Định lượng chính sách tiền tệ năm 2014

ThS. Nguyễn Thị Hồng - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN

Kết quả đạt được năm 2013

Trên cơ sở bám sát mục tiêu của Quốc hội, Chính phủ và diễn biến vĩ mô, tiền tệ, điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã góp phần quan trọng trong việc kiểm soát lạm phát năm 2013 ở mức 6,04%, thấp hơn mức 6,81% của năm 2012, mặt bằng lãi suất tiếp tục giảm 2 - 5%/năm tạo điều kiện giảm chi phí vay vốn của DN, tỷ giá và thị trường ngoại hối ổn định, dự trữ ngoại hối gia tăng, từng bước cơ cấu lại hệ thống ngân hàng và xử lý nợ xấu, đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD.

Có được những kết quả nêu trên là nhờ nỗ lực của toàn hệ thống ngân hàng, trong đó điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng của NHNN kiên định mục tiêu ưu tiên kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hợp lý, đồng thời chú trọng đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.

Theo đó, bám sát diễn biến thị trường, NHNN điều hành các công cụ chính sách tiền tệ một cách chủ động, dẫn dắt thị trường, có sự phối hợp đồng bộ để bổ sung cho nhau, phát huy hiệu quả các công cụ. Bên cạnh đó, công tác thanh tra, giám sát được tăng cường để cảnh báo rủi ro, chấn chỉnh hoạt động của các TCTD, đảm bảo thực thi nghiêm các chính sách. Công tác truyền thông được đẩy mạnh và coi đây là một trong những công cụ hữu hiệu để tăng cường hiệu quả của chính sách, tạo sự đồng thuận cao của xã hội đối với các giải pháp điều hành của NHNN.

Bối cảnh năm 2014

Bước sang năm 2014, kinh tế thế giới tiếp tục đà phục hồi với mức tăng trưởng dự báo khả quan hơn năm 2013, nhưng vẫn còn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn rủi ro trước nguy cơ giảm phát và vấn đề nợ công ở khu vực châu Âu, khó khăn từ sức cầu nội địa và nguy cơ đảo chiều dòng vốn ở các quốc gia mới nổi và đang phát triển. Ở trong nước, diễn biến kinh tế vĩ mô đã có những cải thiện, cầu tiêu dùng phục hồi, xuất khẩu tăng khá và có xuất siêu, tuy nhiên sản xuất - kinh doanh còn khó khăn, đòi hỏi tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ của các bộ, ngành khác trong việc tháo gỡ, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, hỗ trợ tăng tổng cầu.

Trên cơ sở Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 2/1/2014 về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2014 của Chính phủ, kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm của năm 2013, cũng như đánh giá diễn biến vĩ mô tiền tệ, ngay từ đầu năm, NHNN đã ban hành Chỉ thị số 01/CT-NHNN về tổ chức thực hiện chính sách tiền tệ và đảm bảo hoạt động ngân hàng an toàn, hiệu quả.

Theo đó, NHNN đặt nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2014 là điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý, bảo đảm thanh khoản của các TCTD và nền kinh tế. Định hướng kiểm soát tổng phương tiện thanh toán tăng khoảng 16 - 18%, tín dụng tăng khoảng 12 - 14% và có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế.

Tín dụng ngân hàng đang hứa hẹn tăng trưởng cao trong thời gian tới

Quý I khả quan

Bám sát các mục tiêu và nhiệm vụ trọng tâm nêu trên, trong những tháng đầu năm 2014, NHNN đã điều hành chủ động, linh hoạt chính sách tiền tệ nhằm thực hiện các mục tiêu đề ra và đạt được những kết quả tích cực.

Cụ thể, thông qua mua ngoại tệ, chào mua giấy tờ có giá trên nghiệp vụ thị trường mở, đồng thời thực hiện rút tiền về sau Tết qua kênh bán tín phiếu, NHNN đảm bảo kiểm soát tiền tệ hợp lý, ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối. Qua đó, tổng phương tiện thanh toán tăng phù hợp với diễn biến vĩ mô, tiền tệ, góp phần kiểm soát lạm phát ở mức thấp 0,8% trong quý I/2014, thanh khoản của hệ thống TCTD được đảm bảo, lãi suất thị trường liên ngân hàng sau khi tăng trong thời gian trước Tết đã giảm và hiện ổn định ở mức thấp.

NHNN thực hiện điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành phù hợp với xu hướng giảm của lạm phát, diễn biến thị trường tiền tệ và thanh khoản của hệ thống TCTD nhằm tiếp tục tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, đến nay, mặt bằng lãi suất huy động đã giảm 0,5 - 1,5%/năm, lãi suất cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên giảm 1%/năm so với cuối năm 2013. Mặt bằng lãi suất hiện chỉ bằng 50% mức lãi suất vào nửa cuối năm 2011 và tương đương mức lãi suất giai đoạn 2005 - 2006.

