Phần một của Báo cáo Chương trình phối hợp giám sát thuế - hải quan năm 2015 trình bày kết quả khảo sát các hiệp hội doanh nghiệp và liên minh hợp tác xã về việc thực hiện Nghị quyết 19 trong lĩnh vực thuế và hải quan năm 2015.
Trong đó, đánh giá chung về tình hình thực hiện các thủ tục hành chính về thuế, báo cáo kết luận thông tin chính sách pháp luật về thuế tương đối dễ tiếp cận.
Tỷ lệ các đơn vị cho biết, thông tin thủ tục hành chính thuế được cung cấp thống nhất ở mức tương đối cao (khoảng 57%). 55% đơn vị đánh giá biểu mẫu dễ điền. 41% đơn vị cho biết thông tin về thủ tục hành chính thuế là đơn giản, dễ hiểu.
Chỉ có 19% đơn vị được khảo sát đánh giá tốt, rất tốt cán bộ ở tiêu chí tận tình chu đáo; 22% đánh giá tốt, rất tốt tiêu chí hướng dẫn rõ ràng, dễ hiểu và 21% đánh giá tốt, rất tốt ở tiêu chí lắng nghe ý kiến khách hàng.
Các nhóm thủ tục thuế phiền hà nhất theo khảo sát các hiệp hội doanh nghiệp là Thanh kiểm tra thuế, hoàn thuế và miễn giảm thuế. Các phiền hà này có thể là thời gian giải quyết quá dài (65%) hoặc bị yêu cầu cung cấp thêm thông tin không cần thiết (54%) và 47% cho biết cán bộ không hướng dẫn đầy đủ, tận tình.
Đặc biệt, nhận định chung về tình hình thực tiện cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) -Tổ trưởng Tổ giúp việc Chương trình cho rằng, còn các chỉ số cần cải thiện với ngành thuế đó là chỉ có 19% đơn vị được khảo sát đánh giá tốt, rất tốt cán bộ ở tiêu chí tận tình chu đáo; 22% đánh giá tốt, rất tốt tiêu chí hướng dẫn rõ ràng, dễ hiểu và 21% đánh giá tốt, rất tốt ở tiêu chí lắng nghe ý kiến khách hàng.
Theo T.S Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, con số đáng chú ý nhất trong báo cáo là việc chỉ có gần 20% doanh nghiệp đánh giá cán bộ công chức thuế là tận tình chu đáo.
“Qua khảo sát thực tế, doanh nghiệp cho biết là không sợ Bộ trưởng, mà chỉ sợ người trực tiếp thu thuế" - TS. Nguyễn Đình Cung.
"Điều quan trọng là thời gian tới làm sao phải đảo ngược được tỷ lệ này, để 80% cán bộ công chức phải tận tình chu đáo chứ không thể chỉ "lạnh lùng" thực hiện đúng trách nhiệm. Dư địa cải cách ở đây còn rất lớn", ông Lộc cho hay.
Trong khi đó, nhận định về tỷ lệ thấp các đơn vị hài lòng về cán bộ thuế, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương cho biết, việc này liên quan đến thái độ và động lực làm việc của công chức thuế.
Ông Cung chia sẻ: “Qua khảo sát thực tế, doanh nghiệp cho biết là không sợ Bộ trưởng, mà chỉ sợ người trực tiếp thu thuế. Cán bộ nói doanh nghiệp sai là sai, nói doanh nghiệp đúng là đúng”.
Cũng theo báo cáo này, tình trạng doanh nghiệp phải chi trả chi phí không chính thức trong lĩnh vực thuế vẫn là quan ngại của nhiều hiệp hội và liên minh hợp tác xã.
Tâm lý e ngại nếu không chi, doanh nghiệp sẽ bị phân biệt đối xử vẫn phổ biến, với 55% đơn vị cho biết sợ bị kéo dài thời gian, yêu cầu bổ sung giấy tờ… nếu không chi các khoản “ngoại giao”.