Đổi mới công nghệ không phải là đích đến, mà là phương tiện để nâng cao cuộc sống, hỗ trợ doanh nghiệp và phát triển cộng đồng
Việt Nam bước vào năm 2025 với một tầm nhìn rõ ràng: khai thác tối đa tiềm năng của chuyển đổi số để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bao trùm. Những sáng kiến số hóa của Chính phủ, cùng với mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức 16%, hệ thống pháp lý tài chính được hiện đại hóa và hạ tầng công nghệ ngày càng mở rộng, đang đặt nền móng cho một kỷ nguyên thịnh vượng mới.
Cuộc chuyển mình này không chỉ được dẫn dắt bởi các ngân hàng truyền thống hay cơ quan hoạch định chính sách, mà còn được thúc đẩy mạnh mẽ từ các công ty công nghệ tài chính (Fintech) như những “động cơ đổi mới” linh hoạt và sáng tạo của Việt Nam, đang tái định hình diện mạo ngành tài chính và mở rộng cơ hội cho hàng triệu người.
 |
Ông Rahn Wood, Đồng sáng lập Công ty TNHH Circle Asia Technologies |
Viết lại các nguyên tắc tiếp cận tài chính
Chiến lược quốc gia về số hóa và tài chính toàn diện của Việt Nam đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 sẽ có ít nhất 80% người trưởng thành sở hữu tài khoản ngân hàng và các dịch vụ tài chính số sẽ trở thành phương thức giao dịch chủ đạo trong đời sống hàng ngày. Để hiện thực hóa những mục tiêu đầy tham vọng này, không chỉ cần các cải cách pháp lý hay chính sách tài khóa, mà còn đòi hỏi những sáng tạo công nghệ có khả năng vươn tới những khu vực mà ngân hàng truyền thống chưa thể chạm tới.
Đây chính là nơi mà các công ty Fintech đang để lại dấu ấn. Thông qua các nền tảng ưu tiên di động, kiến trúc đám mây hiện đại và khả năng phân tích dữ liệu theo thời gian thực, các công ty Fintech đã nổi lên như những đối tác mạnh mẽ trong việc mở rộng dịch vụ tài chính đến các nhóm dân cư chưa được phục vụ đầy đủ. Tốc độ triển khai, tính linh hoạt và tư duy công nghệ dẫn đầu của họ đang góp phần tái định hình cách thiết kế, phân phối và tiêu dùng sản phẩm tài chính.
Nhiều công ty Fintech đang tập trung giải quyết các rào cản cố hữu từng khiến người trẻ, người dân nông thôn và các hộ kinh doanh nhỏ bị loại khỏi hệ thống tài chính, chẳng hạn như thiếu lịch sử tín dụng, không có giấy tờ đầy đủ, hoặc sống ở những khu vực hẻo lánh. Thông qua các công nghệ như phân tích dữ liệu thay thế, chấm điểm tín dụng bằng AI và định danh số (e-KYC), họ đang giúp giảm rào cản, tạo ra các điểm tiếp cận tài chính nhanh chóng, thông minh và mang tính bao trùm hơn.
Hợp tác ngân hàng - Fintech: Sự cộng sinh chiến lược
Ngân hàng vẫn là trụ cột của hệ thống tài chính Việt Nam, nhưng ngày càng phải dựa vào sự hợp tác với các công ty Fintech để mở rộng độ phủ và xây dựng những dịch vụ lấy khách hàng làm trung tâm. Trong mối quan hệ cộng sinh này, Fintech mang lại đổi mới và khả năng mở rộng, trong khi ngân hàng đóng góp về cơ sở hạ tầng, quy mô, sự tuân thủ quy định và lòng tin từ người tiêu dùng.
