“Oằn lưng” trong cơn bão giá
Dù rất ái ngại trước cảnh công nhân mồ hôi nhễ nhại, mệt mỏi khi phải thi công trong cái nắng gắt mùa hè, nhưng Trung Đức - thiết kế và cũng là giám sát thi công của nhà thầu, vẫn phải luôn miệng nhắc nhở công nhân phải thật nhẹ tay khi vận chuyển từng viên gạch lên tầng 2 của căn biệt thự mà công ty anh nhận xây dựng từ cuối năm trước.
Từ mức giá hơn 1.100 đồng/viên (chưa tính cước vận chuyển), chỉ sau vài tháng ngắn ngủi, giá gạch tuynel tại nhà máy đã tăng lên tới hơn 1.700 đồng/viên.
Mỗi viên gạch tuy giá chưa tới 2.000 đồng/viên nghe có vẻ thấp, nhưng theo lời chia sẻ của Đức, để xây lên một căn biệt 3 tầng lầu với một hầm thì cần tới hàng chục vạn viên, tức riêng tiền gạch đã phát sinh lên tới hàng chục triệu đồng.
“Nếu mỗi lần vận chuyển mà vỡ 3 - 4 viên gạch thì tính tổng cũng là số tiền không nhỏ”, anh Đức nói thêm.
Không chỉ với gạch, Đức cho hay, kể từ đầu năm, mọi thứ liên quan đến vật liệu xây dựng đều tăng mạnh. Từ ra Tết đến nay, giá cát xây dựng ở nhiều địa phương đã tăng 5-10% so với cuối 2024, phổ biến từ 140.000-400.000 đồng/m3. Đáng chú ý, có nhiều “điểm nóng” giá vọt lên 700.000-800.000 đồng/m3, thậm chí có nơi lên đến cả triệu đồng mỗi mét khối, nhưng cũng không có mà mua.
Trong khi đó, giá thép xây dựng cũng tăng mạnh trong quý II/2025 với mức tăng từ 700-1.000 đồng/kg. Từ giữa tháng 5/2025, ghi nhận thực tế cho thấy, các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thép điều chỉnh tăng giá bán các sản phẩm thép xây dựng thêm 200.000 đồng/tấn, giá dao động quanh mức 13.380-14.200 đồng/kg tùy thương hiệu và khu vực.
Ông Trần Xuân Luận - Giám đốc một công ty xây dựng tư nhân cho hay, sự tăng giá đột biến của nhiều loại vật liệu xây dựng cũng như không đủ nguồn cung dẫn đến nhiều công trình bị ngưng trệ, gây khó khăn cho các nhà thầu xây dựng. Làm phần sau mà chi phí cao hơn trước nhiều, mỗi mét vuông tốn thêm cả triệu đồng, cả nhà thầu và chủ đầu tư đều đang rất loay hoay.
“Nhận thầu công trình càng to càng thiệt hại lớn vào giai đoạn này, trong khi không thể nào dừng được việc triển khai, bởi liên quan đến tiến độ triển khai cố định theo hợp đồng đã ký với chủ đầu tư”, ông Luận chia sẻ và cho biết thêm, bản thân công ty ông cũng không dám nhận thi công cho các công trình tư nhân, nếu có cũng không nhận khoán, mà phải làm cam kết với chủ đầu tư chịu trách nhiệm đối với chi phí nguyên vật liệu.
Cần phải lưu ý thêm rằng, trong thời gian qua, các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm được đồng loạt triển khai và đẩy nhanh tiến độ.
Một loạt công trình dân sinh, dự án nhà ở, bất động sản tại nhiều địa phương cũng được xây dựng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, quyết tâm hoàn thành mục tiêu tăng trưởng trên 8% năm 2025. Điều này phần nào gia tăng áp lực cho toàn ngành xây dựng trong bối cảnh nguồn cung đang khan hiếm.
Lường trước khả năng nhu cầu vật liệu xây dựng tăng cao, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có những chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung bảo đảm nguồn cung vật liệu xây dựng, nhất là đối với các công trình hạ tầng trọng điểm quốc gia. Song, cho tới thời điểm hiện tại, biến động giá trong thực tế như phản ánh của nhiều nhà thầu vẫn đang ở mức tương đối cao.
Việc thiếu hụt nguyên vật liệu không chỉ gây khó khăn cho các nhà thầu xây dựng, mà còn ảnh hưởng tới cả kế hoạch kinh doanh của chủ đầu tư và vấn đề điều tiết biến động giá sản phẩm bất động sản vốn đã tăng khá mạnh trong thời gian vừa qua.
