Tín hiệu thuận
Đã có những chỉ dẫn mang tính định hướng đầu tiên từ phía cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và hàng không liên quan đến Đề án thành lập Trung tâm logistics hàng không kết hợp với Khu phi thuế quan hướng tới Khu thương mại tự do tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành, do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đề xuất.
Cụ thể, giữa tuần trước, Bộ Xây dựng đã ban hành Công văn số 10327/BXD-KGTC gửi ACV, nêu rõ mục tiêu đưa Cảng hàng không quốc tế Long Thành trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế lớn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Tại Công văn số 10327, ông Lê Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, theo Quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Long Thành được phê duyệt, tại khu vực phía Tây Nam của Cảng đã bố trí Khu thành phố hàng hóa (Cargo City), diện tích khoảng 136 ha, được định hướng hình thành khu logistics hàng không của Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
“Như vậy, với mục tiêu hướng tới trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế của khu vực, Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã được quy hoạch, bố trí không gian để phát triển trung tâm logistics vận tải hàng hóa hàng không”, lãnh đạo Bộ Xây dựng nhận định.
Về định hướng hình thành Khu thương mại tự do, lãnh đạo Bộ Xây dựng đánh giá, Khu thương mại tự do là mô hình mới, đang được nhiều quốc gia xây dựng để áp dụng các cơ chế, chính sách vượt trội trong phạm vi không gian xác định, nhằm kiểm chứng hiệu quả, đánh giá tác động của chính sách trước khi xem xét áp dụng ở quy mô rộng lớn hơn.
Theo Bộ Xây dựng, trên thế giới, Khu thương mại tự do đã được hình thành và phát triển với nhiều mô hình khác nhau, nhưng đến thời điểm hiện tại, Việt Nam mới thực hiện thí điểm tại một số địa phương. Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 136/2024/QH15 và Nghị quyết số 226/2025/QH15 quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục thành lập và hình thành các khu chức năng trong Khu thương mại tự do Đà Nẵng và Khu thương mại tự do Hải Phòng.
Triển khai các nghị quyết của Quốc hội, Bộ Tài chính đang hoàn thiện Đề án Khu thương mại tự do, trình Bộ Chính trị thông qua, làm cơ sở định hướng xây dựng các quy định pháp luật liên quan để triển khai thực hiện.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh Đồng Nai cũng đang nghiên cứu, đề xuất hình thành Khu thương mại tự do gần phạm vi Cảng hàng không quốc tế Long Thành, trong đó dự kiến kết nối Cảng hàng không quốc tế Long Thành và cảng Phước An.
“ACV cần làm việc với UBND tỉnh Đồng Nai về phạm vi, quy mô, lộ trình hình thành Khu thương mại tự do theo phương án nghiên cứu của tỉnh để đề xuất vai trò, chức năng của khu 136 ha tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Đồng thời làm việc với Bộ Tài chính về điều kiện, thủ tục, thẩm quyền quyết định thành lập Khu phi thuế quan, Khu thương mại tự do để hoàn thiện Đề án”, lãnh đạo Bộ Xây dựng khuyến nghị.
Đầu mối logistics lớn
Trước đó, vào giữa tháng 8/2025, ACV đã có tờ trình gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Xây dựng về Đề án thành lập Trung tâm logistics hàng không kết hợp với Khu phi thuế quan hướng tới Khu thương mại tự do tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Theo đó, Trung tâm logistics hàng không kết hợp với Khu phi thuế quan hướng tới Khu thương mại tự do sẽ được triển khai trên diện tích 136 ha, nằm trong phạm vi 5.000 ha quy hoạch xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã được giải phóng mặt bằng và quy hoạch chức năng logistics hàng không.
Về hình thức đầu tư, trong vai trò là nhà khai thác cảng, ACV sẽ là chủ đầu tư Trung tâm logistics hàng không kết hợp với Khu phi thuế quan tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành, bao gồm việc đầu tư đồng bộ hạ tầng chuyên nghiệp, hiện đại và xây dựng cơ chế, chính sách phát triển chung, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Ước tính, chi phí đầu tư Trung tâm logistics hàng không kết hợp với Khu phi thuế quan tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành khoảng 11.800 tỷ đồng, tương đương 450 triệu USD.
Trung tâm logistics hàng không kết hợp với Khu phi thuế quan tại Cảng hàng không quốc tế Long Thành dự kiến thu hút các hãng hàng không, các hãng hàng không chuyên chở hàng hóa; doanh nghiệp thương mại điện tử xuyên biên giới (cần tốc độ giao hàng nhanh trong vòng 24 - 72 giờ toàn cầu); dược phẩm và công nghệ sinh học (hàng hóa có giá trị cao, cần bảo quản lạnh, yêu cầu chuyển nhanh, chính xác); các hãng chuyển phát nhanh; doanh nghiệp tạm nhập - tái xuất, hàng trung chuyển.
“Ngoài việc góp phần đưa Long Thành trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế lớn trong khu vực, Trung tâm còn kết nối cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, hình thành mô hình vận tải đa phương thức hàng hải - hàng không chuyên nghiệp và đồng bộ tại khu vực Đông Nam Bộ và TP.HCM”, ông Nguyễn Cao Cương, Phó tổng giám đốc ACV đánh giá.
Quy hoạch Tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định
Bố trí các trung tâm logistics tại các cảng hàng không có nhu cầu vận tải lớn hơn 250.000 tấn/năm.
Hình thành các trung tâm logistics đảm bảo các điều kiện về kho vận và kết nối các loại hình giao thông thích hợp để vận tải hàng hóa tại các cảng hàng không gồm: Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Vân Đồn, Cát Bi, Đà Nẵng, Chu Lai, Long Thành, Cần Thơ và một số cảng hàng không khác khi có nhu cầu vận tải hàng hóa đạt tiêu chí nêu trên.
Hình thành trung tâm logistics trung chuyển hàng hóa quốc tế tại Cảng hàng không Chu Lai.