Ông Trần Đắc Sinh
Thành công nhất là Chính phủ đã có những quyết sách quan trọng cho sự phát triển lâu dài, bền vững của thị trường. Dẫu vậy, trong lòng ông vẫn canh cánh những nỗi lo khi nhìn vào thực tế triển khai chủ trương, đường lối đó.
Một câu hỏi cũ xin đặt ra trong năm mới là ông tâm đắc nhất điều gì cũng như điều gì chưa được như ý về TTCK trong năm vừa qua?
Theo tôi, thành công nhất của TTCK trong năm qua là thị trường đã được sự chỉ đạo thông suốt từ Chính phủ đến các bộ, ngành, thể hiện ở quyết tâm thực hiện cổ phần hóa, chuyển đổi các DNNN thành công ty cổ phần. Mặc dù tiến trình cổ phần hóa trong năm qua vẫn chưa đạt được kỳ vọng, nhưng tôi tin, về cơ bản sẽ thực hiện được theo đúng lộ trình Chính phủ đề ra.
Trong vài tháng qua, HOSE luôn trong không khí nhộn nhịp khi thực hiện liên tiếp gần 40 cuộc đấu giá cổ phần. Trên thị trường, khối lượng giao dịch mỗi ngày năm sau tăng hơn năm trước, sự tham gia của nhà đầu tư ở thị trường thứ cấp không kém phần nhộn nhịp.
TTCK ngày càng được phát triển theo chiều sâu, bền vững. Các quy chuẩn của thị trường ngày càng sát với chuẩn mực thế giới. Ngoài cổ phiếu, trái phiếu, năm 2014, thị trường có sản phẩm ETF sau nhiều năm chuẩn bị và đây là một điểm tích cực. Vấn đề tái cấu trúc thị trường đang được tiến hành mạnh mẽ.
Tuy nhiên, năm qua, thị trường cũng có nhiều nhịp rung lắc, dẫn đến khó khăn cho quá trình IPO doanh nghiệp, số lượng nhà đầu tư tham gia các đợt IPO không được như kỳ vọng. Cách thức IPO cũng chưa chuyên nghiệp, ảnh hưởng đến mức độ thành công. Tôi cũng rất sốt ruột về việc năm nay là năm cuối thực hiện kết nối TTCK ASEAN, Thủ tướng đã ký, kỹ thuật đã chuẩn bị sẵn sàng bấm nút, nhưng nhiều quy định pháp luật liên quan, quản lý dòng tiền… vẫn còn vướng.
Hai sản phẩm mới là chứng quyền (covered warrant), chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (VNDR), được thị trường kỳ vọng như là giải pháp thu hút dòng vốn ngoại đối với các cổ phiếu đã hết “room”, liệu có thể đưa ra trong 2015 hay không, thưa ông?
Chủ trương triển khai các sản phẩm này đã nhận được sự đồng tình của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Hiện Sở đang chuẩn bị khung pháp lý trình Bộ Tài chính thẩm định và ký ban hành. Sáng kiến này trong những lần làm việc trước đây với Thủ tướng Chính phủ, Sở cũng đã báo cáo và Thủ tướng rất ủng hộ.
Năm qua là năm chứng kiến một số trường hợp bị xử phạt vì hành vi làm giá chứng khoán, các cổ phiếu nóng hay còn gọi cổ phiếu đầu cơ trên thị trường khá nhiều. Ông nhìn nhận thế nào về hiện tượng này?
Vì chúng ta chưa có hệ thống công nghệ hoàn chỉnh để quản lý. HOSE hiện đang đầu tư một hệ thông công nghệ tích hợp, mà thời gian thực là 1/1.000 giây như các thị trường hiện đại trên thế giới, nối từ Trung tâm Lưu ký chứng khoán, UBCK đến Sở và các thành viên thị trường.
Trong giai đoạn hiện nay, đây là công nghệ tiên tiến nhất. Hiện gói thầu này đang đi vào giai đoạn cuối, cần thêm khoảng hơn một năm nữa là có thể hoàn thành.
Khi đó, không chỉ giám sát thị trường, mà chi phí đầu tư của CTCK sẽ giảm, phí giao dịch sẽ giảm và TTCK Việt Nam sẽ đủ sức cạnh tranh với các thị trường thế giới. Đây sẽ là một “big bang” về công nghệ trên TTCK Việt Nam, mà hiếm thị trường nào có đuợc.
Công cụ thì sắp có, nhưng ông có thấy thiếu quyền hạn để quản lý thị trường này?
Theo tôi, luật cần trao thêm chức năng điều tra cho UBCK. Còn Ủy ban phân quyền bao nhiêu và như thế nào cho Sở thì không khó. Khi có hệ thống công nghệ và cơ sở pháp lý thì sẽ kiểm tra, giám sát được các giao dịch.
Từ trước tới nay, hoạt động kiểm soát của cơ quan quản lý thị trường chủ yếu dựa trên giấy tờ hay nghe ngóng thông tin từ dưới đưa lên. Khi thanh tra thì có cái tìm ra được, có cái không. Với những hành vi thao túng giá một cách rất tinh vi, cơ quan quản lý cũng phải chào thua vì không có hồ sơ lưu trữ trên hệ thống, thì không thể điều tra được. Có những vụ việc, nếu mời công an vào điều tra là hình sự hóa. Theo kinh nghiệm các nước, chỉ cần xử lý dân sự, phạt tiền là đã đủ sức răn đe.
Năm 2015, kỷ niệm 15 thành lập TTCK và HOSE, Sở đã có kế hoạch gì cho dấu mốc quan trọng này, thưa ông?
Năm 2015, Sở sẽ tổ chức nhiều chương trình, sự kiện thiết thực để đánh dấu thời điểm TTCK 15 tuổi. Chúng tôi sẽ tổ chức nhiều sự kiện cho các CTCK, công ty niêm yết, các quỹ, NĐT… Trong đó, chúng tôi sẽ tổ chức một hội chợ tài chính - chứng khoán quốc tế, mời Sở GDCK một số nước, các CTCK, công ty niêm yết, các quỹ đầu tư tham gia để kết nối các cơ hội đầu tư. Hội chợ dự kiến kéo dài 2 - 3 ngày.
Có thể nói, 2015 sẽ là một năm vất vả, nhưng đầy sôi động với HOSE.
