“Gáo nước lạnh” MTM

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) Vũ Bằng cho biết, vụ lừa đảo của MTM gây sốc cho thị trường, nhưng là bài học quý để khung pháp lý có cơ sở thực tiễn để điều chỉnh và triển khai các giải pháp giám sát sự trung thực trên thị trường chứng khoán.

Năm 2016, như ông Bằng chia sẻ, mảng thanh tra, xử phạt của UBCK đã làm việc không mệt mỏi, nhưng những phát sinh mới trên thị trường luôn hiển hiện, luôn đặt ra thách thức mới với nhà quản lý.

Khi vụ MTM xảy ra, một mặt UBCK chỉ đạo Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội cấu trúc lại sàn UPCoM, mặt khác bản thân UBCK lập nhóm công tác đặc biệt, sẵn sàng thực địa và giám sát hoạt động của các chủ thể có dấu hiệu nghi vấn trên thị trường.

Cũng liên quan đến UPCoM, khi thể hiện quan điểm về một số ý kiến cho rằng, nên xóa sàn giao dịch này, đưa tất cả các doanh nghiệp đủ điều kiện lên niêm yết, Chủ tịch UBCK chia sẻ, góc nhìn về sàn UPCoM cần được đặt chung trong cách tổ chức thị trường giao dịch chứng khoán của các nước đi trước. Nhiều nước trên thế giới đã có thị trường chứng khoán rất phát triển, như Mỹ, họ vẫn duy trì hoạt động của một sàn đơn giản (pinksheet) để tạo nơi giao dịch cho các cổ phiếu chưa niêm yết trên sàn nào.

“Với định hướng xây thị trường UPCoM để tạo nơi giao dịch cho các doanh nghiệp đại chúng, một bài toán khó đặt ra là: nếu quy định điều kiện chặt chẽ, sẽ làm khó cho doanh nghiệp trên sàn này, còn nếu để lỏng lẻo, nguy cơ rủi ro là có khi xuất hiện những đối tượng cố tình lừa đảo”, ông Bằng nói.

Cũng bình luận về dấu ấn tốn giấy mực của báo chí năm 2016 quanh vụ MTM, ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM cho rằng, đây đúng là một “gáo nước lạnh” với các sàn chứng khoán tập trung.

Sự việc gây sốc với cả nhà đầu tư và nhà quản lý, nhưng không vì thế mà quên đi cái gốc tạo sàn UPCoM tại Việt Nam, xuất phát từ sự khác biệt của quy định pháp lý so với nhiều nước khác ở chỗ bao năm nay, chúng ta tách rời hoạt động chào bán chứng khoán với niêm yết.

Doanh nghiệp chào bán cổ phiếu xong, không niêm yết, cổ phiếu giao dịch ở đâu? Câu hỏi này cùng với hiện trạng giao dịch cổ phiếu OTC quá rủi ro diễn ra trong giai đoạn 2006 - 2008 đã khởi tạo quyết tâm ra đời sàn UPCoM vào năm 2009, tạo thành một sàn giao dịch đại chúng cho nhà đầu tư, một nơi tập dượt cho các doanh nghiệp trước khi bước lên niêm yết trên sàn.

“Gáo nước lạnh MTM”, xét trong mục tiêu tổng thể, tạo dựng sàn UPCoM như vậy, trở thành một bài học hữu ích khi thị trường chứng khoán Việt Nam bước sang chặng mới, sau 20 năm đầu tạo dựng.

Chủ tịch UBCK Vũ Bằng cho biết, năm 2017, ngành chứng khoán sẽ bắt tay xây dựng thế hệ Luật Chứng khoán mới, mở ra cơ hội xử lý nhiều nút thắt hoặc những vướng mắc nhận diện từ thực tiễn.

Chẳng hạn, việc nới room, như ông Bằng nói, đã định hình được cách gỡ vướng, để không gian của doanh nghiệp đại chúng không “chạm” vào khu vực Luật Đầu tư điều chỉnh. Việc giám sát thị trường chắc chắn sẽ mạnh mẽ và chặt chẽ hơn khi thẩm quyền về tiếp cận tài khoản dòng tiền, tiếp cận email và các giao dịch khác của nhà đầu tư được trao cho ngành chứng khoán như thông lệ các thị trường lân cận.

“Với quy định pháp lý hiện hành, nhiều lúc chúng tôi rất bức xúc khi nhìn thấy những hiện tượng bất thường, nhìn thấy có vấn đề, nhưng không đủ công cụ để tìm hiểu sâu và bóc tách ra sự thật”, Chủ tịch UBCK chia sẻ.

Nhấn mạnh những đóng góp của những người làm công tác thanh tra, giám sát trên thị trường, ông Bằng đồng thời cho biết, việc xử lý những góc khuất vẫn phải theo căn cứ pháp lý và phải có quy trình.

Dẫn câu chuyện, năm 2016, sự việc MTM đã bị khởi tố và còn nhiều vụ việc khác đã được UBCK chuyển đến cơ quan công an chờ xử lý, Chủ tịch UBCK khẳng định, không ngại đấu tranh với những góc khuất, dù hiện tại, công cụ để đi đến tận cùng các góc khuất chưa nằm trong thẩm quyền của ngành chứng khoán non trẻ tại Việt Nam.