Nhiều ngân hàng trong nước đã triển khai các chi nhánh số hoàn toàn, hoặc hợp tác với các startup Fintech để cùng phát triển ứng dụng di động, nền tảng cho vay số, hay các công cụ đầu tư vi mô. Kết quả là một loạt dịch vụ tài chính tiện lợi, giá cả phải chăng đã ra đời, từ các khoản vay vi mô, ví điện tử tiết kiệm, cho vay ngang hàng (P2P) đến các hệ thống “mua trước - trả sau” (BNPL).
Không chỉ vậy, các công ty Fintech còn tích cực hỗ trợ mục tiêu điều tiết của Ngân hàng Nhà nước bằng cách thúc đẩy minh bạch, cải thiện khả năng tiếp cận tài chính, và đóng góp vào sự ổn định vĩ mô.
Việc mở rộng tiếp cận tín dụng là một ưu tiên cấp quốc gia. Tuy nhiên, thực hiện điều này một cách có trách nhiệm là điều then chốt để tránh những rủi ro mang tính hệ thống hay những tác động tiêu cực tới các nhóm dân cư yếu thế. Một lần nữa, Fintech lại đóng vai trò trọng yếu.
Chẳng hạn, Circle sẽ tận dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn để xây dựng hồ sơ người vay chi tiết dựa trên các nguồn dữ liệu thay thế như lịch sử thanh toán qua thẻ, hành vi tiêu dùng trực tuyến, mức sử dụng điện thoại di động, hóa đơn tiện ích và thậm chí là hoạt động trên mạng xã hội. Những mô hình đánh giá rủi ro hiện đại này mang lại khả năng thẩm định công bằng, chính xác hơn, đặc biệt đối với những người gần như bị loại khỏi hệ thống tài chính chính thức.
Ngoài ra, nhiều nền tảng Fintech còn tích hợp các công cụ tài chính có trách nhiệm ngay trong ứng dụng của mình: từ máy tính lãi suất động, cập nhật tình trạng khoản vay theo thời gian thực, nhắc nhở thanh toán, cho đến bảng điều khiển ngân sách cá nhân. Những công cụ này đặc biệt hữu ích với thế hệ Gen Z, nhóm khách hàng đang tăng trưởng nhanh nhất của dịch vụ tài chính, bởi nó giúp họ hiểu rõ chi phí thực sự của việc đi vay, quản lý chi tiêu và đưa ra các quyết định tài chính sáng suốt hơn.
Một số nền tảng như Circle còn tiến xa hơn, Circle sẽ tích hợp nội dung giáo dục tài chính qua các trò chơi tương tác, tin nhắn SMS hay video hướng dẫn ngay trong ứng dụng. Những tính năng này không chỉ tăng mức độ tương tác, mà còn giúp hình thành thói quen tài chính lành mạnh và giảm nguy cơ vỡ nợ.
Quan trọng hơn cả, sự chuyển dịch sang tín dụng có trách nhiệm này mang lại lợi ích cho tất cả các bên: người vay tránh rơi vào bẫy nợ, người cho vay có danh mục cho vay lành mạnh hơn, còn cơ quan quản lý có thể duy trì ổn định vĩ mô ngay cả khi tín dụng tăng trưởng mạnh mẽ.
Fintech không chỉ giải quyết các vấn đề ở đô thị, mà còn đang định hình tương lai tài chính của các cộng đồng nông thôn và vùng sâu, vùng xa tại Việt Nam. Các nhà cung cấp ví điện tử và dịch vụ thanh toán di động đã giúp giảm mạnh sự phụ thuộc vào tiền mặt và mang lại dịch vụ tài chính cơ bản cho những người chưa từng tiếp cận ngân hàng. Ở những nơi mà chi nhánh ngân hàng vật lý còn khan hiếm, các dịch vụ Fintech chính là giải pháp khả thi.
Những sản phẩm như bảo hiểm vi mô, nền tảng kết hợp giữa công nghệ nông nghiệp và tài chính, hay mô hình cho vay cộng đồng đang giúp người nông dân và các doanh nghiệp nhỏ ở nông thôn có thể tiếp cận nguồn vốn, bảo vệ tài sản và mở rộng sản xuất. Đây chính là những hạt giống của một nền kinh tế phi tập trung, bền vững hơn, được gieo mầm bằng đổi mới và nuôi dưỡng bằng tính bao trùm.
