Dựa trên cơ sở dữ liệu tại ngày 23/2, Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư (BSC) dự báo, Quỹ FTSE Vietnam ETF sẽ bổ sung cổ phiếu VRE vào danh mục, với tỷ trọng 8,9%, tương đương khối lượng dự kiến mua vào khoảng 13,5 triệu đơn vị. BSC cũng dự báo, cổ phiếu GEX sẽ được quỹ này thêm vào danh mục với tỷ trọng 1,2%, tương ứng số lượng dự kiến mua vào 2,95 triệu đơn vị.
Ngược lại, cổ phiếu GTN được BSC dự báo sẽ là cổ phiếu duy nhất bị loại khỏi danh mục FTSE Vietnam ETF do không đáp ứng yếu tố thanh khoản và vốn hóa. Hiện tại, Quỹ đang nắm giữ khoảng 6,31 triệu cổ phiếu GTN. Theo BSC, một số cổ phiếu như HPG, MSN, SSI, STB dù không bị loại, nhưng nhiều khả năng sẽ bị FTSE Vietnam ETF bán ra mạnh.
Đối với Quỹ V.N.M ETF, một số cổ phiếu đạt các tiêu chí vốn hóa, thanh khoản, tỷ lệ tự do chuyển nhượng, tỷ lệ “room” còn lại như PLX, DXG, CII, PVD, PVS, SHB có thể lọt vào danh mục. Tuy nhiên, Quỹ có xu hướng đưa các cổ phiếu có quy mô lớn vào danh mục và loại các cổ phiếu có quy mô nhỏ hơn.
Với những cổ phiếu nêu trên, PLX là cổ phiếu có khả năng cao nhất được đưa vào danh mục kỳ này. BSC nhận định, PLX nhiều khả năng sẽ chiếm tỷ trọng 5% trong danh mục V.N.M ETF và được mua vào khoảng 5,76 triệu đơn vị. Công ty cũng dự báo, Quỹ sẽ không loại cổ phiếu nào ra khỏi danh mục trong đợt review này.
Ông Trần Xuân Bách, Phụ trách phân tích thị trường, Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho rằng, FTSE Vietnam Index gần như sẽ đưa FLC và GTN ra khỏi danh mục của Quỹ. Trong khi FLC vi phạm tiêu chí vốn hóa thị trường có thể đầu tư thì GTN vi phạm cả tiêu chí quy mô vốn hóa và thanh khoản. Ngược lại, VRE có thể được thêm mới, bởi cổ phiếu này hiện đã đáp ứng được các tiêu chí mà Quỹ đề ra.
Về Quỹ V.N.M ETF, theo BVSC, sẽ không có cổ phiếu nào vi phạm tiêu chí của Quỹ trong kỳ xem xét lại danh mục quý I/2018. Tuy nhiên, hiện HSG là cổ phiếu chiếm tỷ trọng thấp nhất trong danh mục của Quỹ. Do đó, không loại trừ khả năng HSG có thể bị loại khỏi danh mục nếu có cổ phiếu mới được thêm vào.
Ở chiều thêm mới, các cổ phiếu SHB, DXG, PVS, HBC, BMP, PDR hiện đã đạt các tiêu chí đầu tư của V.N.M ETF. Mặc dù vậy, quy mô vốn hóa của các cổ phiếu này không lớn nên xác suất để được thêm mới vào danh mục không cao, nhất là khi Quỹ có xu hướng thêm mới các cổ phiếu vốn hóa lớn trong thời gian gần đây. Bên cạnh đó, PLX và VRE có khả năng được thêm mới theo dạng đặc biệt trong kỳ review lần này.
Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) dự báo, FLC và GTN có thể bị loại khỏi danh mục của FTSE Vietnam ETF do không đạt các điều kiện về vốn hóa (FLC và GTN có vốn hóa tự do nhỏ hơn 0,5% tổng danh mục) và thanh khoản (GTN có giá trị giao dịch bình quân 3 tháng nhỏ hơn 20% bình quân danh mục).
VRE là cổ phiếu được SSI dự báo có thể được FTSE Vietnam ETF thêm vào danh mục do đã đạt các tiêu chí về vốn hóa, thanh khoản, tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng và thời gian niêm yết (trên 3 tháng). Giả định FTSE Vietnam Index sẽ thêm vào VRE, đưa FLC và GTN ra khỏi danh mục, Quỹ có thể sẽ mua vào 9 triệu cổ phiếu VRE (tương đương 20,7 triệu USD, xấp xỉ 6% danh mục) và bán ra 8,8 triệu cổ phiếu FLC, 6,3 triệu cổ phiếu GTN.
Đối với Quỹ ETF MV Index Solutions (MVIS), SSI cho rằng, bên cạnh 25 cổ phiếu thành phần hiện tại của chỉ số MVIS Vietnam Index, có 9 cổ phiếu tiềm năng là SHB, PVS, DXG, CII, PVD, KBC, HBC, FLC và LDG. Tuy nhiên, hiện các cổ phiếu này đều chưa lọt vào Top 85% về giá trị vốn hóa của rổ cổ phiếu nên sẽ không được Quỹ đưa thêm vào rổ chỉ số. Trong khi đó, VRE có triển vọng được vào rổ chỉ số nhờ các yếu tố vốn hóa, thanh khoản và tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng đều trên mức yêu cầu, mặc dù cổ phiếu này chưa đủ thời gian giao dịch như tiêu chí của Quỹ.
