Thi công trên Quốc lộ 1, đoạn mở rộng qua tỉnh Quảng Trị. Ảnh: C.C
Trễ tiến độ, đội vốn
Kiểm toán Nhà nước vừa thông báo kết quả kiểm toán Dự án Mở rộng Quốc lộ 1 đoạn từ TP. Đông Hà đến thị xã Quảng Trị (tỉnh Quảng Trị) và Dự án Đầu tư xây dựng công trình mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Km741 +170 - Km756 + 705 (tỉnh Quảng Trị) theo hình thức BOT sau tròn 3 tháng tiến hành kiểm toán.
Đây là những công trình đầu tiên thuộc hệ thống các dự án mở rộng Quốc lộ 1, đoạn Thanh Hóa - Cần Thơ và Quốc lộ 14 qua Tây Nguyên hoàn thành sớm công tác kiểm toán theo yêu cầu của lãnh đạo Bộ Giao thông - Vận tải nhằm kịp thời phát hiện và chấn chỉnh những sai sót có thể nảy sinh trong quá trình triển khai. Trên thực tế, đúng như những quan ngại của bộ chủ quản, cả hai dự án BOT mở rộng Quốc lộ 1 nói trên đều tồn tại không ít hạn chế liên quan tới việc kiểm soát chất lượng, tiến độ và chấp hành chế độ quản lý tài chính, kế toán.
Được biết, Dự án Mở rộng Quốc lộ 1 đoạn từ Đông Hà đến thị xã Quảng Trị có mục tiêu mở rộng 12 km Quốc lộ 1 từ 2 làn lên 4 làn xe do Công ty cổ phần Tập đoàn Trường Thịnh giữ vai trò nhà đầu tư.
Quá trình thi công dự án này được coi là khổ nạn đối với người dân Quảng Trị khi bị chậm tiến độ so với hợp đồng BOT tới 44 tháng (gần 4 năm).
Theo Kiểm toán Nhà nước, ngoài một số nguyên nhân khách quan như công tác đền bù giải phóng mặt bằng thuộc trách nhiệm của UBND tỉnh Quảng Trị quá chậm, điều kiện thời tiết không thuận lợi, tiến độ Dự án bị vỡ rất sâu còn do nhà đầu tư chưa thực sự quyết liệt trong việc đôn đốc và có những giải pháp tích cực để đẩy nhanh tiến độ các gói thầu. Tiến độ bị trễ tới gần 4 năm là nguyên nhân chính làm tăng tổng mức đầu tư lên khoảng 178,1 tỷ đồng, chủ yếu do trượt giá, lãi vay…, trong khi tổng nguồn vốn được kiểm toán xác nhận là đã đưa vào công trình chỉ 837 tỷ đồng.
Điều đáng nói là, cho đến nay, Tập đoàn Trường Thịnh chưa xác định đầy đủ các nguyên nhân và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng nguyên nhân làm thời gian đầu tư Dự án bị kéo dài.
Đặc biệt, kết quả kiểm định đối với phần đường của dự án này do Trung tâm Khoa học công nghệ giao thông - vận tải thực hiện được Kiểm toán Nhà nước ghi nhận là rất đáng báo động. Cụ thể, lớp đất đắp nền đường K98 có 6/14 mẫu không đạt yêu cầu về độ chặt; lớp bê tông nhựa hạt mịn lớp 1 có 514 mẫu không đạt yêu cầu về độ rỗng dư, có 8/14 không đạt yêu cầu về độ chặt, 614 mẫu không đạt yêu cầu về độ dày; lớp bê tông nhựa hạt trung lớp 2 có 34 mẫu không đạt yêu cầu về độ rỗng dư, 7/14 mẫu không đạt yêu cầu về độ chặt, 2/14 mẫu không đạt yêu cầu về chiều dày. Khi tiến hành đào hố kiểm tra lớp móng dưới và móng trên, cơ quan kiểm định phát hiện có ít nhất 3 hố có nhiều nước.
“Những sai sót nói trên là rất nghiêm trọng. Nếu không được khắc phục triệt để có thể khiến mặt đường bê tông nhựa bị hư hỏng rất nhanh chỉ sau thời gian ngắn đưa vào khai thác”, một chuyên gia cầu đường có kinh nghiệm đánh giá.
Tính sai khối lượng khủng
Kiểm toán Nhà nước đã “bắt” một loạt sai sót của chủ đầu tư trong công tác quản lý chi phí đầu tư khi yêu cầu giảm trừ tới 75,77 tỷ đồng/837 tỷ đồng (khoảng 9%) chủ yếu là do tính toán sai khối lượng và áp sai đơn giá, định mức. Đặc biệt, Kiểm toán cho rằng, việc tập hợp chi phí lãi vay đưa vào báo cáo quyết toán đến ngày 30/9/2014 của chủ đầu tư chưa đúng quy định của hợp đồng BOT với số tiền tổng cộng là 76 tỷ đồng.
Đối với Dự án Đầu tư xây dựng mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Km741+170 - Km756+705 (tỉnh Quảng Trị) do Công ty TNHH BOT Quảng Trị - công ty liên doanh, liên kết của Tập đoàn Trường Thịnh, mặc dù tiến độ thi công được bảo đảm, không để xảy ra sai sót lớn về tài chính, nhưng Kiểm toán Nhà nước vẫn chỉ ra không ít bất cập liên quan tới công tác thiết kế kỹ thuật.
Theo đó, tư vấn dự án đã đề ra giải pháp tôn cao mặt đường so với mặt đường cũ các đoạn qua đô thị lớn hơn 30 cm và các đoạn ngoài đô thị tôn cao hơn 50 cm, dẫn đến hệ thống rãnh dọc cao hơn nhà dân. Giải pháp thiết kế đơn nguyên cầu mới trên tuyến cũng có sự chênh cao so với cầu cũ (từ 47 cm đến hơn 50 cm so với cầu cũ). Hai bất cập này sẽ ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân trên tuyến, cũng như công tác đảm bảo an toàn giao thông khi công trình được đưa vào khai thác.
Đối với Dự án Mở rộng Quốc lộ 1 đoạn từ Đông Hà đến thị xã Quảng Trị (tỉnh Quảng Trị), ngoài việc yêu cầu Tập đoàn Trường Thịnh giảm quyết toán chi phí đầu tư tính đến ngày 30/9/2014 là 75,77 tỷ đồng, Kiểm toán Nhà nước còn yêu cầu nhà đầu tư này phải mở rộng phạm vi kiểm tra đối với các chỉ tiêu quan trọng qua kiểm định có mẫu không đạt, để đánh giá mức độ ảnh hưởng đối với chất lượng công trình.
“Với tư cách là cơ quan nhà nước có thẩm quyền, Bộ Giao thông - Vận tải phải sớm chỉ đạo Ban quản lý dự án 4 (đại diện cơ quan nhà nước có thẩm quyền), các vụ chức năng cùng với Tập đoàn Trường Thịnh làm rõ nguyên nhân Dự án bị kéo dài tiến độ. Trường hợp lỗi chủ quan của nhà đầu tư thì không được quyết toán vào công trình các chi phí tăng thêm không hợp lý tương ứng với thời gian bị kéo dài”, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Nguyễn Quang Thành yêu cầu.
