Lãi suất tác động đa chiều đến thị trường chứng khoán

Ảnh: Dũng Minh

Trước đó, nhiều ngân hàng đã sớm có động thái điều chỉnh biểu lãi suất huy động các kỳ hạn, giảm 0,1 - 0,4%/năm, trong đó Vietcombank giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay cho tất cả các doanh nghiệp.

Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), động thái giảm trần lãi suất huy động kỳ hạn ngắn của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là nhằm thực hiện định hướng giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay mà Thủ tướng Chính phủ đã báo cáo tại Quốc hội.

Các ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước chi phối sẽ là những ngân hàng chịu ảnh hưởng từ định hướng trên rõ nét nhất.

Sau Vietcombank, rất có thể VietinBank và BIDV sẽ sớm công bố các gói giảm lãi suất cho tất cả các lĩnh vực cho vay, chứ không chỉ giới hạn ở các lĩnh vực ưu tiên như trước.

Với các ngân hàng thương mại cổ phần quy mô vừa và nhỏ, việc giảm lãi suất cho vay có thể sẽ chỉ dừng ở các lĩnh vực ưu tiên theo định hướng.

Việc giảm trần lãi suất huy động tiền gửi ngắn hạn dựa trên tiền đề là thanh khoản hệ thống ngân hàng đang ở trạng thái dồi dào, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng duy trì ở mặt bằng thấp, từ 1,8 - 2,2%/năm trong 4 tuần gần nhất.

Diễn biến này là do hoạt động mua ròng ngoại tệ lớn của NHNN và tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống có xu hướng chậm lại trong 9 tháng đầu năm.

Tuy nhiên, BVSC cho rằng, thanh khoản hệ thống là nguồn vốn mang tính ngắn hạn, nên cơ chế lan truyền đến mặt bằng lãi suất cho vay sẽ hạn chế và mang tính chọn lọc, chỉ diễn ra đối với những ngân hàng dư thừa về vốn thật sự.

Nhìn chung toàn hệ thống, lộ trình thực hiện Thông tư 41/2016/TT-NHNN đang đến gần (đầu năm 2020), khiến các ngân hàng chưa đáp ứng được hệ số an toàn vốn tối thiểu (CAR) theo quy định mới khó có khả năng cắt giảm mạnh lãi suất huy động, đặc biệt tại các kỳ hạn trung và dài hạn (hiện có hơn 20 ngân hàng chưa đáp ứng được hệ số CAR mới).

Đối với thị trường chứng khoán, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định, lãi suất giảm sẽ có ảnh hưởng tích cực.

Hưởng lợi lớn nhất và trực tiếp từ lãi suất giảm là ngành bất động sản, xây dựng, vận tải và điện.   

Hưởng lợi lớn nhất và trực tiếp là ngành bất động sản, xây dựng, vận tải và điện. Đồng thời, việc cắt giảm lãi suất sẽ kích thích chi tiêu, nên nhóm ngành bán lẻ và tiêu dùng sẽ được hưởng lợi gián tiếp.

Ông Minh đánh giá trung tính mức tác động lên nhóm ngành ngân hàng, do tùy vào từng ngân hàng, nhưng động thái giảm lãi suất sẽ kích thích tăng trưởng tín dụng.

Ngược lại, ngành bảo hiểm sẽ chịu tác động tiêu cực từ lãi suất giảm, do nhóm này có khoản tiền gửi ngân hàng chiếm tỷ trọng gần 70% tổng tài sản đầu tư (ước tính đến 30/9/2019).

Công ty Chứng khoán BSC cho biết, trên thế giới, tác động từ thay đổi chính sách tiền tệ đến nền kinh tế thật có độ trễ từ 9 - 18 tháng.

Nhưng tác động của việc cắt giảm lãi suất thường sẽ được các nhà đầu tư thể hiện ngay lập tức trong các quyết định và dần thể hiện vào kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp.

BSC dự báo, trên góc độ tổng quan, ngân hàng trung ương các nước nhiều khả năng sẽ duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng để kích thích tăng trưởng kinh tế.

Tại Việt Nam, trong ngắn hạn, NHNN nhiều khả năng sẽ giữ lãi suất cơ bản ở mức hiện tại, hoặc hạ thêm 0,25%/năm vào giai đoạn cuối năm nay, đầu năm sau, nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) tiếp tục cắt giảm lãi suất.

Khả năng NHNN cắt giảm lãi suất trên mức 0,5%/năm là rất khó xảy ra, vì các chỉ báo vĩ mô vẫn đang ở mức tích cực và các lần cắt giảm từ năm 2014 đến nay chỉ dừng ở mức 0,25 - 0,5%.

Dài hạn hơn, chính sách của NHNN nhiều khả năng sẽ theo xu hướng chung của quốc tế, do nền kinh tế Việt Nam đang ở mức hội nhập cao, với một trong những mũi nhọn tăng trưởng là dựa vào xuất nhập khẩu.

Nhưng nhờ các số liệu vĩ mô ở mức tốt, NHNN có nhiều dư địa chính sách để chuẩn bị cho kịch bản kinh tế thế giới và trong nước khó khăn. Theo đó, việc cắt giảm lãi suất điều hành (nếu có) sẽ ở mức độ thấp hơn so với các ngân hàng trung ương khác.

Hiểu Lam - Hải Yến - Trịnh Hằng