Lòng tin vào đồng Việt Nam được củng cố, tình trạng đô la hóa giảm mạnh - Ảnh: Hoài Nam
Từ nền tảng 2014
Kết quả điều hành chính sách tiền tệ được thể hiện qua nhiều mặt, trong đó có những nét nổi bật sau đây:
Tổng phương tiện thanh toán năm 2014 nằm trong định hướng tăng trưởng 16 - 18% của NHNN, đảm bảo kiểm soát tiền tệ phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô.
Đồng thời, mặt bằng lãi suất giảm mạnh. Tính đến cuối năm 2014, lãi suất cho vay giảm khoảng 2%/năm so với cuối năm 2013, trong khi đó lãi suất huy động năm 2014 giảm khoảng 1,5 - 2%/năm so với cuối năm 2013 và đang ở mức khá thấp, nhưng lòng tin vào VND tiếp tục được nâng cao, các TCTD tiếp tục huy động được vốn, thanh khoản của các TCTD được bảo đảm. Đường cong lãi suất hình thành rõ nét, qua đó tạo điều kiện cho các TCTD huy động được nguồn vốn kỳ hạn dài và ổn định hơn, giảm chênh lệch kỳ hạn giữa tài sản có và tài sản nợ, giúp cho việc phân bổ vốn hiệu quả hơn trong nền kinh tế.
Tăng trưởng tín dụng cả năm 2014 đạt chỉ tiêu định hướng đề ra từ đầu năm, thể hiện sự cố gắng của toàn hệ thống trong việc tháo gỡ khó khăn về tín dụng khi tổng cầu và sức hấp thụ vốn của nền kinh tế còn thấp. Các chương trình, chính sách tín dụng ngành, lĩnh vực, các chương trình cho vay bảo đảm an sinh xã hội đã được hệ thống ngân hàng triển khai kịp thời, hiệu quả.
Thị trường ngoại hối ổn định, tỷ giá được kiểm soát trong định hướng đề ra từ đầu năm, thanh khoản thị trường được cải thiện, nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của các tổ chức, cá nhân đều được đáp ứng đầy đủ, kịp thời. Lòng tin vào đồng Việt Nam tiếp tục được củng cố, tình trạng đô la hóa tiếp tục giảm, NHNN mua được lượng lớn ngoại tệ để tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước, hỗ trợ cho việc củng cố vị thế của VND. Thanh khoản VND của toàn hệ thống tiếp tục được đảm bảo và có dư thừa, sẵn sàng đáp ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế. Hoạt động của các TCTD, thị trường tiền tệ ổn định và thông suốt.
Bên cạnh đó, thị trường vàng ổn định, phản ánh lòng tin về sự ổn định kinh tế vĩ mô và hiệu quả các giải pháp quản lý thị trường vàng của NHNN đã và đang triển khai.
Chính sách tiền tệ đã có sự phối hợp chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác, đặc biệt là phối hợp với chính sách tài khóa, đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu vĩ mô của nền kinh tế.
Những thành công trong điều hành chính sách tiền tệ nói trên đã góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát năm 2014 ở mức thấp (1,84%) và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức cao (5,98%). Hệ số xếp hạng tín nhiệm quốc gia được nâng lên một bậc, tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ phát hành thành công trái phiếu trên thị trường quốc tế vào cuối năm 2014.
Bảy giải pháp lớn 2015
Bước sang năm 2015, kinh tế thế giới được dự báo tiếp tục đà phục hồi nhưng chưa bền vững, biến động khó lường của giá dầu thế giới, tăng trưởng kinh tế chậm lại của một số nền kinh tế lớn, khả năng điều chỉnh lãi suất của Mỹ... Tình hình kinh tế trong nước tiếp tục ổn định, nhưng còn tiếp tục phải xử lý các vấn đề dài hạn như tái cơ cấu nền kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh, lạm phát trong nước vẫn có những diễn biến không thể chủ quan...
Trên cơ sở các mục tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đề ra, năm 2015, NHNN điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu (dưới 5%), ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý (6,2%), bảo đảm thanh khoản của các TCTD và nền kinh tế; duy trì ổn định mặt bằng lãi suất, phấn đấu tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất cho vay trung, dài hạn thêm từ 1%/năm đến 1,5%/năm, hỗ trợ thị trường tài chính trong huy động vốn cho đầu tư phát triển. Định hướng tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 16 - 18%, tín dụng tăng khoảng 13 - 15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế; ổn định tỷ giá (mức điều chỉnh không quá 2%), thị trường ngoại tệ, thị trường vàng.
Để thực hiện được các mục tiêu nói trên, NHNN sẽ tập trung thực hiện các biện pháp lớn.
