Tại hội thảo “Giảm thiểu ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông sử dụng động cơ diesel: Thực trạng và giải pháp tại khu vực Đông Nam Bộ” vừa được tổ chức, một số liệu đáng chú ý là tại các thành phố lớn sau nhiều năm kiên trì áp dụng các giải pháp giảm phát thải giao thông, đã cải thiện được chất lượng không khí thông qua đo lường các chỉ số cụ thể. Nhưng kết quả cuối cùng là tránh được hàng nghìn ca tử vong, như tại London tránh được 1.900 ca tử vong sớm/năm, Bắc Kinh giảm 30-40.000 ca tử vong sớm/năm.
 |
London tránh được 1.900 ca tử vong sớm/năm do cải thiện chất lượng không khí |
 |
Bắc Kinh, Trung Quốc tránh được 30.000 - 40.000 ca tử vong sớm/năm do cải thiện chất lượng không khí |
Hiện nay, ô nhiễm không khí là vấn đề đáng báo động tại Việt Nam. Trọng tâm là hai khu vực kinh tế trọng điểm thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận . Thực trạng ô nhiễm môi trường tại một số thời điểm, một số khu vực ở Đông Nam Bộ ở mức xấu gây hoang mang cho người dân ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Một trong những nguyên nhân lớn là do giao thông gây ra, trong đó khí thải từ phương tiện giao thông vận tải sử dụng động cơ đốt trong nói chung, và động cơ Diesel nói riêng phát thải các thành phần độc hại như CO, NOx (chủ yếu NO và NO2), hạt bụi (PM).
Theo Phó giáo sư Tiến sỹ Huỳnh Quyền, Hiệu trưởng Đại học Tài nguyên môi trường TP.HCM, ảnh hưởng của NOx đến sức khỏe con người lớn hơn rất nhiều lần CO2 nên giảm ô nhiễm khí thải phương tiên giao thông, đặc biệt là phương tiện sử dụng động cơ diesel nên được coi là vấn đề quan trọng trong tổng thể giảm ô nhiễm môi trường ở TP.HCM và các tỉnh lân cận.
Một giải pháp mà các nước phát triển áp dụng thành công là sử dụng dung dịch DEF. DEF (AdBlue) là dung dịch chứa 32,5% urea và 67,5% nước khử khoáng.
Sau khi khí thải đi qua bộ lọc hạt, dung dịch DEF được phun và trộn vào khí thải thông qua hệ thống điều khiển định lượng khi đi vào bộ chuyển đổi xúc tác SCR. Tại đây, Amoniac trong Ure phản ứng với NOx trong luồng khí thải, tạo thành nitơ (N₂) và hơi nước (H₂O) - hai chất vô hại với môi trường. Quá trình này làm sạch khí thải, trước khi nó được thải ra không khí, giảm NOx: 70-95%, đồng thời, cải thiện hiệu suất động cơ từ 3-5%, tiết kiệm nhiên liệu: 3-5% và tăng tuổi thọ phương tiện diesel.
SCR +DEF là giải pháp tối ưu nhất hiện nay để phương tiện đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5-6 và EPA 2010 yêu cầu giảm NOx 80-90%, khi các công nghệ truyền thống không đủ hiệu quả.
Châu Âu, Mỹ, Trung Quốc đều áp dụng giải pháp DEF theo quy trình quản lý chất lượng, kiểm soát định kỳ và thương xuyên nghiệm ngặt chỉ tiêu khói thải phương tiên. Như Trung Quốc yêu cầu tất cả các xe phải kết mạng để theo dõi mức DEF, tốc độ tiêu thụ DEF, NOx trước và sau SCR, nhiệt độ SCR… Thêm vào đó còn có 500 điểm giám sát NOx và PM khi phương tiện chạy trên đường.
