Hiện nay, TP.HCM có 13.500 căn nhà nằm trên và ven kênh rạch chưa được di dời - Ảnh: Lê Toàn
Sở Xây dựng TP.HCM vừa có văn bản số 4282/SXD-PTĐT kiến nghị UBND TP.HCM không tiếp tục xây dựng Đề án “Giải pháp thí điểm giải quyết cho hộ dân có nhà trên và ven kênh rạch không đủ điều kiện bố trí tái định cư được thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội khi nhà nước thực hiện thu hồi đất để chỉnh trang đô thị” (gọi là Đề án).
Đề án thí điểm được UBND TP.HCM phê duyệt chủ trương tại Quyết định số 3832/QĐ-UBND ngày 9/9/2023 nhằm giải quyết cho những hộ dân có nhà trên và ven kênh rạch không đủ điều kiện bố trí tái định cư, được thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội khi Nhà nước thu hồi đất để chỉnh trang đô thị từ nay đến hết năm 2025.
Bởi vì những trường hợp không đủ điều kiện bố trí tái định cư đa số là những hộ nghèo, không có giấy tờ nhà, đất hợp pháp theo Luật Đất đai năm 2013 và cũng không được hưởng chính sách về nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở năm 2014.
Ngày 25/4/2024, Sở Xây dựng đã tham dự cuộc họp do Sở Tài nguyên và Môi trường để lấy ý kiến về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các trường hợp giải tỏa nhà trên và ven kênh rạch, áp dụng riêng cho TP.HCM.
Qua rà soát các quy định pháp luật hiện nay, trong đó có Luật Đất đai năm 2024 (đã được Quốc hội thông qua ngày 18/1/2024 và có hiệu lực vào ngày 1/1/2025) thì các trường hợp bị thu hồi đất mà có nhà ở trên đất hoặc không có nhà ở trên đất (nếu địa phương có điều kiện về quỹ đất ở, nhà ở) thì đều được bố trí tái định cư bằng đất ở hoặc nhà ở theo nhiều hình thức (bán, cho thuê, cho thuê mua) để đảm bảo có chỗ ở cho người có đất bị thu hồi.
Do hiện nay Luật Đất đai năm 2024 đã ban hành, có hiệu lực vào ngày 1/1/2025 và có khả năng sẽ được áp dụng sớm hơn (ngày 1/7/2024) nên giải quyết được cơ bản cho người dân có nhà trên và ven kênh rạch mà trước đây không đủ điều kiện tái định cư.
Do đó, việc trình cấp có thẩm quyền ban hành Đề án thí điểm chỉ có thể áp dụng được đến ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành (có khả năng được áp dụng sớm từ ngày 1/7/2024) là không cần thiết.
Vì thể, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP.HCM không tiếp tục xây dựng Đề án “Giải pháp thí điểm giải quyết cho hộ dân có nhà trên và ven kênh rạch không đủ điều kiện bố trí tái định cư được thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội khi nhà nước thực hiện thu hồi đất để chỉnh trang đô thị”.
Đồng thời, kiến nghị giao Sở Tài nguyên và Môi trường, trong quá trình xây dựng chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các trường hợp di dời nhà trên và ven kênh rạch theo quy định của Luật Đất đai 2024, cần tiếp thu tinh thần nghiên cứu của Đề án để có giải pháp cho các trường hợp không đủ điều kiện tái định cư, các trường hợp có hoàn cảnh khó khăn, hộ nghèo tại các khu dân cư trên và ven kênh rạch được thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội nhằm ổn định cuộc sống.