Thứ nhất, trên cơ sở bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ chủ động điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ nhằm ổn định thị trường, kiểm soát tốc độ tăng tổng phương tiện thanh toán, tăng trưởng tín dụng theo định hướng đề ra, trong đó điều hành nghiệp vụ thị trường mở linh hoạt phù hợp với tình hình vốn khả dụng của các TCTD và mục tiêu của chính sách tiền tệ; tiếp tục thực hiện cho vay tái cấp vốn để hỗ trợ thanh khoản, cho vay theo các chương trình đã được Chính phủ phê duyệt, hỗ trợ giải quyết nợ xấu; điều hành lãi suất phù hợp với mục tiêu kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ và ổn định thị trường tiền tệ; điều hành tỷ giá chủ động, linh hoạt, hợp lý, có tác động dẫn dắt thị trường, đảm bảo giá trị đồng Việt Nam và tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước.
Thứ hai, điều hành tín dụng linh hoạt theo phương châm mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn, chất lượng tín dụng, đảm bảo cung ứng vốn cho nền kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi trong tiếp cận vốn vay ngân hàng; định hướng tăng trưởng tín dụng năm 2015 khoảng từ 13 - 15%, gắn với việc thực hiện chính sách tín dụng ngành, lĩnh vực để đáp ứng vốn cho nền kinh tế, phù hợp với khả năng huy động vốn của TCTD, kiểm soát chất lượng tín dụng và nợ xấu. Tiếp tục thực hiện các giải pháp hỗ trợ các TCTD mở rộng tín dụng có hiệu quả; tác động chuyển dịch cơ cấu tín dụng theo hướng ưu tiên tập trung vốn cho vay đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, DN nhỏ và vừa, DN ứng dụng công nghệ cao.
Về chính sách cho vay ngoại tệ, NHNN thực hiện chính sách cho vay bằng ngoại tệ đảm bảo phù hợp với chủ trương của Chính phủ về hạn chế đô la hóa trong nền kinh tế, góp phần ổn định tỷ giá và thị trường ngoại tệ, hỗ trợ cho các DN xuất khẩu, DN có nguồn thu ngoại tệ thực hiện đến hết năm 2015.
Bên cạnh đó, NHNN sẽ tiếp tục triển khai có hiệu quả các chương trình, chính sách tín dụng ngành, lĩnh vực như hỗ trợ vốn kịp thời cho Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp; chương trình cho vay đối với các mô hình liên kết trong chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; chính sách tín dụng phục vụ đánh bắt xa bờ; cho vay đối với chăn nuôi và thủy sản; tín dụng đối với người nuôi tôm và cá tra; tín dụng phục vụ kinh doanh, xuất khẩu, tạm trữ lúa gạo; giảm tổn thất sau thu hoạch đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, chính sách tái canh cây cà phê; đẩy mạnh triển khai chương trình cho vay hỗ trợ nhà ở theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 7/1/2013 và Nghị quyết số 61/NQ-CP ngày 21/8/2014 của Chính phủ; chương trình liên kết 4 nhà trong lĩnh vực xây dựng nhằm góp phần tháo gỡ khó khăn cho DN; khuyến khích DN tham gia vào sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn...
Thứ ba, tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm quản lý chặt chẽ và có hiệu quả cao thị trường ngoại tệ nhằm ổn định tỷ giá, cải thiện cán cân thanh toán quốc tế, tăng dự trữ ngoại hối Nhà nước và ngày càng thu hẹp mức độ đô la hóa trong nền kinh tế, nâng cao vị thế của VND trong tương quan, lợi thế với các loại ngoại tệ khác.
Thứ tư, phát huy những kết quả đã đạt được trong quản lý và ổn định thị trường vàng, chủ động phối hợp với các Bộ, ngành đẩy mạnh việc triển khai đầy đủ, có hiệu quả các nội dung của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 của Chính phủ.
Thứ năm, nâng cao chất lượng thống kê, dự báo phục vụ cho hoạch định và điều hành chính sách tiền tệ; trong đó phối hợp có hiệu quả với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Công thương trong nghiên cứu, đề xuất, triển khai, thực hiện, giám sát và đánh giá các chính sách kinh tế vĩ mô theo Quy chế số 9087/BKHĐT-NHNN-BTC-BCT ngày 02/12/2014 về phối hợp trong quản lý và điều hành kinh tế vĩ mô.
Thứ sáu, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát thị trường tiền tệ và hoạt động ngân hàng, đảm bảo an toàn hoạt động hệ thống các TCTD.
Thứ bảy, làm tốt công tác truyền thông, đưa thông tin đầy đủ, kịp thời về các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng, nhằm định hướng thị trường, tạo sự đồng thuận của xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả điều hành và tạo điều kiện thuận lợi trong thực hiện các giải pháp ổn định thị trường của NHNN.