Hợp tác và chính sách: Chìa khóa mở ra tiềm năng
Để khai thác trọn vẹn tiềm năng của Fintech trong quá trình phát triển của Việt Nam, hợp tác liên ngành là yếu tố then chốt. Trong những năm gần đây, các cơ quan quản lý đã có nhiều bước tiến quan trọng nhằm hỗ trợ đổi mới Fintech, như triển khai cơ chế thử nghiệm chính sách (sandbox), ban hành hướng dẫn rõ ràng về cho vay số và luật bảo vệ dữ liệu cá nhân. Những nỗ lực này tạo ra một môi trường an toàn để thử nghiệm, mà không làm tổn hại đến ổn định tài chính.
Các tổ chức phát triển quốc tế và nhà đầu tư tư nhân cũng đóng vai trò tích cực, thông qua tài trợ cho các dự án hạ tầng số, chương trình nâng cao năng lực và các quỹ đầu tư mạo hiểm tập trung vào tài chính toàn diện do Fintech dẫn dắt.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm. Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào nâng cao kỹ năng số và nhận thức cộng đồng, thúc đẩy bình đẳng giới trong tiếp cận tài chính và xây dựng hệ thống nhận diện kỹ thuật số an toàn. Khi ngành Fintech trưởng thành, trách nhiệm xã hội của nó cũng cần phát triển tương xứng, để đảm bảo lợi nhuận và mục tiêu nhân văn luôn đi đôi với nhau.
Cách tiếp cận chuyển đổi số của Việt Nam, với Fintech ở tuyến đầu, hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu cho các nền kinh tế mới nổi khác. Bằng cách kết hợp giữa quản trị chủ động, môi trường pháp lý thuận lợi và năng lực đổi mới của khu vực tư nhân, Việt Nam đang chứng minh rằng tài chính toàn diện và hiện đại hóa kinh tế không loại trừ lẫn nhau, mà hoàn toàn có thể song hành và bổ trợ lẫn nhau.
Trong bối cảnh đó, các công ty Fintech như Circle không chỉ đơn thuần là nhà cung cấp dịch vụ, mà còn là những người đồng kiến tạo tương lai số của Việt Nam. Thông qua thiết kế sản phẩm bao trùm, đổi mới trong lĩnh vực tín dụng có trách nhiệm và hợp tác đa ngành, họ đang góp phần xây dựng một nền kinh tế vừa kiên cường hơn, vừa công bằng hơn.
Khi các ẩn số của năm 2025 dần hé mở, Việt Nam đang gửi đi một thông điệp rõ ràng: đổi mới công nghệ không phải là đích đến, mà là phương tiện để nâng cao cuộc sống, hỗ trợ doanh nghiệp và phát triển cộng đồng. Với sự linh hoạt, sáng tạo và thấu hiểu người dùng, các công ty Fintech đang chứng minh rằng đổi mới công nghệ có thể - và nên - mang một diện mạo nhân văn.
Bằng việc chủ động đón nhận làn sóng công nghệ mới và thúc đẩy hợp tác chặt chẽ giữa khu vực công và tư, giữa các lĩnh vực tài chính, công nghệ và giáo dục, Việt Nam đang từng bước kiến tạo một hệ sinh thái số năng động và bền vững, nơi mà mọi người dân, bất kể thu nhập, giới tính hay địa lý, đều có cơ hội tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ tài chính hiện đại. Trong hành trình đó, quốc gia không chỉ đặt mục tiêu bắt kịp xu thế toàn cầu, mà còn nuôi dưỡng khát vọng trở thành hình mẫu tiên phong trong khu vực về tăng trưởng bao trùm với một mô hình phát triển, nơi tiến bộ công nghệ luôn đi cùng với công bằng xã hội và đổi mới sáng tạo luôn song hành cùng lợi ích cộng đồng.