Chia sẻ khó khăn với DN và nền kinh tế, các TCTD đã chủ động giảm lãi suất đối với những khoản cho vay cũ. Tính đến cuối tháng 3/2014, tỷ trọng các khoản vay có lãi suất trên 13%/năm chiếm 17%, giảm so với mức 66,6% cuối năm 2012; tỷ trọng các khoản vay có lãi suất trên 15%/năm chiếm 5,6%, giảm so với mức 20,6% của cuối năm 2012 và mức 65,8% trước ngày 15/7/2012.

Trên cơ sở định hướng tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống năm 2014 khoảng 12 - 14%, NHNN đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng TCTD và yêu cầu các TCTD thực hiện theo chỉ tiêu được giao, đảm bảo việc mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn tín dụng; tiếp tục thực hiện các giải pháp tạo điều kiện cho DN trong tiếp cận vốn vay ngân hàng, tích cực triển khai gói hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 02/NQ-CP. Sau khi giảm 0,5% vào tháng 1 và giảm 0,67% vào tháng 2 theo tính quy luật của những năm gần đây, tín dụng tháng 3/2014 đã tăng trở lại 1,68% so với tháng trước. Mặc dù phần lớn tăng trưởng tín dụng bắt nguồn từ hoạt động mua trái phiếu chính phủ, nhưng việc đầu tư vào trái phiếu chính phủ sẽ hỗ trợ thanh khoản cho nền kinh tế, trong khi việc mở rộng những kênh tín dụng khác còn khó khăn. Với diễn biến cải thiện từ tháng 3/2014 và việc triển khai tích cực các giải pháp hỗ trợ nền kinh tế của Chính phủ, tín dụng đang hứa hẹn tăng trưởng cao trong thời gian tới.

Về điều hành tỷ giá, NHNN điều hành tỷ giá và thị trường ngoại hối linh hoạt, phù hợp với diễn biến vĩ mô, cung cầu ngoại tệ, đảm bảo ổn định tỷ giá. Ngay từ đầu năm, NHNN cam kết ổn định giá trị VND với mức biến động cả năm không quá 2% và chủ động điều hành ổn định tỷ giá bình quân liên ngân hàng và tỷ giá mua ngoại tệ của NHNN. Đồng thời, phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ để ổn định tỷ giá và mua được một lượng lớn ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối, nhưng vẫn đảm bảo ổn định tiền tệ, kiểm soát lạm phát. Trong các tháng đầu năm 2014, tỷ giá và thị trường ngoại hối về cơ bản ổn định, tỷ giá giao dịch của các TCTD luôn trong biên độ và thấp hơn so với mức trần cho phép của NHNN. Giá vàng trong nước biến động cùng xu hướng với giá vàng thế giới, không có tình trạng “sốt vàng” gây bất ổn kinh tế - xã hội.

Một số nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới

Trong thời gian tới, NHNN tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, điều hành chủ động, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ nhằm ổn định thị trường tiền tệ, kiểm soát tốc độ tăng tổng phương tiện thanh toán và tăng trưởng tín dụng theo định hướng đề ra; điều hành lãi suất, tỷ giá ở mức phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, đặc biệt là diễn biến của lạm phát, góp phần ổn định thị trường tiền tệ, bảo đảm giá trị đồng Việt Nam.

Hai là, đẩy mạnh triển khai các giải pháp tín dụng để đạt được mục tiêu tín dụng cả năm 2014 là 12 - 14%, tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, đáp ứng vốn cho nền kinh tế. Bám sát diễn biến tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống và từng TCTD để linh hoạt điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các TCTD trên cơ sở đánh giá tình hình tài chính, khả năng mở rộng tín dụng của TCTD.

Ba là, thực hiện các giải pháp quản lý ngoại hối nhằm quản lý hiệu quả thị trường ngoại hối, ổn định tỷ giá, chuyển dần quan hệ huy động - cho vay ngoại tệ sang quan hệ mua - bán ngoại tệ, tạo điều kiện tăng dự trữ ngoại hối, cải thiện cán cân thanh toán quốc tế, củng cố niềm tin vào VND, tiếp tục mục tiêu chống đô la hóa trong nền kinh tế. Tiếp tục thực hiện vai trò quản lý nhà nước đối với thị trường vàng theo quy định tại Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 của Chính phủ để tổ chức, sắp xếp chặt chẽ thị trường vàng, đặc biệt là thị trường vàng miếng.

Bốn là, tăng cường công tác thanh tra, giám sát thị trường tiền tệ và hoạt động ngân hàng, kiểm soát chặt chẽ chất lượng hoạt động của các TCTD, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động ngân hàng; phát hiện và xử lý nghiêm, kịp thời những sai phạm và rủi ro gây mất ổn định để đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng và hệ thống các TCTD; triển khai đồng bộ các giải pháp cơ cấu lại các TCTD và xử lý nợ xấu, góp phần đẩy nhanh lưu thông dòng vốn tín dụng.

Năm là, tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông về chủ trương, chính sách của Chính phủ và NHNN nhằm định hướng đúng đắn cho thị trường, củng cố lòng tin của người dân, sự đồng thuận của xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả điều hành và tạo điều kiện thuận lợi trong thực hiện các giải pháp ổn định thị trường của NHNN.

ThS. Nguyễn Thị Hồng