"Kinh tế số đang trở thành trụ cột mới, giúp nâng cao năng suất và gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế, trong đó, thương mại điện tử bán lẻ dự báo vượt mốc 25 tỷ USD trong năm nay tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt trong nền kinh tế số tại Việt Nam", đây là khẳng định của Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân tại Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công thương năm 2025, sáng 3/12.
Theo ông Tân, năm 2025, ngành Công thương tăng tốc chuyển đổi số theo Nghị quyết 57, thực hiện trên cả ba trụ cột: Chính phủ số; kinh tế số ngành Công thương và hạ tầng dữ liệu, đồng thời xác định chuyển đổi số là động lực quan trọng để phát triển lực lượng sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
 |
| Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân tại Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công thương 2025, sáng 3/12. |
Trong triển khai Chính phủ số, Bộ này có 224 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 95,52%, hơn 691.000 bộ hồ sơ trao đổi qua Cơ chế một cửa ASEAN trong năm 2024 và trên 52.500 doanh nghiệp được phục vụ qua hệ thống.
Bộ tiếp tục đứng đầu cả nước về mức độ hài lòng đối với dịch vụ công trực tuyến với điểm số tuyệt đối 18/18, trong đó tỷ lệ hài lòng đạt 100% với xử lý phản ánh - kiến nghị và 97,54% đối với tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính.
Đối với thương mại điện tử bán lẻ, quy mô B2C năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.
Chuyển đổi số trong công nghiệp - sản xuất thông minh ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực với chỉ số IIP tăng 8,4%, mức cao nhất trong 5 năm; khoảng 90% doanh nghiệp chế biến - chế tạo đã triển khai một phần giải pháp số; 35% ứng dụng robot và cảm biến trong sản xuất; và 10-12% đạt mức nhà máy thông minh 3.0.
Bên cạnh đó, lĩnh vực năng lượng tiếp tục chuyển mình mạnh mẽ với việc áp dụng đo đếm thông minh, dữ liệu vận hành thời gian thực, AI dự báo phụ tải, hệ thống EMS trong doanh nghiệp, cùng việc mở rộng các mô hình năng lượng tái tạo.
Ông Hoàng Ninh, Phó cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho hay, kinh tế số Việt Nam năm 2025 dự kiến đạt 39 tỷ USD, tiếp tục nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất khu vực; hơn 40 doanh nghiệp khởi nghiệp AI đã thu hút 123 triệu USD vốn tư nhân; 81% người dùng tương tác với AI hằng ngày và 96% bày tỏ sự tin tưởng vào các tác nhân AI.
 |
Ông Hoàng Ninh, Phó cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho hay, nền kinh tế số Việt Nam đạt 39 tỷ USD. |
Từ các kết quả này, ông Hoàng Ninh cho rằng năm 2026 sẽ là thời điểm ngành Công thương tạo lập một số đột phá chiến lược, bao gồm chuẩn hóa dữ liệu thương mại điện tử quốc gia, mở rộng mô hình nhà máy thông minh thế hệ 3.0-4.0 và triển khai đại trà đo đếm - quản lý năng lượng thông minh trên phạm vi toàn quốc.
Theo bà Đặng Thùy Trang, Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam, các nền tảng số đang trở thành công cụ quan trọng hỗ trợ địa phương phát triển kinh tế số thông qua việc cung cấp hệ sinh thái đa dịch vụ, đáp ứng nhu cầu hàng ngày của người dân đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số trong các lĩnh vực du lịch, quảng bá di sản, văn hóa và ẩm thực.
Sự đồng hành giữa doanh nghiệp và chính quyền địa phương được thể hiện rõ nét qua các thỏa thuận hợp tác đã ký kết, tiêu biểu như với TP. Huế (tháng 2/2025) và Đà Nẵng (tháng 9/2025), nhằm hướng tới phát triển thành phố thông minh và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý - vận hành đô thị.
Grab triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ địa phương, từ tối ưu hóa hoạt động của đối tác tài xế bằng các công nghệ như GrabMaps và gợi ý lộ trình, đến tăng hiệu quả kinh doanh cho đối tác thương nhân thông qua hệ thống quản lý đơn hàng.
Song hành với cơ hội tăng trưởng của kinh tế số là tình trạng lừa đảo trên không gian mạng. Nhận diện các hành vi này, bà Nguyễn Như Quỳnh, Đồng sáng lập và Giám đốc Vận hành Tổ chức Chống lừa đảo cho rằng, đó là nguy cơ tấn công mạng gia tăng tương ứng, như lừa đảo trực tuyến, giả mạo email/thông tin đối tác để thay đổi điều khoản thanh toán (BEC), tấn công vào hệ thống vận hành công nghiệp và gian lận thương mại xuyên biên giới.
Cùng đó, trong bối cảnh công nghệ AI phát triển nhanh, các hình thức tấn công mới như phishing tự động, deepfake thời gian thực - từ giả giọng đến giả hình ảnh và video của lãnh đạo cũng khiến rủi ro trở nên nghiêm trọng hơn và trực tiếp nhắm vào con người, mắt xích dễ tổn thương nhất trong hệ thống an ninh mạng.
Để ứng phó, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống phòng vệ chủ động, áp dụng mô hình phòng thủ đa tầng bao gồm hạ tầng, dữ liệu và con người; ứng dụng AI trong an ninh mạng để giám sát, cảnh báo sớm các bất thường; đồng thời tăng cường hợp tác công - tư nhằm chia sẻ dữ liệu, kinh nghiệm và mô hình tấn công.
"Việc nâng cao năng lực con người thông qua đào tạo định kỳ, mô phỏng thực tiễn và xây dựng văn hóa “an toàn trước - chuyển đổi sau” được xem là chìa khóa bảo đảm doanh nghiệp có thể triển khai chuyển đổi số bền vững", bà Quỳnh nhấn mạnh.
