Căng thẳng leo thang giữa Nga và Ukraine đã góp phần khiến giá khí đốt tăng khoảng 45% trong năm nay. Mặc dù mức giá này vẫn còn thấp hơn nhiều so với mức kỷ lục trong năm 2022, nhưng chúng vẫn đủ cao để có nguy cơ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt cho các hộ gia đình và gia tăng áp lực cạnh tranh đối với các nhà sản xuất đang gặp khó khăn.
Lưu trữ khí đốt là một đường dây cứu sinh trong những thời kỳ lạnh nhất nhưng lượng hàng tồn kho năm nay đang giảm nhanh chóng sau khi nhiệt độ giá lạnh làm tăng nhu cầu sưởi ấm và hạn hán gió đòi hỏi phải sử dụng nhiều hơn để phát điện.
Thị trường khí đốt thắt chặt đang phản ánh thách thức của khu vực là phải loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch của Nga. Tình hình sắp có thể trở nên tồi tệ hơn khi lượng khí đốt giúp lấp đầy các kho dự trữ vào năm 2024 có khả năng không có sẵn vào năm tới, dẫn tới nguy cơ giá khí đốt tăng cao.
“Chúng tôi vẫn gặp vấn đề về nguồn cung khí đốt…Nếu chúng ta thực sự muốn độc lập khỏi khí đốt của Nga, chúng ta cần có nhiều năng lực nhập khẩu hơn và có thể sẽ thấy điều này một lần nữa vào mùa đông này vì các cơ sở lưu trữ khí đốt đang cạn kiệt khá nhanh khi chúng ta có một khởi đầu lạnh giá cho mùa đông”, Markus Krebber, giám đốc điều hành của RWE AG cho biết.
Theo các nhà phân tích tại Energy Aspects, mặc dù châu Âu đã giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga, nhưng việc mất đi một trong những tuyến đường ống dẫn khí đốt còn lại cuối cùng sẽ gây thêm áp lực lên thị trường khí đốt và khiến giá toàn cầu tăng vọt.
Châu Âu đã chuẩn bị cho khả năng chấm dứt dòng khí đốt của Nga qua Ukraine khi thỏa thuận trung chuyển sẽ hết hạn vào cuối năm. Các lệnh trừng phạt sẽ làm khí đốt có thể ngừng chảy trước thời điểm đó, và an ninh năng lượng của Hungary có nguy cơ bị đe dọa.
Trong một dấu hiệu bất thường khác về áp lực đối với thị trường, giá khí đốt giao vào mùa hè năm sau lại đang đắt hơn so với mùa đông năm sau. Điều đó cho thấy chi phí năng lượng sẽ vẫn cao trong thời gian dài hơn và mức dự trữ càng thấp trong mùa đông năm nay thì nhiệm vụ bổ sung dự trữ càng trở nên khó khăn hơn.
Vào thời điểm đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng năng lượng năm 2022, Đức đã ra lệnh mua nhanh khí đốt để lưu trữ từ thị trường toàn cầu với giá kỷ lục. Để cố gắng thu hồi một số chi phí phát sinh, Đức đã đưa ra một khoản thuế lưu trữ khí đốt do các công ty kinh doanh khí đốt hoặc các công ty tiện ích trả cho các lần giao hàng qua Đức. Khoản thuế này đã bị chỉ trích nặng nề vì làm tăng chi phí mua khí đốt cho các quốc gia không giáp biển như Áo, Slovakia và Cộng hòa Séc.
“Điều này bắt đầu giống với kịch bản năm 2022 khi EU chấp nhận mua khí đốt với bất kỳ giá nào…Năm tới, điều này có khả năng xảy ra trong năm mà nhu cầu của châu Á vẫn mạnh mẽ”, Arne Lohmann Rasmussen, nhà phân tích trưởng tại Global Risk Management cho biết.
Fatih Birol, Giám đốc điều hành của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cũng đang gióng lên hồi chuông cảnh báo. Ông cảnh báo rằng châu Âu cần có đủ hàng tồn kho cho cuối mùa đông này nếu việc vận chuyển khí đốt của Nga qua Ukraine chấm dứt vào cuối tháng 12.
Tại Đức, việc dự trữ khí đốt giảm nhanh hơn còn phát đi những tín hiệu đáng ngại rằng căng thẳng đối với nền kinh tế lớn nhất châu Âu có thể kéo dài trong năm thứ ba liên tiếp.
Ole Hansen, Giám đốc chiến lược hàng hóa tại Saxo Bank AS cho biết: “Một lần nữa, các nền kinh tế thâm dụng năng lượng, dẫn đầu là Đức sẽ chịu thiệt hại nặng nề nhất, gây tổn hại đến nền kinh tế vốn đã lao đao vì khó khăn trong các lĩnh vực ô tô, hóa chất và máy móc”.
Vào mùa đông năm 2022, châu Âu đã tránh được tình trạng thiếu hụt khí đốt một phần nhờ vào mùa đông ôn hòa. Nhưng năm nay, một mùa đông lạnh giá ở những nơi khác có thể tạo ra nhiều sự cạnh tranh hơn về nguồn cung và đẩy giá lên cao hơn nữa, điều này sẽ gây ra vấn đề cho khu vực.
"Có nguy cơ gia tăng rằng vận may của châu Âu do thời tiết ôn hòa có thể cạn kiệt vào mùa đông tới…Nói cách khác, chúng tôi buộc phải dựa vào nhập khẩu LNG và với điều đó là nhu cầu phải duy trì khả năng cạnh tranh với châu Á", ông Ole Hansen cho biết.