Tại Việt Nam, lộ trình kiểm soát khí thải cũng đang được đẩy mạnh. Kể từ ngày 1/1/2022, tất cả ô tô sản xuất và nhập khẩu mới phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 5. Với các xe sản xuất từ năm 2017, tiêu chuẩn khí thải mức 4 sẽ được áp dụng bắt buộc từ ngày 1/1/2026. Những bước đi rõ ràng này đã tạo ra nhu cầu cấp thiết đối với các giải pháp kỹ thuật hỗ trợ, như ứng dụng hệ thống SCR kết hợp dung dịch DEF, giúp các phương tiện sử dụng động cơ diesel đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật, bảo vệ môi trường, đồng thời tối ưu hiệu suất vận hành.
Tuy nhiên, các chuyên gia kiến nghị, ban hành các quy định về kiểm tra và xử phạt phương tiện có hành vi vô hiệu hóa hệ thống SCR hoặc sử dụng, sản xuất kinh doanh DEF không đảm bảo chất lượng. Việc chưa có quy định và chế tài phương tiện sử dụng DEF nên lượng tiêu thụ DEF năm nay mới ở mức 10-12 ngàn tấn/năm chỉ bằng khoảng ¼ lượng DEF cần sử dụng trên tổng số xe diesel theo tiêu chuẩn Euro 4 và 5.
 |
Sản phẩm Phú Mỹ xanh
Là đơn vị sản xuất Ure lớn nhất tại Việt Nam với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh phân bón, PVFCCo - Phú Mỹ sở hữu nguồn nguyên liệu đầu vào chất lượng cao, ổn định và chủ động cho quá trình sản xuất DEF. Sản phẩm DEF - Phú Mỹ Xanh được sản xuất trên dây chuyền hiện đại, tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn ISO 22241 về hàm lượng và độ tinh khiết.
DEF Phú Mỹ Xanh đã được PVFCCo-Phú Mỹ chính thức đưa ra thị trường vào tháng 6/2025, đóng gói trong các loại can/bình 10-20 lít hoặc bơm từ các trụ bơm chuyên dụng DEF. Phú Mỹ Xanh, sử dụng bằng cách đổ trực tiếp vào bình chứa dung dịch DEF trang bị trên xe, với lượng sử dụng trung bình 800km/lít. Sản phẩm có thời hạn sử dụng tối thiểu 12 tháng.
Ông Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc Chi nhánh Kinh doanh Hoá chất, PVFCCo cho biết, Phú Mỹ đã ký hợp tác toàn diện với PV OIL đưa sản phẩm DEF Phú Mỹ đến 8 cây xăng trong hệ thống và sẽ dần phủ toàn bộ cây xăng nếu có nhu cầu. Công ty cũng khảo sát các doanh nghiệp tư nhân lớn, các công ty vận tải lớn để có thể cung cấp trạm nạp ngay tại bến bãi với giá cạnh tranh.
Ông Trần Vĩnh Lộc, Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu & ứng dụng, PVFCCo cho biết, Phú Mỹ có thể cung cấp sản phẩm DEF với hàm lượng khác nhau phù hợp với phương tiện vận tải đường bộ, hay tàu thuyền, và cả nhà máy có phát thải. “Kiến nghị cơ quan quản lý nhà nước có biện pháp đủ mạnh để kiểm soát hàng kém chất lượng trên thị trường, yêu cầu sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, phân phối sản phẩm của các nhà sản xuất uy tín”, ông Lộc nói.
Ông Nguyễn Xuân Hòa, Chủ tịch HĐQT PVFCCo khẳng định, công ty đảm bảo cung cung sản phẩm DEF đạt tiêu chuẩn quốc tế. Công ty mong muốn có các đơn vị bảo trì bảo dưỡng hệ thống chuyển đổi xúc tác SCR và sẵn sàng đi cùng các đơn vị thiết kế, nhập khẩu để có giải pháp phổ biến SCR và xây dựng mạng lưới bảo trì bảo dưỡng.
“Chúng tôi không chỉ bán sản phẩm với chất lượng và giá cả cạnh tranh mà cam kết song hành cung cấp các giải pháp sản phẩm DEF để đóng góp thiết thực vào công tác kiểm soát khí thải, cải thiện chất lượng môi trường không khí và đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững của khu vực”, ông Hòa nhấn mạnh.
