Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết: “Trong ngắn hạn, giá gạo chắc chắn sẽ tăng lên, vấn đề chỉ là nó sẽ tăng cao đến mức nào. Nó sẽ tăng đột biến, mà không tăng dần”.
Gạo rất quan trọng đối với khẩu phần ăn của hàng tỷ người ở châu Á và châu Phi, và giá gạo tăng cao sẽ gây thêm áp lực lạm phát và làm tăng hóa đơn nhập khẩu cho người mua. Động thái hạn chế xuất khẩu gạo trắng non-basmati của Ấn Độ diễn ra khi những lo ngại leo thang về tác động đối với nguồn cung cấp nông sản của mô hình thời tiết El Nino, nhiệt độ tăng cao ở châu Âu và xung đột Nga-Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Peter Timmer, Giáo sư tại Đại học Harvard từng nghiên cứu về an ninh lương thực trong nhiều thập kỷ cho biết: “Lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ cần được xem xét trong bối cảnh đáng ngại này. Có nhiều lý do hơn đáng kể để lo ngại rằng giá gạo ở châu Á có thể vượt khỏi tầm kiểm soát khá nhanh”.
Theo ông Chookiat Ophaswongse, Việt Nam đã báo giá cung cấp gạo trắng 5% tấm ở mức 600 USD/tấn, và Thái Lan có thể làm theo điều đó. Một bước nhảy vọt lên mức đó sẽ đẩy giá gạo Thái Lan lên cao nhất kể từ năm 2012 từ mức hiện tại là 534 USD/tấn, gần mức cao nhất trong hai năm.
 |
Diễn biến giá gạo 5% tấm của Thái Lan |
Giá gạo tăng - cộng với giá lúa mì, ngô và các mặt hàng nông sản khác tăng trong tháng này - có thể sẽ thúc đẩy giá lương thực toàn cầu tăng trở lại sau khi đã giảm trong một thời gian dài. Chỉ số giá lương thực thế giới của Liên hợp quốc đã chạm mức thấp nhất kể từ tháng 4/2021 vào tháng 6.
Động thái mới nhất của Ấn Độ cộng với việc hạn chế xuất khẩu gạo tấm trước đó có thể ảnh hưởng từ 30 - 40% tổng lượng xuất khẩu của nước này. Nomura cũng cảnh báo các hạn chế có thể được mở rộng để áp dụng cho các loại khác trong trường hợp lượng mưa không đều và lạm phát trong nước gia tăng. Như hiện tại, các quy tắc có thể tác động đến sản lượng gạo tới Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Indonesia và một loạt các quốc gia châu Phi.
Tuy nhiên, các lô hàng vẫn có thể được phép trên cơ sở được phép của Ấn Độ đến các quốc gia khác để đáp ứng nhu cầu an ninh lương thực, tùy thuộc vào yêu cầu từ chính phủ. Ngoài ra, xuất khẩu gạo non-basmati và gạo basmati rõ ràng vẫn được vận chuyển và điều đó có thể làm dịu tác động.
Shirley Mustafa, một nhà kinh tế tại Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc (FAO) cho biết, mức độ mà hàng nhập khẩu của châu Á và châu Phi sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Ấn Độ phụ thuộc vào thời hạn của lệnh cấm và mức độ mà các quốc gia này có thể sắp xếp mua hàng thông qua các kênh ngoại giao.
Ngoài ra, các nhà nhập khẩu cũng có thể đa dạng hóa nguồn gốc mua hàng, với điều kiện là các hạn chế xuất khẩu không dẫn đến việc tăng giá từ những nơi này có thể làm giảm nhu cầu, đặc biệt là đối với những người mua nhạy cảm về giá.
Mặt khác, tại các quốc gia từ Mỹ đến Canada và Úc, các báo cáo về việc người Ấn Độ ở nước ngoài tích trữ gạo đang lan truyền chóng mặt. Một số cửa hàng đã áp đặt giới hạn mua, trong khi những cửa hàng khác tăng giá để kiếm tiền từ những lượng mua tăng bất thường.
“Trong vài ngày qua, mọi người đã bắt đầu mua gạo với số lượng có thể gấp đôi bình thường. Vì vậy, chúng tôi phải hạn chế số lượng”, Shishir Shaima, quản lý của MGM Spices, một cửa hàng tạp hóa Ấn Độ ở Surry Hills, Úc cho biết.
