Các làn thu phí ETC trên cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.
Tại cuộc họp, ông Lê Đình Thọ biểu dương và đánh giá cao các cơ quan đơn vị liên quan đã tập trung toàn bộ nguồn lực và trách nhiệm để kịp thời lắp đặt, vận hành hệ thống ETC kịp tiến độ theo đúng chỉ đạo của Chính phủ.
“Điều này cũng đã được Thủ tướng Chính phủ ghi nhận và biểu dương tại phiên họp Chính phủ vừa qua”, ông Thọ thông tin.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT), các đơn vị liên quan, đặc biệt là 2 nhà cung cấp dịch vụ là VETC và VDTC vẫn sẽ phải tiếp tục duy trì trạng thái tập trung lực lượng ở cấp độ cao nhất trong vòng một tháng. Trong đó, ưu tiên duy trì lực lượng chuyên nghiệp để vận hành hệ thống; tăng cường thêm các hình thức hỗ trợ dán thẻ cho người dân trên nguyên tắc các nhà cung cấp dịch vụ phải liên thông thông suốt với nhau; xử lý dứt điểm về tình trạng dán thẻ chồng lấn.
Vấn đề thanh toán, ông Lê Đình Thọ yêu cầu các đơn vị cung cấp dịch vụ phải kết nối, đàm phán với các tổ chức tín dụng để việc nạp tiền vào tài khoản. Vấn đề không phải là nhiều kênh nạp tiền mà là phải có phương án nhanh nhất, tiện lợi nhất.
“Việc khuyến nghị số dư trong tài khoản chỉ là phương án tạm thời, phải tính toán kỹ lưỡng mọi tình huống thật phù hợp và phải giải thích rõ để người dân hiểu rõ và chia sẻ. Tinh thần là phải khẩn trương hơn nữa để dán thẻ, tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân hình thành thói quen sử dụng dịch vụ; giải quyết sớm mọi vấn đề tồn tại để đảm bảo cung cấp dịch vụ tốt nhất cho người dân”, Thứ trưởng Lê Đình Thọ nhấn mạnh.
Lãnh đạo Bộ GTVT khẳng định, để giải quyết căn cơ các vấn đề đang tồn tại, trong thời gian tới, Bộ GTVT sẽ kiến nghị Chính phủ ban hành một khung khổ pháp lý cao hơn Quyết định số 19/QĐ – TTg về thu phí ETC để đảm bảo các nguyên tắc vận hành hệ thống thu phí không dừng một cách lâu dài và quy định rõ quy trình, tiêu chuẩn và trách nhiệm của các chủ thể liên quan.
Không phát sinh tình huống phức tạp
Theo ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Tổng cục Đường bộ Việt Nam, từ 09h00 ngày 1/8/2022, toàn bộ các tuyến cao tốc đang tổ chức thu phí đã thực hiện thu phí ETC toàn bộ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT. Công tác vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng tại các trạm thu phí cơ bản ổn định, không phát sinh các tình huống phức tạp.
Số liệu thống kê cho thấy trong 2 ngày đầu triển khai, số lượng xe phải xử lý sự cố là 23.051 xe, chiếm tỷ lệ 4,86%; số lượng xe phải dán thẻ, nạp tiền tại trạm là 16.972 xe. Đến cuối ngày 2/8, đã có 3.522.036 phương tiện trên toàn quốc dán thẻ đầu cuối (đạt tỷ lệ 75,98%), tăng 1.197.743 phương tiện so với thời điểm cuối năm 2021. Với tốc độ này, việc đạt tỷ lệ trên 80% vào cuối tháng 8/2022 là rất khả thi.
Tuy nhiên, trong ngày đầu tiên áp dụng thu phí tự động hoàn toàn, vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định làm phát sinh ùn tắc cục bộ tại các trạm thu phí trên một số tuyến cao tốc.
Trong đó, nguyên nhân chủ quan từ chủ phương tiện và hệ thống thu phí như chủ phương tiện chưa dán thẻ đầu cuối trước khi vào tuyến, không có hoặc không đủ số dư trong tài khoản giao thông; xe đến trạm thu phí mới dán thẻ nên tài khoản chưa được kích hoạt kịp thời; chủ phương tiện không kiểm tra số dư tài khoản giao thông trước khi vào cao tốc, đến trạm thu phí mới nạp tiền nên có trường hợp tiền đã nạp nhưng chưa kịp về tài khoản; hệ thống thiết bị tại trạm không đọc được thẻ, nguyên nhân là do nhiều chủ phương tiện dán thẻ đã lâu nhưng chưa sử dụng dịch vụ nên thẻ bị suy giảm chất lượng, thẻ bị dán sai quy các…
Bên cạnh đó, còn có các lỗi khách quan như xe dán 2 thẻ dẫn đến khi qua trạm barie không mở do có một tài khoản không đủ số dư. Bên cạnh đó, một số xe đổi chủ nên chủ phương tiện không nắm được thông tin để nạp tiền vào tài khoản giao thông hoặc không dán được thẻ mới.
