Chưa đầy một năm đảm nhiệm chức vụ, Thống đốc BOJ Kazuo Ueda đã hai lần gây nhầm lẫn cho thị trường khi bình luận về tương lai của chính sách tiền tệ, gần đây nhất là vào tuần trước khi lãi suất trái phiếu và đồng yên tăng mạnh do kỳ vọng về sự thay đổi lãi suất trong ngắn hạn.
Đã hơn 16 năm kể từ lần tăng lãi suất gần nhất của Nhật Bản và các thị trường tài chính đã trở nên quá nhạy cảm với bất kỳ dấu hiệu nào về việc chấm dứt chính sách tiền tệ siêu nới lỏng, khiến BOJ khó có thể đưa ra tín hiệu thay đổi mà không gây ra những đợt tăng đột biến lợi suất trái phiếu gây mất ổn định.
Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế cần chấm dứt xây dựng chính sách hỗ trợ, ưu tiên của BOJ hơn bao giờ hết là tránh gây bất ngờ cho các thị trường. Điều đó có nghĩa là Thống đốc Kazuo Ueda - không giống như thống đốc tiền nhiệm từng gây sốc cho thị trường với những thay đổi chính sách đột ngột - sẽ cố gắng đưa ra một số gợi ý trước.
Một trong những nguồn tin từ BOJ cho biết: “Không có gì tốt khi gây bất ngờ cho thị trường, đặc biệt là khi các ngân hàng trung ương đang dần loại bỏ các biện pháp kích thích”.
Điều đó càng làm tăng tầm quan trọng của những gì Thống đốc Ueda sẽ nói trong cuộc họp báo sau cuộc họp kéo dài hai ngày trong tuần tới, mà các nhà chức trách được cho là sẽ không thực hiện thay đổi lớn nào đối với việc thiết lập chính sách cực kỳ nới lỏng của mình.
Hơn 80% các nhà kinh tế được Reuters thăm dò vào tháng 11/2023 kỳ vọng BOJ sẽ chấm dứt chính sách lãi suất âm vào năm tới và một nửa trong số họ dự đoán tháng 4/2024 là thời điểm có khả năng xảy ra nhất.
Thống đốc Ueda phải đối mặt với một tình thế cân bằng khó khăn. Với việc lạm phát vượt quá mục tiêu 2% trong hơn một năm qua, BOJ muốn duy trì kỳ vọng của thị trường về sự thay đổi trong ngắn hạn. Nhưng, BOJ cũng cần tránh bất kỳ ngôn ngữ hoặc gợi ý rõ ràng nào cam kết về thời gian cụ thể, điều đó có nghĩa là phải giữ một số sự mơ hồ trong thông điệp của mình.
Các nguồn tin cho biết, chiến lược hiện tại của BOJ là nhấn mạnh các điều kiện tiên quyết để rút lui khỏi chính sách lãi suất âm nhưng chưa công bố trước thời điểm dự kiến.
Một số nhà phân tích cho biết, thách thức tế nhị của việc truyền thông mà không cam kết có nghĩa là thống đốc Ueda có thể đưa ra một loạt nhận xét mơ hồ, có nguy cơ bị hiểu sai và gây ra biến động thị trường không mong muốn.
Các nguồn tin cho biết, một cách giao tiếp minh bạch hơn sẽ là điều chỉnh hoặc loại bỏ hướng dẫn ôn hòa về chính sách tiền tệ hứa hẹn sẽ tăng cường kích thích khi cần thiết, mặc dù nhiều nhà hoạch định chính sách của BOJ đã loại trừ lựa chọn này do không chắc chắn về triển vọng kinh tế.
Hoạt động truyền thông của BOJ cũng bị hạn chế do sự mất kết nối giữa xu hướng chính sách ôn hòa và những dự báo diều hâu dự đoán lạm phát sẽ ở gần mục tiêu 2% cho đến đầu năm 2026.
Trong khi đó, Thống đốc Ueda cũng đã nhấn mạnh sự cần thiết phải chờ lạm phát được thúc đẩy nhiều hơn bởi nhu cầu trong nước và tăng trưởng tiền lương mạnh hơn trong chính sách bình thường hóa. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng đây là một thương vụ khó khăn, “thật khó để giải thích tất cả những điều này một cách thuyết phục”.
Cùng với việc tạo ra sự biến động của thị trường, những sai lầm trong thông điệp cũng làm suy yếu tính hiệu quả trong truyền thông của ngân hàng trung ương, một phần thiết yếu của quá trình truyền tải chính sách.
Naomi Muguruma, chuyên gia kinh tế thị trường cấp cao tại Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities cho biết, cách Thống đốc Ueda mô tả tiến trình mà BOJ đã đạt được trong việc xem xét kỹ lưỡng triển vọng giá cả là điều thị trường quan tâm.
“Điều quan trọng là BOJ sẽ cố gắng báo hiệu bao nhiêu về cơ hội thay đổi chính sách vào tháng 1. Trong mọi trường hợp, thị trường có thể sẽ vẫn không ổn định do có nguy cơ bị ảnh hưởng những bình luận của thống đốc Ueda”, bà cho biết.