Theo Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC), việc tăng giá đột biến của các vật liệu xây dựng cũng như không đủ nguồn cung dẫn đến nhiều công trình bị ngừng trệ và khó khăn cho các nhà thầu.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến biến động lớn về giá vật liệu xây dựng như mất cân đối về cung - cầu vật liệu, đặc biệt là cát, đá xây dựng; chi phí sản xuất, khai thác vật liệu tại chỗ tăng lên; sự hình thành các chuỗi cung ứng nguyên vật liệu đầu vào trong lĩnh vực xây dựng còn nhiều hạn chế, yếu kém…
Ngoài ra, cũng không thể không kể đến tình trạng chậm trễ, ách tắc trong cấp phép khai thác cát, sỏi, đá xây dựng, tình trạng đầu cơ, găm hàng, đội giá và có dấu hiệu thao túng, lũng đoạn thị trường vật liệu xây dựng.
Nỗi lo biến động giá nhà
Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch VACC cho biết, giá vật liệu hiện nay đang là vấn đề lớn của ngành xây dựng và các nhà thầu. Bởi có những vật liệu tăng đến 40% giá trị như cát xây dựng, gạch đỏ… Việc nhiều nút thắt thể chế, pháp lý được cởi bỏ khiến thị trường bất động sản được tháo gỡ khó khăn, số lượng dự án tăng nhanh.
Đặc biệt, có nhiều đại dự án được triển khai, thu hút số lượng lớn vật tư, vật liệu, từ đó vật liệu xây dựng thiếu hụt do ít nguồn cung.
Việc thiếu hụt nguyên vật liệu không chỉ gây khó khăn cho các nhà thầu xây dựng, mà còn ảnh hưởng tới cả kế hoạch kinh doanh của chủ đầu tư và vấn đề điều tiết biến động giá sản phẩm bất động sản vốn đã tăng khá mạnh trong thời gian vừa qua.
Bởi nhà thầu tiếp tục làm thì lỗ, còn nếu dừng lại thì thiệt hại cũng rất nặng nề, nên sẽ phải đàm phán với chủ đầu tư để điều chỉnh giá thanh toán theo hợp đồng đã ký, trong khi chi phí vật liệu xây dựng dựng chiếm từ 30-40% thì nếu giá vật liệu xây dựng tăng, buộc chủ đầu tư phải điều chỉnh giá bán theo hướng tăng.
Đồng quan điểm, TS. Trần Xuân Lượng - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu, đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam cho biết, giá vật liệu xây dựng tăng đang tạo áp lực đáng kể lên chi phí xây dựng công trình, từ đó ảnh hưởng đến mặt bằng giá nhà ở và các sản phẩm bất động sản mới. Tuy nhiên, mức độ tác động còn tùy thuộc vào từng loại vật liệu, mức độ phụ thuộc nhập khẩu và năng lực sản xuất trong nước.
“Giá căn hộ sơ cấp tại TP.HCM và Hà Nội tăng trung bình 4-8% trong 6 tháng đầu năm 2025, trong đó chi phí nguyên vật liệu là một trong nhiều yếu tố cấu thành”, ông Lượng nhấn mạnh.
Ở một góc độ khác, lãnh đạo một doanh nghiệp bất động sản lớn đang triển khai dự án tại Hưng Yên cho hay, với các dự án chưa công bố bán hàng, chưa khởi công xây dựng và chưa đưa vào kinh doanh, chủ đầu tư có thể điều chỉnh giá bán, nhưng với các dự án đã mở bán sẽ là một bất lợi.
Xuất phát từ thực tế không thể tăng giá quá nhiều so với khi mở bán ban đầu khiến cho lúc này chủ đầu tư đứng giữa 2 lựa chọn: Hỗ trợ giá cho nhà thầu thì bản thân sẽ bị lỗ, còn nếu bỏ mặc, cứ “theo hợp đồng mà làm” thì nhà thầu sẽ làm việc không trách nhiệm do lợi nhuận thấp, dẫn tới chất lượng công trình bị ảnh hưởng.
“Bối cảnh thị trường lúc này rất khó đoán bởi đã ký hợp đồng thi công trọn gói, khi đó nhà thầu không được trợ giá sẽ tìm cách kéo dài thời gian triển khai. Dự án có nguy cơ bị chậm tiến độ, chậm giao nhà, dẫn đến chủ đầu tư bị khách hàng phạt”, vị lãnh đạo doanh nghiệp trên nhìn nhận.
Trước tình trạng giá vật liệu tăng bất thường, nhiều ý kiến cho rằng, các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để ổn định thị trường. Trong đó, không còn cách nào khác là các địa phương phải đẩy nhanh tiến độ cấp phép khai thác mỏ.
Bên cạnh đó, cần gia hạn, điều chỉnh công suất khai thác để đảm bảo cân đối cung - cầu; kịp thời xử lý các thiếu hụt cục bộ vật liệu tại các dự án; chủ động rà soát các vướng mắc, tháo gỡ và tạo điều kiện tốt nhất cho cả bên cung lẫn bên cầu về khai thác, cung cấp vật liệu.
Ngoài ra, cần công bố giá niêm yết rõ ràng, tăng cường kiểm tra, giám sát các đại lý phân phối. Nếu phát hiện đầu cơ, găm hàng thì phải xử lý nghiêm. Người dân, chủ đầu tư và nhà thầu đang rất cần sự minh bạch và ổn định.