Từ mong muốn ghi nhận sự nỗ lực của các CTCK
Trao đổi với ĐTCK, ông Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc Phòng Quản lý thành viên, HNX chia sẻ, 7 tháng đầu tiên của năm 2013 là quãng thời gian HNX cần sự phối hợp liên tục của các CTCK để cùng nhau thử nghiệm (test) hệ thống giao dịch nâng cấp.
Hệ thống có nhiều tính năng như cho phép áp dụng các loại lệnh mới, cho phép thực hiện các phiên khớp lệnh định kỳ…, nhưng đổi lại, nó cũng đòi hỏi sự nỗ lực và hợp tác từ phía Sở cùng các thành viên, mới có thể vận hành thành công.
“Khi chương trình thành công, cũng là lúc chúng tôi nhận ra rằng, các CTCK đã đóng góp rất nhiều cho thị trường, họ xứng đáng được ghi nhận và tôn vinh”, ông Tùng nói và cho biết, ý tưởng vinh danh các CTCK tiêu biểu được lãnh đạo HNX chỉ đạo thực hiện, trên cơ sở xây dựng một bộ tiêu chí đánh giá toàn diện về khối CTCK.
Sở dĩ HNX muốn xây bộ tiêu chí toàn diện đánh giá khối CTCK bởi trong một vài năm trước, việc vinh danh các thành viên được thực hiện chủ yếu căn cứ trên tiêu chí thị phần.
Trong khi đó, thị phần không đủ để phản ánh mức độ an toàn, lành mạnh của các CTCK, không phản ánh mức độ hợp tác, nhiệt tâm của CTCK và cũng không phản ánh sự tuân thủ nghĩa vụ pháp lý trên TTCK của CTCK. Từ đây, một bộ tiêu chí đầy đủ và khá riêng biệt đã được HNX hình thành để chấm điểm khối CTCK.
Tiêu chí đầu tiên, chiếm trọng số lớn nhất trong 4 tiêu chí (40%) là thị phần môi giới tại HNX tính trong thời gian năm 2012 và 9 tháng 2013.
CTCK đứng đầu sẽ được 100 điểm, CTCK thứ hai được 99 điểm, thứ ba được 98 điểm, cứ như thế cho đến CTCK thứ 20 sẽ được 80 điểm.
6 CTCK gồm FPTS, SSI, HSC, VNDS, VPBS, BVSC được vinh danh ngày 29/11/2013
Ở tiêu chí này, thang điểm và cách chấm khá đơn giản, nên các thành viên có thể tự chấm. Điều thú vị là ở kết quả vinh danh, CTCK có thị phần đứng vị trí thứ 3 (tương đương 98 điểm) và thứ 4 (tương đương 97 điểm) đã không có tên trong danh sách 6 công ty nhận giải cuối cùng.
Tiêu chí thứ hai, có trọng số không lớn trong bản chấm CTCK tiêu biểu (15%), nhưng có vai trò quan trọng trong đánh giá mức độ lành mạnh, an toàn tài chính của CTCK, đó là tiêu chí xếp hạng CTCK dựa theo mô hình CAMEL.
Lưu ý, CAMEL của HNX có sự khác với cách tính CAMEL của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), dù cũng chấm điểm trên 5 tiêu chí gồm: Mức độ đủ vốn (C); Chất lượng tài sản (A); Chất lượng quản trị (M); Khả năng sinh lời (E); Chất lượng thanh khoản (L).
Vì sao lại có sự khác nhau về CAMEL giữa HNX và UBCK? Theo ông Tùng, đó là do “kho” thông tin về CTCK của UBCK và của Sở GDCK có sự khác nhau. Ở cấp UBCK, CTCK phải báo cáo định kỳ và tổng thể về mọi mặt hoạt động, trong khi ở cấp Sở GDCK, thông tin chủ yếu CTCK gửi đến là báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động, công bố thông tin... Vì thế, CAMEL theo cách đánh giá của Sở, dựa chính trên các báo cáo này.
Mặc dù HNX chưa công bố công khai cách xếp loại CTCK theo CAMEL, nhưng tìm hiểu của ĐTCK được biết, cách xếp loại này đã được HNX tham khảo cách làm của UBCK và Sở GDCK Mỹ. Bản thân Tổng giám đốc HNX Trần Văn Dũng đã duyệt cách xếp loại CTCK theo CAMEL của Sở và văn bản này được sử dụng chính thức để xếp loại CTCK, tính điểm CTCK trong hoạt động vinh danh lần đầu tiên năm 2013 này.
