Theo Chủ tịch Ericsson Việt Nam, sau một thập kỷ xây dựng nền móng với hạ tầng kết nối và dịch vụ công nghệ thông tin, Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới với tham vọng lớn hơn nhiều. Động lực cho giai đoạn này đến từ ba công nghệ then chốt: 5G - thế hệ mạng di động thứ năm với tốc độ siêu nhanh, trí tuệ nhân tạo (AI) - công nghệ cho phép máy tính "học" và đưa ra quyết định, và điện toán đám mây - hệ thống lưu trữ và xử lý dữ liệu trên internet thay vì máy tính cá nhân.
Việt Nam đã đặt ra tầm nhìn trở thành nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045, với mục tiêu kinh tế số đóng góp 30% GDP vào năm 2030. Đây là con số đầy thách thức khi xét đến thực trạng hiện tại.
Bà Mokbel cho rằng, Chính phủ đang đóng vai trò quan trọng trong việc tháo gỡ rào cản và đẩy nhanh phát triển hạ tầng, với mục tiêu xây dựng 100 thành phố thông minh vào năm 2040. Việc thương mại hóa 5G gần đây tại Việt Nam được xem là bước đi quan trọng để hiện thực hóa tầm nhìn về tận dụng khoa học công nghệ thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp và triển khai Công nghiệp 4.0 - cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư với sự kết hợp của tự động hóa và trao đổi dữ liệu.
Ba trụ cột hạ tầng cho kinh tế số
Về thứ tự ưu tiên phát triển hạ tầng, bà Mokbel nhấn mạnh 5G chính là xương sống của quá trình số hóa nền kinh tế. Theo một nghiên cứu của Ericsson, cứ mỗi 10% gia tăng trong tỷ lệ sử dụng băng rộng di động có thể giúp GDP tăng thêm tới 0,8%. Đây là con số có ý nghĩa lớn với một nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam.
Bà Mokbel cho rằng, Việt Nam cần tập trung đồng thời vào ba lĩnh vực để phát triển kinh tế số hiệu quả. Thứ nhất là nâng cấp hoặc loại bỏ các mạng cũ để giải phóng nguồn lực. Thứ hai là mở rộng hạ tầng cáp quang - hệ thống truyền dữ liệu bằng ánh sáng qua sợi thủy tinh với tốc độ cực cao, vốn là điều kiện tiên quyết cho hệ sinh thái số. Thứ ba là triển khai 5G, tập trung vào những khu vực có tác động kinh tế lớn. Ba yếu tố này không tách rời mà bổ trợ lẫn nhau, cùng tạo nên một hệ sinh thái số vững mạnh.
"5G không chỉ là công nghệ kết nối nhanh hơn, mà còn là nền tảng kết nối mọi thứ - từ thiết bị đeo thông minh đến máy móc công nghiệp, từ drone giao hàng đến robot hậu cần. 5G cho phép triển khai AI và điện toán đám mây ở quy mô lớn trên mạng kết nối an toàn và đáng tin cậy, mở ra khả năng mới cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp", bà Mokbel nhận định.
Về ứng dụng thực tế, bà Mokbel đưa ra nhiều ví dụ cụ thể, trong sản xuất, Công nghiệp 4.0 với 5G sẽ mang lại hiệu quả vượt trội và nâng cao năng suất. Trong y tế, 5G cho phép chuyển từ chăm sóc bệnh nhân ngoại tuyến sang trực tuyến, hỗ trợ phẫu thuật từ xa và mở rộng dịch vụ đến tận nhà, dẫn chứng tại Bệnh viện Đại học Quốc gia Singapore đã tiên phong ứng dụng 5G để phát triển dịch vụ y tế sáng tạo. Trong lĩnh vực cảng biển, Rotterdam World Gateway ở Hà Lan là cảng container đầu tiên vận hành hoàn toàn bằng điện và tận dụng 5G, đạt mức trung hòa carbon - không phát thải ròng khí nhà kính.
Nhân lực và bài học quốc tế
Bà Mokbel nhấn mạnh thêm, công nghệ thôi chưa đủ để thúc đẩy kinh tế số. Nó phải đi kèm với phát triển nguồn nhân lực và đổi mới sáng tạo. Bởi vậy, Ericsson Việt Nam đang triển khai chương trình Ericsson Educate hợp tác với RMIT và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, trang bị cho sinh viên kiến thức về 5G, AI và blockchain - công nghệ chuỗi khối dùng để lưu trữ thông tin trong các khối liên kết với nhau. Chương trình này không chỉ cung cấp học liệu chuẩn quốc tế mà còn tạo điều kiện cho nghiên cứu hợp tác và dự án thực tế.
Khi so sánh với các thị trường khác, bà Mokbel đã đưa ra hai ví dụ cụ thể. Tại Ấn Độ, việc triển khai 5G nhanh nhất thế giới, đạt 90% phủ sóng chỉ trong 21 tháng với 394 triệu thuê bao. Mức tiêu thụ dữ liệu của Ấn Độ cao nhất toàn cầu với 36 GB mỗi tháng trên mỗi người dùng smartphone. Thành công này là nhờ sự quyết tâm của chính phủ với hạ tầng số, quản lý băng tần hiệu quả và quy định đơn giản. Lợi ích kinh tế từ 5G ở Ấn Độ ước tính đạt 455 tỷ USD vào năm 2040.
Thứ hai là Malaysia, với việc đạt hơn 80% phủ sóng 5G, vượt tiến độ một năm. Việc phủ sóng toàn quốc được dự kiến mang lại mức tăng GDP từ 122-150 tỷ ringgit Malaysia vào năm 2030.
Còn tại Việt Nam, việc hoàn tất đấu giá băng tần 2,6 GHz và 3,5 GHz năm 2024 đã mở đường cho triển khai thương mại 5G. Từ tháng 10/2024, tất cả nhà mạng lớn đã cung cấp dịch vụ này, hướng tới mục tiêu phủ sóng gần như toàn bộ dân số và đạt 100% phủ sóng băng rộng di động trên các tuyến giao thông chính vào năm 2025.
Việt Nam đang có những bước đi đúng hướng với sự hỗ trợ từ Chính phủ và cam kết của các doanh nghiệp công nghệ. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu kinh tế số chiếm 30% GDP vào năm 2030, còn cần nỗ lực lớn trong phát triển đồng bộ hạ tầng, nhân lực và khung pháp lý phù hợp.
