Bộ Tài chính vừa có Công văn số 15321/BTC-QLQH gửi Bộ Xây dựng tham gia ý kiến hồ sơ Quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn - Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Thêm nhiều hạng mục lớn
Theo Bộ Tài chính, điều chỉnh quy hoạch chi tiết Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 đã được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt tại Quyết định số 497/QĐ-BGTVT ngày 15/3/2018, với chức năng là cảng hàng không quốc tế dùng chung dân dụng và quân sự.
Trong giai đoạn đến 2020, lượng khách tiếp nhận tại Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn là 2-2,5 triệu hành khách/năm; định hướng đến năm 2030, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn đáp ứng 5 triệu hành khách/năm, 51 nghìn tấn hàng hóa/năm.
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 648/QĐ-TTg ngày 7/6/2023, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được xác định sẽ đạt công suất thiết kế dự kiến 5 triệu hành khách/năm đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 công suất thiết kế dự kiến là 20 triệu hành khách/năm.
Tại Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 16/7/2024 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 nêu rõ: giai đoạn 2021-2025 hoàn thành công tác lập quy hoạch 30 cảng hàng không (trong đó có Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn), bảo đảm đồng bộ với Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
“Vì vậy, để bảo đảm quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn phù hợp với Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc, việc lập quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn là cần thiết”, lãnh đạo Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Hiện nay, thực hiện Nghị quyết số 66.2/2025/NQ-CP ngày 28/8/2025 của Chính phủ, các bộ, địa phương đang điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2021-2030. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Xây dựng rà soát nội dung của Dự thảo Quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với các quy hoạch có liên quan.
Tại Công văn số 15321, Bộ Tài chính đề nghị đánh giá cụ thể mức độ đạt công suất thiết kế theo quy hoạch đã được phê duyệt đến thời điểm hiện tại; phân tích rõ nguyên nhân, tồn tại của việc sản lượng hành khách chưa đạt như kỳ vọng, từ đó làm cơ sở đề xuất các giải pháp phù hợp, khả thi, góp phần thực hiện hiệu quả quy hoạch trong giai đoạn tới.
Bộ Xây dựng cũng được đề nghị bổ sung các phân tích, làm rõ vai trò, chức năng của Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn trong mạng lưới các cảng hàng không quốc tế của cả nước, đặc biệt là trong hệ thống cảng hàng không quốc tế miền Bắc (Nội Bài, Gia Bình, Cát Bi...).
Theo Bộ Tài chính, mục tiêu bố trí đường cất hạ cánh số 2 là để nâng cao tính linh hoạt và năng lực khai thác. Tuy nhiên, kích thước đường cất hạ cánh số 2 hiện được đề xuất là 3.000×45 m, khoảng cách giữa tâm hai đường băng là 215 m.
Vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị làm rõ chức năng của đường cất hạ cánh số 2 (dự phòng, luân phiên hay khai thác song song) và lựa chọn khoảng cách giữa tâm hai đường băng phù hợp với chức năng đó, nhằm có lộ trình phân kỳ đầu tư hợp lý và bảo đảm tính khả thi của quy hoạch. Đồng thời, làm rõ định hướng khai thác các loại tàu bay, cự ly bay (tầm trung, tầm xa) trong quy hoạch, từ đó tính toán để lựa chọn chiều dài đường cất hạ cánh phù hợp.
Cơ hội vàng để bứt phá
Là cảng hàng không tư nhân đầu tiên của Việt Nam, có vị trí giao thương chiến lược tại khu vực phía Bắc, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn đạt cấp 4E. Sân bay có cơ sở vật chất hiện đại, với đường băng dài 3.600 m x 45 m, đủ điều kiện cất hạ cánh các loại máy bay tiên tiến nhất thế giới như Boeing 787. Khu vực sân đỗ có 7 vị trí đỗ, gồm 3 vị trí bãi đỗ xa và 4 vị trí bãi đỗ gần. Nhà ga hành khách có công suất 2,5 triệu lượt khách/năm; khu xử lý hàng hóa đạt công suất 10.000 tấn/năm.
Tại thuyết minh Quy hoạch điều chỉnh, tổng chi phí xây dựng là 46.279 tỷ đồng (giai đoạn 2021-2030 là 11.155 tỷ đồng; giai đoạn 2030-2050 là 35.124 tỷ đồng). Vốn đầu tư xây dựng cho các hạng mục tại Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được dự kiến huy động từ nhiều nguồn khác nhau: vốn ngân sách nhà nước, vốn địa phương, vốn doanh nghiệp, vốn vay và các nguồn vốn khác.
Trong đó, dự kiến vốn ngoài ngân sách nhà nước chiếm tỷ trọng chính. Tuy nhiên, Dự thảo quy hoạch chưa nêu cụ thể cơ cấu vốn đầu tư và chưa có nội dung đánh giá sơ bộ hiệu quả kinh tế - tài chính của dự án. Do đó, Bộ Tài chính chưa có cơ sở để nhận xét về nhu cầu vốn đầu tư của dự án.
“Đề nghị làm rõ các giải pháp huy động các nguồn vốn, phương thức đầu tư để thực hiện quy hoạch bảo đảm tính khả thi. Trên cơ sở đó, xây dựng lộ trình đầu tư cụ thể theo từng giai đoạn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn, phù hợp với nhu cầu khai thác thực tế và khả năng thu hút đầu tư,” công văn của Bộ Tài chính nêu rõ.