Theo HNX, chỉ những CTCK được từ 70 điểm trở lên trong xếp hạng theo CAMEL mới được đưa vào bình xét. FPTS đứng đầu trong bảng xếp hạng theo CAMEL, đạt 100 điểm; SSI và HSC được trên 90 điểm; 3 CTCK còn lại trong danh sách được vinh danh (BVSC, VNDS, VPBS) có số điểm từ 85 - 90 điểm.
Cách xếp loại theo CAMEL của HNX chưa được công khai ra thị trường, nên tiêu chí này có thể sẽ nhận được nhiều ý kiến bàn luận của các thành viên, nhưng lãnh đạo HNX khẳng định, HNX sẵn sàng giải đáp, sẵn sàng lắng nghe sự phản biện từ thị trường để hoàn thiện thêm tiêu chí này trong các lần chấm điểm về sau.
Tiêu chí thứ ba, có trọng số 30% trong bảng tính điểm tiêu biểu là về công tác phối hợp với HNX. Đạt điểm tối đa trong tiêu chí này là FPTS và VPBS, được HNX chấm điểm trên cơ sở các chương trình đã phối hợp triển khai trong 2 năm qua, do tích cực và chủ động phối hợp với Sở trong việc quảng bá sản phẩm mới, đưa DN lên niêm yết, đăng ký giao dịch, tham gia góp ý với HNX, tham gia các chương trình, sự kiện do HNX tổ chức...
Tiêu chí cuối cùng, có trọng số 15% trong bảng tính điểm tiêu biểu là tính tuân thủ. Trên thang điểm tối đa 100, dựa trên kết quả giám sát định kỳ nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin của các CTCK, HNX sẽ trừ lùi mỗi lỗi chậm nộp báo cáo/công bố thông tin của thành viên 1 điểm. Ở tiêu chí này, điểm cao nhất là FPTS (97 điểm), đứng thứ hai là BVSC và VPBS. VNDS được 85 điểm, nhưng vẫn là công ty có số điểm trung bình (cả 4 tiêu chí) đứng trong Top 5 trong lần chấm điểm tổng thể.
… đến khả năng xác lập một giải thưởng uy tín cho CTCK tại Việt Nam
Trả lời câu hỏi của ĐTCK về việc vì sao HNX lại chỉ chọn 6 CTCK để vinh danh, trong tổng số cả trăm CTCK đang hoạt động, lãnh đạo HNX cho biết, năm đầu tiên thực hiện bình chọn theo các tiêu chí định lượng rõ, HNX muốn làm thật thận trọng, chính xác, theo đó năm 2013 chỉ vinh danh các CTCK có số điểm từ 80 trở lên với tất cả các tiêu chí.
Xét theo đúng quy chuẩn này thì chỉ có 6 CTCK đạt được, vì vậy HNX quyết định vinh danh 6 CTCK, chứ không thể làm tròn theo kiểu Top 10 hay Top 20…
Việc vinh danh của HNX cũng không xếp hạng theo thứ tự 1, 2, 3, mà chỉ có 1 danh hiệu: CTCK tiêu biểu dành cho cả 6 DN.
HNX hy vọng, CTCK sẽ tiếp nhận phần thưởng này như một sự ghi nhận, một sự động viên, khích lệ để tiếp tục hoạt động lành mạnh, tiếp tục phối hợp với cơ quan quản lý nhằm góp phần xây dựng TTCK Việt Nam. Vì tiêu chí đánh giá của HNX mang tính tổng thể, nên các CTCK chưa được vinh danh năm nay không có nghĩa là không có những thế mạnh riêng có, để vượt trội so với thị trường.
Sau 3 tháng làm việc liên tục của HNX, thị trường chính thức đón nhận những kết quả đầu tiên từ sự xếp loại khối CTCK trên sàn Hà Nội. Từ bước đi đầu tiên này, nhiều ý kiến mong rằng, chương trình sẽ được phát triển và mở rộng để trở thành một giải thưởng chính thức trên toàn TTCK Việt Nam.
Ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc HNX
|
