Theo trang tin Zero Hedge ngày 17/10, Ngày Quốc tế về Rác thải Điện tử (vừa được tổ chức hàng năm ngày 14/10), đóng vai trò là lời nhắc nhở cấp thiết về vấn đề rác thải điện tử (E-waste) ngày càng gia tăng trên toàn cầu. Mục tiêu cốt lõi của ngày này là nâng cao nhận thức và thúc đẩy quản lý rác thải điện tử có trách nhiệm, đặc biệt tập trung vào việc thu hồi các nguồn tài nguyên quan trọng ẩn chứa bên trong.
Trong bối cảnh một số vật liệu kim loại đang trở thành "con bài mặc cả" trong các vấn đề địa chính trị, việc thu hồi các nguồn tài nguyên quý giá từ các sản phẩm điện tử không sử dụng hoặc bị hỏng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, không chỉ về mặt môi trường mà còn về mặt tài chính và chiến lược.
Tiềm năng kinh tế khổng lồ
Theo ấn bản mới nhất của Global E-Waste Monitor – ấn phẩm chủ chốt về chủ đề này do Chương trình UNITAR SCYCLE, ITU và Fondation Carmignac tài trợ – rác thải điện tử toàn cầu ước tính chứa đựng một khối lượng kim loại khổng lồ.
Vào năm 2022, rác thải điện tử trên toàn thế giới chứa 31 tỷ kg kim loại, bao gồm khoảng 4 tỷ kg kim loại được phân loại là nguyên liệu thô quan trọng. Giá trị ước tính của lượng kim loại này lên tới 91 tỷ đô la Mỹ (USD). Các thành phần có giá trị nhất trong số này là đồng, sắt, vàng và niken.
Việc thu hồi các kim loại này không chỉ là một vấn đề môi trường mà còn mang lại ý nghĩa kinh tế rất lớn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tiềm năng kinh tế này đang bị lãng phí nghiêm trọng.
Mặc dù rác thải điện tử chứa đựng một kho báu trị giá hơn 90 tỷ USD, nhưng chỉ một phần nhỏ trong số đó được thu hồi trong năm 2022, với tổng giá trị chỉ đạt 28 tỷ USD.
Sự phân bổ một phần giá trị thu hồi này như sau: 9 tỷ USD kim loại được thu hồi thông qua các chương trình thu gom và tái chế chính thức được ghi nhận. 12 tỷ USD (chủ yếu là sắt, đồng và kim loại nhóm bạch kim) được tái chế thông qua các tuyến đường không chính thức ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.
Theo báo cáo, con số thu hồi này là không đủ để bù đắp những tác động tiêu cực của cách xử lý rác thải điện tử hiện nay. Các tác giả ước tính chi phí bên ngoài cho sức khỏe con người và môi trường do việc xử lý rác thải điện tử không đúng cách lên tới 78 tỷ USD mỗi năm.
Để giải quyết tình trạng lãng phí tài nguyên và chi phí môi trường khổng lồ trên, Diễn đàn WEEE (một hiệp hội quốc tế gồm các tổ chức tham gia vào hoạt động thu gom và tái chế thiết bị điện và điện tử) đã thành lập Ngày Rác thải Điện tử Quốc tế vào năm 2018.
Mục tiêu của sáng kiến này là khuyến khích các bên liên quan hành động: Với người tiêu dùng, cần nâng cao ý thức về việc xử lý thiết bị điện tử cũ. Với doanh nghiệp, cần cải thiện quy trình và tỷ lệ tái chế. Với các nhà hoạch định chính sách, cần thúc đẩy các chính sách hỗ trợ và phát triển nền kinh tế tuần hoàn hơn.
Mỗi năm, sáng kiến này lại nhấn mạnh một chủ đề cụ thể nhằm truyền cảm hứng cho những thói quen bền vững hơn trên toàn thế giới. Với giá trị kim loại ẩn giấu lên tới hơn 90 tỷ đô la Mỹ, việc cải thiện hệ thống quản lý rác thải điện tử không chỉ là một trách nhiệm đạo đức và môi trường mà còn là một cơ hội kinh tế chưa được khai thác, có thể giúp giảm thiểu đáng kể chi phí ròng hàng tỷ USD hàng năm hiện tại.