“Đối với trường hợp này, chủ phương tiện nên tìm hiểu thông tin với chủ phương tiện cũ và liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ để được hỗ trợ chuyển đổi tài khoản hoặc dán thẻ mới”, ông Toàn thông tin.
Đối với các trạm thu phí trên các tuyến Quốc lộ về cơ bản đã triển khai vận hành thu phí điện tử theo phương án chỉ duy trì 1 làn thu phí hỗn hợp trên mỗi chiều xe chạy theo đúng chỉ đạo.
Tuy nhiên, còn một số tồn tại như một số ít trạm chưa hoàn thiện tổ chức giao thông tại trạm; đặc biệt là trạm thu phí An Sương - An Lạc do TP.HCM quản lý có tình trạng ùn tắc dài tại làn thu phí hỗn hợp do nhiều xe chưa dán thẻ đầu cuối và không đủ tiền trong tài khoản (chỉ có khoảng 50% xe sử dụng dịch vụ thu phí điện tử không dừng). Đơn vị vận hành đã bổ sung thêm làn thu phí hỗn hợp để xử lý.
Khuyến nghị sử dụng dịch vụ internet banking
Cũng tại cuộc họp, một số vấn đề mà dư luận và một số lái xe “bức xúc” như các chủ đầu tư đường bộ cao tốc có yêu cầu chủ phương tiện duy trì số dư tài khoản hay việc nạp tiền vào tài khoản giao thông tính phí cũng được đưa ra thảo luận.
Về vấn đề duy trì số dư tối thiểu, theo ông Nguyễn Văn Nhi, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam - VEC cho biết: Việc áp dụng này là phương án tạm thời trước mắt nhằm đảm bảo nguyên tắc người điều khiển phương tiện phải duy trì số dư tài khoản để đi vào cao tốc; thứ hai là đảm bảo nguyên tắc tối ưu thời gian xử lý sự cố, không để ùn tắc kéo dài tại các điểm ra cao tốc.
Trên thực tế hiện nay, lượng phương tiện qua các trạm thu phí trên các tuyến do VEC quản lý chưa nạp tiền vào tài khoản hoặc số dư không đủ còn rất lớn. Trong tình huống bình thường, một xe qua trạm ETC mất khoảng 2-4 giây, trường hợp tài khoản không đủ tiền, thì thời gian xử lý tại điểm ra sẽ mất trên 5 phút vì phải tiến hành kiểm tra, xác minh thông tin điểm vào, hướng dẫn nạp tiền, thu tiền mặt.
“Chúng tôi cũng rất trăn trở, băn khoăn khi đưa ra khuyến cáo hạn mức để phục vụ trên tuyến đường cao tốc do VEC quản lý. Trên cơ sở thống kê, tính toán thì số lượng, lưu lượng xe đi lộ trình ngắn nhất (mức phí thấp nhất) chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 3% trên tổng số lưu lượng xe di chuyển trên tuyến, vì vậy rất cân nhắc đến lợi ích, tiện lợi của đại đa số phương tiện để đề xuất hạn mức phù hợp. Hạn mức chỉ là tạm thời, sẽ có sự thay đổi phù hợp tốt nhất cho người tham gia giao thông”, ông Nhi cho biết.
Đối với vấn đề nạp tiền vào tài khoản phải mất phí, đại diện hai nhà cung cấp dịch vụ là VETC và VDTC cho biết hai đơn vị này không hề thu bất cứ loại phí nạp tiền nào của người dân, phí này là do phía Ngân hàng hoặc đơn vị trung gian thanh toán quy định.
Hiện nay, có khoảng 10 kênh để nạp tiền vào tài khoản giao thông, 2 nhà cung cấp đang tiếp tục đàm phán với các tổ chức tín dụng để xem xét liên kết dịch vụ và miễn phí khi nạp tiền vào tài khoản giao thông.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc hình thức trả sau sẽ giải quyết được hết tất cả tình huống trên. Đại diện Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết là sẽ xây dựng hành lanh pháp lý để áp dụng trong giai đoạn 2 của lộ trình thu phí không dừng. Việc này cũng cần có quy định pháp lý thống nhất, đặc biệt là phải phân tích rất nhiều tình huống xử lý như xe không chính chủ, phương thức thu hồi nợ, phát sinh nợ xấu và vấn đề đánh giá tín chấp của người sử dụng…