MVIS từng có ngoại lệ khi đưa NVL vào rổ chỉ số MVIS Vietnam Index khi mới giao dịch được 2 tháng (trong khi VRE hiện niêm yết được được gần 4 tháng). Trong trường hợp VRE được chọn, cổ phiếu HSG nhiều khả năng sẽ bị loại ra khỏi chỉ số.
Dự báo phản ứng của thị trường
Cổ phiếu GTN đã có những phiên điều chỉnh giảm giá trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, vậy, kể cả việc hai cổ phiếu FLC và GTN nếu loại ra khỏi danh mục thì lượng bán ra từ 6 đến 8 triệu cổ phiếu so với giao dịch hàng ngày của thị trường cũng không quá lớn.
Ông Nguyễn Hồng Khanh, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Sacombank (SBS) nhận xét, nhà đầu tư đã quen dần với các kỳ review của các quỹ ETF. Trong thời gian gần đây, khi giao dịch của thị trường tăng cao, đạt trung bình trên 300 triệu cổ phiếu mỗi phiên, thì các đợt hoán đổi danh mục của các quỹ ETF không còn tạo ra các cú sốc tâm lý như trước.
Điểm tham khảo quan trọng nhất chính là việc loại các cổ phiếu ra khỏi danh mục thường đặt dấu hỏi cho nhà đầu tư về triển vọng doanh nghiệp trong trung hạn và dẫn đến quyết định cá nhân có nên tiếp tục nắm giữ hay đầu tư hay không.
“Một số cổ phiếu mua thêm vào hay bán bớt có thể gây ảnh hưởng một chút về giao dịch trong ngày review cuối cùng, nhưng về tổng thể sẽ không mấy tác động tới xu hướng chung của cổ phiếu”, ông Khanh nói và cho rằng, động thái cơ cấu danh mục của các quỹ ETF là nguồn tham khảo cần thiết để nhà đầu tư nhìn thấy xu hướng đầu tư các quỹ đầu tư trong năm mới. Hiện tại, thị trường đang hướng sự quan tâm đến các nhóm ngành như ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, thương mại… và câu chuyện thoái vốn, IPO doanh nghiệp nhà nước nhiều hơn.
Mặt khác, thị trường từng đề cập đến sự “khôn khéo” của các quỹ ETF trong các kỳ đảo danh mục gần đây thông qua các “biện pháp” không để cho nhóm cổ phiếu thêm vào hay loại ra biến động giá quá lớn. Kỳ đảo danh mục lần này dự báo sẽ tiếp tục được thực hiện theo cách đó. Phương thức các quỹ ETF thực hiện để bám sát nhất với mức giá tại ngày cuối cùng của kỳ tái cơ cấu là sử dụng lệnh ATC trong phiên khớp lệnh xác định giá đóng cửa. Ở một số trường hợp, các quỹ có thể mua/bán trước một phần trong khoảng thời gian cho phép, phần còn lại mới sử dụng lệnh ATC vào ngày cuối cùng.
Thực tế, các kỳ đảo danh mục của quỹ ETF gần đây đều được các công ty chứng khoán dự báo trước. Thậm chí, các công ty chứng khoán đã “bắt bài” được phần nào kết quả review của các quỹ. Chính vì thế, theo ông Trần Xuân Bách, tác động của yếu tố này thực ra đã được phản ánh sớm hơn vào biến động giá cổ phiếu do nhà đầu tư luôn có tâm lý đi trước đón đầu.
Thêm vào đó, việc thanh khoản thị trường tăng cao, đặc biệt là tại nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn - vốn là đối tượng quan tâm của các quỹ ETF, khiến mức độ ảnh hưởng của việc loại bỏ cổ phiếu ra khỏi danh mục nhanh chóng được hấp thụ chỉ trong vòng 1 - 2 phiên và không gây ảnh hưởng lớn đến xu hướng của các chỉ số chứng khoán.
Theo ông Bách, việc vận hành của các quỹ ETF có những quy luật, điều lệ riêng và các quỹ này đều phải bám sát để thực hiện. Tất nhiên, ngoài những tiêu chí định lượng một cách cứng nhắc, họ cũng có một số tiêu chí kết hợp yếu tố định tính để xác định tỷ lệ và có thêm những ngoại lệ trong từng kỳ. Mặc dù vậy, mục tiêu hoạt động lớn nhất của các quỹ ETF là bám sát biến động của chỉ số cơ sở, còn việc các mã trong danh mục biến động mạnh hay nhẹ không phải là việc họ lo ngại.
Dù giao dịch của các quỹ ETF được thực hiện công khai và minh bạch, song trong trường hợp các cổ phiếu được thêm vào hoặc bán ra với khối lượng lớn, quỹ có thể sử dụng đến biện pháp kỹ thuật qua các “quỹ vệ tinh” nhằm tạo ra các lệnh mua bán đối ứng trong ngày thực hiện tái cơ cấu danh mục. Cách thức này có thể giúp quỹ ETF chủ động trước nguồn hàng cũng như gia tăng lợi nhuận.
Quỹ FTSE Vietnam ETF chốt số liệu ngày 23/2 và sẽ công bố danh mục mới vào ngày 2/3/2018. Quỹ hiện có tổng tài sản 345 triệu USD, với 9,64 triệu chứng chỉ quỹ lưu hành. Quỹ MVIS chốt số liệu ngày 28/2 và sẽ công bố danh mục mới vào ngày 9/3.
Ngày hoàn thành tái cơ cấu danh mục của hai quỹ trên là 16/3/2018. Quỹ VanEck Vectors Vietnam ETF hiện có tổng tài sản 420 triệu USD, trong đó cổ phiếu Việt Nam chiếm 74% danh mục.
