Các bị can Trần Ngọc Hà (trái) và Vũ Quang Tâm.
HĐXX gồm ba người do thẩm phán Trần Nam Hà (Phó Chánh Tòa Hình sự, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội) làm chủ tọa phiên tòa.
Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 1 tuần. Có 17 bị cáo phải ra hầu tòa, trong đó có 16 bị cáo là cựu lãnh đạo của VEAM gồm: Trần Ngọc Hà (sinh năm 1964, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên, nguyên Tổng giám đốc Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam – VEAM); Lâm Chí Quang (sinh năm 1954, nguyên Tổng giám đốc VEAM), Vũ Từ Công (sinh năm 1968, nguyên Kế toán trưởng VEAM)... bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Riêng bị cáo Nguyễn Văn Khôi (sinh năm 1956, nguyên Trưởng Ban kiểm soát, thành viên Hội đồng thành viên VEAM) bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Có tổng số 33 luật sư đăng ký tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo, trong đó nhiều nhất là bị cáo Trần Ngọc Hà có 4 luật sư bào chữa.
Cáo buộc thể hiện, từ năm 2011 - 2013, Vũ Từ Công - Kế toán trưởng VEAM tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình Lâm Chí Quang - Tổng giám đốc VEAM ký 5 chứng thư bảo lãnh thanh toán ngân hàng cho công ty con Vetranco vay tổng số 193 tỷ đồng.
Từ việc bảo lãnh của VEAM, Vetranco đã vay tiền tại các ngân hàng để kinh doanh. Tuy nhiên, hiện nay các đối tác này đã dừng hoạt động không còn tài sản gì, không có khả năng trả nợ cho Vetranco. Do vậy Vetranco không có nguồn tiền trả nợ ngân hàng nên VEAM đã bị các ngân hàng cưỡng thu hoặc phải trả nợ thay Vetranco tổng số tiền gần 76 tỷ đồng.
Ngoài ra, khi sử dụng nguồn tiền vay ngân hàng do VEAM bảo lãnh, Đào Quốc Việt – Giám đốc Vetranco đã cho Trần Quang Tiến là Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư tập đoàn Đại Nam, đồng thời là người quản lý, điều hành Công ty Tương Lai, Công ty Minh Quang và Công ty cổ phần Thép Minh Quang vay để hưởng lãi theo lãi suất cho vay của ngân hàng cộng với chênh lệch từ 0,8 - 1,25% giá trị tiền vay.
Để che giấu việc cho vay tiền trái quy định, Đào Quốc Việt và Trần Quang Tiến thỏa thuận hợp thức bằng cách lập các hợp đồng mua bán hàng hóa khống. Quá trình Vetranco cho các Công ty của Trần Quang Tiến vay tiền diễn ra trong một thời gian dài, trong đó nhiều khoản vay đã được tất toán, còn lại 15 khoản vay phát sinh trong thời gian từ tháng 5 - 8/2013 Trần Quang Tiến không hoàn trả được, gây thiệt hại cho Vetranco số tiền gần 183 tỷ đồng.
Ngoài ra, khi thực hiện Dự án đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung và ký kết và thực hiện 2 Thỏa thuận VEAM-ZIBO đầu tư phát triển xe ô tô tay lái bên phải của lãnh đạo VEAM đã khiến Nhà nước thiệt hại hơn 66 tỷ đồng.
Cáo buộc cho rằng, ông Trần Ngọc Hà với quyền hạn, trách nhiệm của Chủ tịch Hội đồng thành viên VEAM, biết và buộc phải biết việc bảo lãnh thanh toán cho Vetranco là vi phạm về tỷ lệ bảo lãnh vay vốn theo các quy định pháp luật, song bị can Hà vẫn tạo điều kiện cho cấp dưới thực hiện việc bảo lãnh, cho vay trái quy định gây thiệt hại cho VEAM số tiền gần 76 tỷ đồng.
Mặt khác, vào năm 2016, Dự án “Đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung” của VEAM đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư và chưa được Bộ Công thương xem xét, quyết định đầu tư nhưng Trần Ngọc Hà với chức danh Tổng giám đốc VEAM vẫn thực hiện việc ký kết Hợp đồng cung cấp Li-xăng với Công ty ISEKI (Nhật Bản) và thanh toán 2 đợt, số tiền 2,5 triệu USD nhưng sau đó không có căn cứ thu hồi, gây thiệt hại cho VEAM số tiền gần 57 tỷ đồng.
Năm 2015, Trần Ngọc Hà với chức danh Tổng giám đốc VEAM đã tự ý quyết định hợp tác với Công ty T-King (Trung Quốc) thực hiện kế hoạch đầu tư phát triển sản phẩm xe ôtô tay lái bên phải để xuất khẩu sang Sri Lanka nhưng không có Nghị quyết của Hội đồng thành viên VEAM, không nằm trong Kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được phê duyệt của VEAM.
Trần Ngọc Hà đã quyết định việc chuyển tạm ứng cho Công ty T-King tổng số tiền 400.000 USD để T-King nghiên cứu, phát triển các bộ linh kiện xe ôtô tay lái bên phải. Do kế hoạch nêu trên không thực hiện được và không thu hồi được khoản đã tạm ứng nên VEAM bị thiệt hại số tiền gần 10 tỷ đồng.
Trong vụ án này, VKS cáo buộc ông Hà giữ vai trò chính khiến Nhà nước thiệt hại hàng trăm tỷ đồng.
