Sự chuyển dịch này được khởi xướng bởi các quốc gia đang có gánh nặng nợ như Kenya, Sri Lanka và Panama, phản ánh mức lãi suất cao hơn do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đặt ra đã làm tăng chi phí trả nợ của các quốc gia khác.
"Mức lãi suất cao và đường cong lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ dốc lên đã khiến việc tài trợ bằng đồng đô la trở nên khó khăn hơn đối với các nước đang phát triển, ngay cả khi mức chênh lệch lợi suất tương đối thấp đối với trái phiếu của các thị trường mới nổi…Kết quả là, họ đang tìm kiếm các lựa chọn hiệu quả hơn về mặt chi phí", Armando Armenta, Phó Chủ tịch phụ trách nghiên cứu kinh tế toàn cầu tại AllianceBernstein cho biết.
Tuy nhiên, ông mô tả nhiều sự chuyển dịch sang các tiền tệ có lãi suất thấp hơn ngoài đồng đô la chỉ là "biện pháp tạm thời" của các quốc gia phải "tập trung vào việc giảm nhu cầu tài trợ".
Việc chuyển sang vay bằng đồng nhân dân tệ - diễn ra khi đồng nhân dân tệ đạt mức cao nhất so với đồng đô la trong năm nay - cũng là kết quả của sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, chương trình đã cho vay hàng trăm tỷ đô la cho các dự án cơ sở hạ tầng cho các chính phủ trên toàn cầu.
Mặc dù số liệu chung về các khoản vay mới bằng đồng nhân dân tệ không được công bố rộng rãi do Trung Quốc đàm phán song phương các khoản vay với các chính phủ khác, Kenya và Sri Lanka đang tìm cách chuyển đổi các khoản vay bằng đồng đô la sang đồng nhân dân tệ.
Bộ Tài chính Kenya cho biết vào tháng 8 rằng họ đang đàm phán với Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc để chuyển sang trả nợ bằng đồng nhân dân tệ cho các khoản vay bằng đô la cho một dự án đường sắt trị giá 5 tỷ USD đang gây áp lực lên ngân sách của họ.
Tổng thống Sri Lanka cũng cho biết rằng chính phủ của ông đang tìm kiếm khoản vay bằng đồng nhân dân tệ để hoàn thành một dự án đường cao tốc quan trọng đã bị đình trệ khi quốc gia này vỡ nợ vào năm 2022.
Với lãi suất quỹ liên bang chuẩn của Mỹ ở mức từ 4,25% đến 4,5% - cao hơn nhiều so với lãi suất tương đương do các ngân hàng trung ương lớn khác đặt ra - chi phí thực tế của việc vay mới bằng đô la tương đối cao đối với nhiều quốc gia đang phát triển, ngay cả khi chênh lệch lãi suất cho khoản nợ này đang ở mức thấp nhất so với trái phiếu kho bạc Mỹ trong nhiều thập kỷ.
Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ đã cắt giảm lãi suất xuống 0% vào tháng 6, trong khi lãi suất tái cấp vốn đảo ngược kỳ hạn 7 ngày của Trung Quốc là 1,4%.
"Dường như chi phí tài trợ có thể là lý do để chuyển đổi sang đồng nhân dân tệ", Thilina Panduwawala, nhà kinh tế tại Frontier Research cho biết.
Nhiều khoản vay theo sáng kiến Vành đai và Con đường trong những năm 2010 được thực hiện bằng đồng đô la, vào thời điểm lãi suất của Mỹ thấp hơn nhiều.
Chi phí cho khoản nợ này đối với cả Kenya và Sri Lanka kể từ đó đã tăng đáng kể, làm tăng động lực chuyển hướng khỏi nguồn tài trợ bằng đồng đô la.
Bằng cách vay bằng các loại tiền tệ như đồng nhân dân tệ và franc Thụy Sĩ, các quốc gia có thể tiếp cận nợ với lãi suất thấp hơn nhiều so với trái phiếu đô la.
Tuy nhiên, Yufan Huang, nghiên cứu viên tại Sáng kiến Nghiên cứu Trung Quốc - châu Phi thuộc Đại học Johns Hopkins cho rằng, tiến triển trong những nỗ lực của Trung Quốc nhằm áp dụng cho vay bằng đồng nhân dân tệ vẫn còn hạn chế.
“Ngay cả bây giờ, khi lãi suất đồng nhân dân tệ thấp hơn, nhiều người vay vẫn còn do dự…Hiện tại, điều này có vẻ giống như một hoạt động từng trường hợp cụ thể, như trường hợp của Kenya”, ông cho biết.
Vì các chính phủ hiếm khi có thu nhập xuất khẩu bằng các tiền tệ như đồng nhân dân tệ và franc Thụy Sĩ, nên họ cũng có thể phải phòng ngừa rủi ro tỷ giá hối đoái thông qua các công cụ phái sinh.
Chỉ riêng trong tháng 7, Panama đã vay khoảng 2,4 tỷ USD bằng đồng franc Thụy Sĩ từ các ngân hàng, khi chính phủ nước này đang nỗ lực kiềm chế thâm hụt ngân sách và tránh bị hạ xếp hạng tín nhiệm xuống mức thấp hơn.
Felipe Chapman, Bộ trưởng Tài chính Panama cho biết việc tiếp cận nguồn tài trợ rẻ hơn đã tiết kiệm được hơn 200 triệu USD so với việc phát hành nợ bằng đô la và các khoản vay mới đã được phòng ngừa rủi ro. Ông cho biết thêm rằng nước này đã đa dạng hóa việc quản lý nợ công sang cả đồng euro và franc Thụy Sĩ "thay vì chỉ dựa vào thị trường vốn đô la".
Theo JPMorgan, các công ty tại các thị trường mới nổi cũng đang chào bán nhiều trái phiếu bằng euro hơn trong năm nay, với tổng số nợ đang phát hành tăng lên mức kỷ lục 239 tỷ USD tính đến tháng 7. Tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp tại các thị trường mới nổi phát hành bằng đồng đô la đạt khoảng 2.500 tỷ USD.
Toke Hjortshøj, nhà quản lý danh mục đầu tư cấp cao tại Impax Asset Management cho biết: “Lượng phát hành bằng đồng euro trong năm nay đang tăng trưởng mạnh hơn lượng phát hành bằng đồng đô la”. Trong đó, các doanh nghiệp châu Á hiện chiếm 1/3 tổng lượng trái phiếu bằng đồng euro đang lưu hành, so với chỉ 10% đến 15% cách đây 15 năm.
