Áp lực chuyển đổi xanh từ phía người tiêu dùng

Chia sẻ tại Hội thảo thường niên về Phát triển bền vững với chủ đề “Tiên phong Chuyển đổi kép vì một Việt Nam xanh hơn” do Báo Đầu tư tổ chức, bà Lê Minh Trang, Phó Giám Đốc bộ phận Nghiên cứu Bán lẻ, Công ty TNHH NielsenIQ Việt Nam (NIQ) cho biết, trên thị trường toàn cầu và ở Việt Nam, người tiêu dùng đang dần quan tâm hơn đến sự bền vững. Điều này không chỉ phản ánh trong thói quen mua sắm mà còn thể hiện qua những ưu tiên và mối quan tâm dài hạn của họ đối với môi trường sống xung quanh.

“70% người tham gia khảo sát cho thấy tính bền vững và môi trường ngày càng quan trọng hơn đối với họ so với cách đây 2 năm. So với các số liệu trước đây, mối quan tâm này đã tăng dần, cho thấy sự nhận thức rõ ràng hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, đặc biệt là khi Việt Nam đang chịu nhiều tác động từ biến đổi khí hậu như thiên tai, ô nhiễm không khí, và suy giảm đa dạng sinh học”, bà Trang cho biết.

Một số xu hướng tiêu dùng xanh đang phát triển tại Việt Nam có thể kể đến như sự gia tăng trong việc sử dụng các sản phẩm hữu cơ, tái chế, cũng như các dịch vụ thân thiện với môi trường. Các doanh nghiệp đang dần nhận thức được rằng để giữ chân người tiêu dùng, họ không chỉ cần cung cấp sản phẩm chất lượng mà còn phải chứng minh được sự cam kết trong việc bảo vệ môi trường. Nhiều thương hiệu lớn đã bắt đầu chuyển đổi mô hình kinh doanh của mình theo hướng bền vững, từ việc sử dụng bao bì tái chế, đến cam kết giảm thiểu khí thải carbon và bảo vệ nguồn nước.

Các ngành chịu tác động lớn nhất từ xu hướng tiêu dùng xanh và quan tâm đến lối sống bền vững tại Việt Nam tiêu biểu có thể kể đến thực phẩm và đồ uống, chăm sóc cá nhân, sản phẩm tiêu dùng nhanh (FMCG), điện tử tiêu dùng. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên sản phẩm hữu cơ, bao bì thân thiện với môi trường, và thiết bị tiết kiệm năng lượng. Đặc biệt, các ngành thực phẩm và chăm sóc cá nhân ghi nhận nhu cầu mạnh mẽ về sản phẩm an toàn, không hóa chất, khi người tiêu dùng chú trọng hơn đến việc giảm thiểu tác động đến môi trường trong các lựa chọn tiêu dùng hàng ngày.

Sự phát triển của tiêu dùng xanh tại Việt Nam cũng gắn liền với xu hướng toàn cầu khi các quốc gia trên thế giới đang đẩy mạnh các giải pháp phát triển bền vững để đối phó với biến đổi khí hậu. Các chính sách thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu rác thải nhựa và khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo đã tạo nền tảng cho người tiêu dùng dần thay đổi thói quen mua sắm của mình.

“Tuy nhiên, trên hành trình chuyển đổi, người tiêu dùng phải đối mặt với một số thách thức, mà quan trọng nhất là 2 vấn đề: Đầu tiên là chi phí, các sản phẩm theo hướng tiêu dùng xanh thường đắt đỏ hơn và thứ hai là không được phong phú, các sản phẩm đáp ứng tiêu chí xanh đang còn hạn chế. Đây là những trở ngại đối với người tiêu dùng trong việc chuyển đổi tiêu dùng xanh”, bà Trang cho biết.

Theo báo cáo Sustainability Report từ NIQ, doanh nghiệp trong tương lai sẽ phải đối mặt với những thay đổi quan trọng và áp lực lớn hơn từ phía người tiêu dùng cũng như các quy định liên quan đến môi trường.

Một trong những yếu tố đầu tiên mà doanh nghiệp cần chú trọng là quy trình đánh giá và hành động vì môi trường. Để đạt được cam kết bền vững một cách trung thực, doanh nghiệp cần thường xuyên đánh giá mức độ ảnh hưởng tới “dấu chân môi trường”, bao gồm lượng khí thải carbon, sử dụng năng lượng, và các tác động khác lên hệ sinh thái. Điều này thường đòi hỏi sự can thiệp của các chuyên gia hoặc sự hợp tác với các bên thứ ba, nhằm phát hiện ra những lỗ hổng và yếu tố cần cải thiện.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp không chỉ cần tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn phải cải tiến chuỗi cung ứng, từ nguồn nguyên liệu đến tiêu thụ sản phẩm, để đảm bảo họ đang hoạt động theo hướng giảm thiểu tác động đến môi trường.

Tóm lại, các xu hướng tiêu dùng xanh đang tạo ra một áp lực lớn đối với các doanh nghiệp phải nhanh chóng thay đổi và thích nghi. Từ việc tối ưu hóa quy trình sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng, đến việc sử dụng công nghệ mới, các doanh nghiệp không chỉ phải tuân thủ các yêu cầu pháp lý mà còn phải đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của người tiêu dùng về một tương lai bền vững. Điều này mở ra cơ hội lớn cho những doanh nghiệp đi đầu trong việc chuyển đổi sang mô hình kinh doanh xanh, đồng thời giúp họ duy trì vị thế cạnh tranh trên thị trường.

Thị trường tiêu dùng xanh được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ đến năm 2030 và xa hơn với những giải pháp bền vững và công nghệ tiên tiến ngày càng chiếm lĩnh xu hướng toàn cầu.

Lam Phong