Đối với phần vốn dự kiến bố trí từ ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính đề nghị làm rõ nhu cầu vốn đầu tư, cơ cấu nguồn vốn, khả năng huy động nhằm bảo đảm tính khả thi, khả năng cân đối nguồn vốn, tuân thủ quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản pháp luật có liên quan.
Trước đó, Bộ Xây dựng đã có Công văn số 9446/BXD-KHTC xin ý kiến các bộ, ngành đối với hồ sơ Quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Điểm nhấn nổi bật đầu tiên là trong giai đoạn 2021-2030, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được đề xuất giữ nguyên nhà ga hành khách T1 công suất 2,5 triệu hành khách/năm, quy hoạch mới nhà ga hành khách T2 công suất khoảng 2,5 triệu hành khách/năm về hướng Nam.
Tầm nhìn đến năm 2050, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn giữ nguyên nhà ga hành khách T1, mở rộng nhà ga hành khách T2 về phía Nam đạt công suất 5 triệu hành khách/năm; quy hoạch mới nhà ga T3 về phía Bắc của Đài kiểm soát không lưu, công suất khoảng 12,5 triệu hành khách/năm, nâng tổng công suất toàn cảng đạt 20 triệu hành khách/năm.
Khu ga hàng không chung được bố trí riêng trong nhà ga hành khách, do hàng không chung chủ yếu phục vụ máy bay tư nhân và khách thương gia.
Bên cạnh đó, trong tầm nhìn đến năm 2050, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được quy hoạch thêm 1 đường cất, hạ cánh song song, cách đường hiện hữu 215 m về phía Tây, kích thước 3.000×45 m, với lề vật liệu theo quy định.
Một điểm đáng chú ý khác là trong hồ sơ quy hoạch đang xin ý kiến của các bộ, ngành và địa phương, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được đề xuất quy hoạch hệ thống công trình dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng tàu bay (hangar) lớn và đồng bộ bậc nhất khu vực miền Bắc hiện nay.
Cụ thể, trong thời kỳ 2021-2030, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được quy hoạch khu Hangar đáp ứng hoạt động của các hãng hàng không, với cấu hình có thể chứa 4 máy bay thân rộng và 2 máy bay thân hẹp, có dự trữ mở rộng khi có nhu cầu.
Tầm nhìn đến năm 2050, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được quy hoạch mở rộng Hangar sửa chữa tàu bay, đáp ứng cấu hình có thể chứa 6 máy bay thân rộng và 3 máy bay thân hẹp.
Được biết, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn do Tập đoàn SunGroup đầu tư, theo đúng quy hoạch được duyệt từ năm 2015 (trừ phần đường lăn chưa hoàn thành) và đã chính thức khai thác thương mại từ tháng 12/2018.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 bùng phát từ năm 2019, hoạt động bay tại Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn bị ảnh hưởng nặng nề. Mức độ khai thác còn thấp, chưa đạt 10% công suất thiết kế.
Theo Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng và Dịch vụ hàng không (AEC), Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn được quy hoạch phục vụ phần lớn khách du lịch nội địa và quốc tế đến các khu du lịch nổi tiếng của Quảng Ninh, với tiềm năng thu hút lớn từ các thị trường Đông Bắc Á. Tuy nhiên, do tác động của đại dịch, lưu lượng hành khách suy giảm mạnh và đến nay vẫn chưa phục hồi.
Ngoài ra, do hạn chế về quy hoạch, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn hiện chưa có đủ các dịch vụ như nhà ga hàng hóa, hangar sửa chữa tàu bay, khu chế biến suất ăn và các khu dịch vụ sân bay. Điều này khiến cảng chưa thu hút được các hãng hàng không lớn mở đường bay đến Quảng Ninh, đặc biệt là chưa hấp dẫn các doanh nghiệp bảo dưỡng, sửa chữa tàu bay có nhu cầu đầu tư lớn.
Tuy nhiên, theo AEC, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn đang đứng trước “cơ hội vàng” để bứt phá, trở thành một đầu mối giao thông hàng không và trung tâm công nghiệp hàng không quan trọng trong nước và khu vực.
Xét về vị trí địa lý, trong phạm vi bán kính 2.000 km, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn có thể kết nối với các trung tâm vận chuyển hàng hóa hàng không lớn của khu vực và thế giới. Cảng chỉ cách các trung tâm kinh tế, tài chính, du lịch trong khu vực vài giờ bay, thuận lợi cho phát triển du lịch và thương mại quốc tế.
Nếu tính theo khoảng cách đường hàng không, từ Vân Đồn chỉ mất 1-2 giờ bay đến các trung tâm kinh tế, tài chính, du lịch của Trung Quốc và các thủ đô trong khu vực Đông Nam Á; chỉ 3-4 giờ bay là có thể đến Bắc Kinh (Trung Quốc), Seoul (Hàn Quốc), Tokyo (Nhật Bản) hoặc Dubai (UAE).
Đặc biệt, Khu kinh tế Vân Đồn đã được Chính phủ xác định là một trong những khu vực trọng điểm, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Mục tiêu đặt ra là đến năm 2030, Vân Đồn sẽ trở thành đô thị biển đảo xanh, hiện đại, thông minh, đồng thời là trung tâm kinh tế và văn hóa hàng đầu khu vực.
“Tầm nhìn này nhấn mạnh vai trò của Vân Đồn như một cực tăng trưởng mới, có khả năng định hình lại cục diện phát triển của vùng Đông Bắc Bộ. Trong bối cảnh chiến lược đó, Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn giữ một vị trí then chốt,” đại diện AEC cho biết.