Hết thời chủ đầu tư “trốn” mua bảo hiểm công trình

Sắp tới, các nhà thầu thi công xây dựng bắt buộc phải mua bảo hiểm cho người lao động trên công trường - Ảnh: Hoài Nam

Hết thời “trốn” trách nhiệm

Theo Dự thảo Nghị định, có 4 nhóm công trình buộc chủ đầu tư (hoặc nhà thầu trong trường hợp phí bảo hiểm công trình đã được tính vào giá hợp đồng) phải mua bảo hiểm. Cụ thể, công trình quan trọng quốc gia, công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp; công trình có ảnh hưởng đến an toàn cộng đồng; công trình có ảnh hưởng lớn đến môi trường; và công trình có yêu cầu kỹ thuật đặc thù, điều kiện thi công xây dựng phức tạp.

Thời hạn bảo hiểm tối thiểu được tính từ lúc khởi công công trình hoặc từ khi hạng mục bảo hiểm đầu tiên có tên trong hợp đồng bảo hiểm được dỡ xuống công trường (tùy theo ngày nào đến trước), đến ngày công trình xây dựng kết thúc, bàn giao hoặc đưa vào sử dụng (tùy theo ngày nào đến trước). Rủi ro được bảo hiểm đối với các công trình là mọi rủi ro, không bao gồm các rủi ro loại trừ theo hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Ngoài chủ đầu tư, 2 chủ thể khác cũng thuộc diện phải mua bảo hiểm, là nhà thầu tư vấn và nhà thầu thi công. Theo đó, nhà thầu tư vấn phải mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp tư vấn đầu tư xây dựng đối với công việc khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng của công trình xây dựng từ cấp 2 trở lên. Còn nhà thầu thi công xây dựng phải mua bảo hiểm đối với người lao động thi công trên công trường.

Một điểm được quan tâm đặc biệt tại Dự thảo Nghị định là trách nhiệm mua bảo hiểm cho người lao động thi công trên công trường của nhà thầu thi công xây dựng. Đây là điều mà trước đó bị nhà đầu tư, nhà thầu bỏ lơ, trong khi rủi ro với người lao động luôn hiện hữu, nhất là với các công trình lớn, với sự tham gia thi công lên tới hàng ngàn người.

Theo Dự thảo Nghị định, nhà thầu thi công xây dựng phải đóng tiền bảo hiểm cho người lao động. Số tiền phải đóng được xác định trên cơ sở tổng quỹ tiền lương mà nhà thầu phải trả cho người lao động, tính chất công việc mà người lao động thực hiện.

Về số tiền bảo hiểm tối thiểu, Dự thảo Nghị định phân ra 2 trường hợp. Nếu bị thương tích, mức bồi thường cụ thể cho từng loại tổn thương cơ thể được xác định căn cứ Bảng tỷ lệ tổn thương cơ thể do thương tích do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Còn nếu không may bị tử vong, số tiền bảo hiểm tối thiểu là 100 triệu đồng/người/vụ. Đây là số tiền không lớn, nhưng theo các doanh nghiệp bảo hiểm, đây mà mức là hợp lý tại thời điểm này, cũng như nhằm cân đối với mức phí bảo hiểm mà nhà thầu thi công xây dựng phải đóng.

“Nếu tăng mức tiền bảo hiểm tối thiểu lên hơn 100 triệu đồng/vụ, thì mức phí nhà thầu phải đóng sẽ cao hơn, sẽ làm tăng chi phí cho nhà thầu, nhất là với công trình lớn, có hàng ngàn người lao động, nên trước mắt để mức này là hợp lý”, đại diện Bảo hiểm Bảo Minh cho biết.

Vẫn thiếu chế tài

Với các quy định chi tiết tại Dự thảo Nghị định, các thành viên thị trường hy vọng, việc mua bảo hiểm bắt buộc đối với công trình xây dựng và người lao động sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ hơn, thực chất hơn trong thời gian tới, chứ không chỉ là tự nguyên, hình thức như trước.

Trước đó, Luật Xây dựng 2003 chỉ mang tính khuyến khích, chứ chưa bắt buộc chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị thi công phải mua bảo hiểm. Sở Xây dựng các địa phương cũng chưa chú trọng đến việc kiểm tra thực hiện việc mua bảo hiểm của các đối tượng trên, thậm chí, có những Sở chưa từng thành lập một đoàn kiểm tra nào để kiểm tra về vấn đề này.

Trao đổi với Đầu tư Bất động sản, Chánh thanh tra 1 Sở Xây dựng cho biết, trước khi có Luật Xây dựng 2014, Sở từng kiểm tra tình hình thực hiện việc mua bảo hiểm trong đầu tư xây dựng tại một số công trình xây dựng như trung tâm y tế, công trình giao thông, xây dựng, trường học và phát hiện ra nhiều trường hợp không mua theo trách nhiệm, nhưng do quy định pháp lý chưa rõ ràng về việc có bắt buộc phải mua hay không và chưa có chế tài xử phạt, nên cũng không biết xử lý thế nào.

Dù Luật Xây dựng 2014 và Dự thảo Nghị định quy định bảo hiểm bắt buộc trong hoạt động đầu tư xây dựng đang đưa ra lấy ý kiến đã buộc các chủ đầu tư, nhà thầu phải mua bảo hiểm cho công trình, người lao động, nhưng Dự thảo lại không quy định chế tài xử phạt khi các chủ đầu tư, nhà thầu “trốn” trách nhiệm bảo hiểm. Đồng thời, cũng không quy định rõ thẩm quyền xử phạt. Dự thảo mới nhất cũng chỉ quy định trách nhiệm chung chung của các cơ quan quản lý như Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, các bộ ngành khác…, về việc quản lý và giám sát các vi phạm chế độ bảo hiểm bắt buộc trong đầu tư xây dựng.

Chia sẻ với Đầu tư Bất động sản, một thành viên trong tổ soạn thảo Dự thảo Nghị định cho biết, chế tài cũng đã từng được đặt ra, nhưng quan điểm thông nhất vẫn là muốn tập trung hoàn tất để triển khai thực hiện rồi mới ra chế tài. Vì trên thực tế, trước đây, chế độ bảo hiểm bắt buộc cháy nổ cũng ra đời trước, rồi sau đó mới có chế tài xử phạt tại một nghị định riêng.

Mặc dù vậy, có ý kiến cho rằng, nếu không sớm áp khung chế tài xử phạt, thì việc chủ đầu tư, nhà thầu “trốn” trách nhiệm bảo hiểm vẫn sẽ diễn ra.

Kim Lan
Báo Đầu tư Bất động sản