Du thuyền sang trọng Emperor Cruises tại Nha Trang. Ảnh: Luxgroup
Từ “nỗi hổ thẹn” đến bước ngoặt điểm khởi hành
“Đứng ngoài cuộc đua du thuyền hạng sang là một trong những nỗi hổ thẹn của chúng ta”, TS. Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup, chuyên gia du lịch biển thẳng thắn nhìn nhận. Việt Nam có biển đẹp, tiềm năng lớn nhưng “chưa định vị mình là điểm đến du lịch nghỉ biển”, nên vẫn loay hoay bên bờ. Ở nhiều địa phương, tư duy phổ biến chỉ dừng ở việc phát triển resort ven biển, khai thác bãi tắm êm, mà thiếu sản phẩm trên mặt nước và thiếu tầm nhìn “maritime tourism” gắn với hạ tầng cảng, logistics, thủy nội địa và trải nghiệm trên boong.
Hệ lụy hiện rõ tại Hạ Long (Quảng Ninh) khi sau bão, rác và lồng bè trôi nổi phủ kín mặt nước, biến vịnh thành “ao tù” trong mắt du khách. “Một trải nghiệm xấu có thể khiến họ không bao giờ quay lại”, TS. Phạm Hà cảnh báo và nhấn mạnh, cần quy hoạch không chồng lấn giữa nuôi trồng, khai thác, vận tải và du lịch, đồng thời kiểm soát môi trường, bảo toàn cảnh quan để mỗi hạng mục xây dựng phải làm đẹp thêm điểm đến thay vì bào mòn nó.
Theo số liệu Cục Thống kê công bố, trong 8 tháng đầu năm, khách quốc tế đến Việt Nam đạt gần 14 triệu lượt người, tăng gần 22% so với cùng kỳ năm trước. Tính riêng tháng 8, hơn 1,68 triệu lượt khách đã nhập cảnh Việt Nam, tăng 8% so với tháng 7 và cao nhất so với các tháng 8 những năm trước.
Vậy nên, sự kiện siêu du thuyền 5 sao Star Voyager (77.441 GT, gần 2.000 khách, 972 cabin) khởi hành từ cảng Phú Mỹ đi Singapore 5 ngày 4 đêm được coi là cú “đặt lại trục”. Lần đầu tiên, khách Việt không cần bay sang Singapore hay Hong Kong để lên tàu, mà có thể trực tiếp bước từ quê nhà ra đại dương. “Tất cả các chuyến từ tháng 6 đến tháng 8/2025 đều kín chỗ”, ông Michael Goh, Chủ tịch StarCruises cho biết. Theo bà Tina Sia, Trợ lý Phó chủ tịch StarCruises, năm 2025 hãng thử nghiệm ba chuyến từ TP.HCM và kỳ vọng trở lại mạnh mẽ hơn vào 2026, với hệ thống biển hiệu và hướng dẫn bằng tiếng Việt để tạo sự thân thuộc.
Tuy nhiên, “cháy vé” không tự nhiên mà có. Trên boong, biển trời chỉ là phông nền, còn điều giữ chân khách giàu chính là trải nghiệm được “may đo”: nhà hàng Á - Âu, rạp hát, spa, bar, khu mua sắm miễn thuế, nhịp sống riêng tư, quản gia cá nhân, hành trình tinh tế. Ông Trương Quốc Hùng, Chủ tịch CLB Lữ hành Unesco Hà Nội, người trực tiếp tham gia hải trình đầu tiên, mô tả đây là “hành trình đậm chất nghỉ dưỡng, không ồn ào, không chen lấn, chỉ còn du khách, biển trời và sự tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc”.
Nâng chuẩn hạ tầng, “may đo” trải nghiệm
Muốn thuyết phục giới thượng lưu, Việt Nam không thể chỉ dựa vào biển đẹp. Vẻ đẹp thiên nhiên là điều kiện cần, nhưng du khách giàu sẵn sàng trả tiền cho sự trọn vẹn, từ hạ tầng cảng biển chuẩn mực, hành trình tinh gọn, dịch vụ tinh tế, đến câu chuyện điểm đến gắn với bản sắc và cam kết phát triển bền vững. Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030, du lịch biển sẽ trở thành nòng cốt của kinh tế biển, chiếm khoảng 70% giá trị toàn ngành. Để làm được, cần đồng thời đầu tư vào hạ tầng, sản phẩm và quản trị.
Trước hết là hệ thống cảng chuyên dụng. Hiện nhiều cảng biển vẫn lưỡng dụng, vừa phục vụ trung chuyển hàng hóa vừa phục vụ du lịch, gây xung đột công năng. “Du khách cập cảng vẫn phải hít khói bụi, xe tải chen cùng limousine,” TS. Phạm Hà nêu thực trạng. Ở Nha Trang, tàu quốc tế phải trung chuyển về Cam Ranh vì cảng du lịch chưa hoàn thiện, còn ở sông Sài Gòn, bến bãi yếu và thủ tục rườm rà. Theo ông Hà, nếu coi du thuyền là mũi nhọn, Việt Nam cần những cửa ngõ đúng nghĩa với cầu bến hiện đại, ga đón khách, hệ thống hải quan, an ninh và kết nối mặt đất thuận tiện.
Điều quan trọng không kém là tạo nên chuỗi trải nghiệm liền mạch giữa biển và bờ. Du thuyền hạng sang không thể tách rời điểm dừng trên đất liền. Từ Hạ Long, chỉ hai giờ là du khách có thể tới Hà Nội cho một city tour riêng tư gắn với di sản, ẩm thực và mua sắm. Ở miền Trung, một bữa tối cung đình Huế hay ở miền Nam là hành trình sông nước, chợ nổi và bảo tàng cộng đồng đều có thể trở thành ký ức độc bản. Ngay trên boong tàu, một ly vang đúng gu hay tiết mục nghệ thuật truyền thống lúc hoàng hôn cũng đủ làm giới thượng lưu cảm thấy khác biệt.
Cuối cùng là quản trị bền vững. Thế giới đang đề cao ESG và du thuyền không thể nằm ngoài xu thế đó. Quản trị phải đảm bảo không xung đột với nuôi trồng thủy sản, hạn chế lồng bè lấn vịnh, kiểm soát tiếng ồn và khí thải, đồng thời chia sẻ lợi ích với cộng đồng ven biển. “Du lịch là ngành kinh tế, nhưng muốn là mũi nhọn thì càng phải chú trọng môi trường và xã hội để phát triển hài hòa và bền vững”, TS. Phạm Hà nhấn mạnh.
Về phía doanh nghiệp quốc tế, ông Michael Goh, Chủ tịch StarCruises tin rằng, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng mới của châu Á nhờ tầng lớp khách trẻ, sẵn sàng chi trả và yêu thích trải nghiệm khác biệt. Đây vừa là cơ hội, vừa là lời nhắc rằng muốn giữ chân khách giàu, Việt Nam cần một chiến lược nhất quán, hạ tầng nâng chuẩn, thủ tục thông thoáng và sản phẩm thực sự đẳng cấp. Khi đó, du lịch tàu biển sẽ không chỉ là một kênh vận chuyển, mà trở thành đường băng để khát vọng vươn ra thế giới cất cánh.
