Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ ảnh hưởng lớn đến số lượng lớn việc làm của con người trong những năm tới. Đặc biệt là khi xuất hiện các hệ thống Generative AI (AI tổng quát) như ChatGPT, có thể tạo ra nội dung khó phân biệt được với nội dung do con người thực hiện.
Theo Ngân hàng đầu tư đa quốc gia Goldman Sachs (NYSE:GS): Nếu phát huy hết tác dụng, công nghệ mới này có thể khiến khoảng 300 triệu lao động toàn thời gian trên khắp các nền kinh tế lớn bị tự động hóa thay thế.
Tự động hóa nhiều công việc văn phòng
Michael Chui, giám đốc của Viện McKinsey Global cho biết, trong tương lai gần, AI sẽ tiếp tục quá trình tự động hóa nhiều công việc văn phòng dưới hình thức như soạn thảo bản thảo tài liệu, trả lời email, làm bài thuyết trình, tạo hình ảnh, video và thiết kế sản phẩm….
Điều đó sẽ giúp nhân viên không cần phải soạn thảo nhiều mà tập trung vào việc biên tập. Ví dụ, phần mềm quản lý quan hệ khách hàng sẽ gợi ý đề tài để nói chuyện với khách hàng tiềm năng, thậm chí gợi ý nguyên cả kịch bản để tuân theo.
Nhân viên bán hàng chỉ cần phác thảo buổi trình bày bằng ngôn ngữ tự nhiên, phần mềm sẽ tự động soạn thảo các biểu bảng, truy cập dữ liệu của công ty để tạo ra các bài trình chiếu.
Người đồng sáng lập Microsoft, tỷ phú Bill Gates gần đây cũng đã đưa ra một dự đoán tương tự. Ông nhận định trong tương lai, các doanh nghiệp AI hàng đầu sẽ phát triển và sử dụng một trợ lý kỹ thuật số cá nhân hoàn toàn mới.
Thông qua trợ lý ảo này, mọi người sẽ không còn cần phải truy cập các công cụ tìm kiếm trên web như Google, Baidu…, cũng không cần phải vào các trang web phần mềm văn phòng hay truy cập vào các trang thương mại điện tử như Amazon để tự mình mua sắm.
Darrell West, một chuyên gia nghiên cứu thuộc Viện Brookings, cho rằng AI sẽ làm cho các tổ chức đồng đều hơn, nghĩa là không còn chia thành các cấp bậc như hiện nay với các nhân viên cấp thấp thực hiện các công việc thường xuyên, nhân viên cấp trung quản lý và lãnh đạo cấp cao định hướng doanh nghiệp.
Thay vào đó, AI sẽ tự động hóa nhiều phần việc mà nhân viên cấp thấp thường làm. Ví dụ, các công việc như quản lý sổ sách kế toán, mua hàng, và sàng lọc hồ sơ tuyển dụng đang dần được tự động hóa. Các văn phòng sẽ không còn cần những nhân viên thu thập, tổng hợp và phân tích thông tin nữa.
Trong tương lai, việc giám sát và đánh giá nhân viên sẽ không còn cần thiết. Thay vào đó, các công ty có thể sử dụng AI và phân tích dữ liệu để thu thập phản hồi từ khách hàng, từ đó đánh giá hiệu suất làm việc của nhân viên.
Bằng cách này, các công ty có thể sàng lọc nhân viên có năng suất thấp và tìm kiếm nhân viên có hiệu suất làm việc tốt hơn để khen thưởng kịp thời. Cuối cùng, tổ chức quản trị doanh nghiệp sẽ ít phân cấp và giảm tổng số nhân sự ở các doanh nghiệp.
Thay đổi về văn hóa làm việc
Jonathan Gratch, Giáo sư Đại học Southern California đưa ra nhận định rằng, trong tương lai sẽ có nhiều thay đổi về văn hóa làm việc của các doanh nghiệp. Thông thường, làm việc theo nhóm sẽ xây dựng các mối quan hệ gắn kết, quan tâm đến nhau và là rào cản để tránh khỏi các hoạt động phạm pháp.
Tuy nhiên, nếu nhân viên chỉ tương tác với một trợ lý AI, sự tương tác sẽ chỉ còn vì lợi ích cá nhân, con người sẽ ít quan tâm đến chuyện đạo lý khi làm việc với AI.
Ví dụ như trong các cuộc đàm phán trực tiếp thông thường, hầu hết mọi người đều tuân thủ các quy tắc công bằng và lịch sự, họ sẽ cảm thấy tội lỗi khi lừa dối với các đối tác.
Tuy nhiên, khi con người sử dụng AI để soạn cách đối đáp và chiến lược ứng phó, Giáo sư Gratch cho rằng con người có thể dễ dàng yêu cầu AI sử dụng các phương thức lừa dối hay thao túng tâm lý để đạt được lợi ích cá nhân.
Joseph F. Coughlin, Giám đốc AgeLab tại Massachusetts Institute of Technology nhận định rằng AI sẽ giúp nhân viên lớn tuổi được chú ý hơn.
Trong môi trường văn phòng, nhân viên trẻ thường giỏi phân tích và giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, nhân viên lớn tuổi thường có kinh nghiệm và kiến thức lâu năm để xác định vấn đề, bao gồm cả các khía cạnh về mặt tâm lý. Bên cạnh đó, các nhân viên lớn tuổi còn có khả năng phân biệt vấn đề cần được giải quyết và vấn đề thứ yếu hơn, chỉ có điều họ thường sẽ làm việc chậm hơn trong quy trình làm việc.
Với sự hỗ trợ của công nghệ AI, các nhân viên lớn tuổi có thể sử dụng các công cụ bổ sung để tận dụng năng lực của mình với tốc độ không thua kém các đồng nghiệp trẻ tuổi. Điều này giúp tạo ra một đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm và có khả năng sử dụng công nghệ mới để giải quyết các vấn đề hiệu quả hơn.
Coughlin đã đưa ra ví dụ về việc công nghệ AI có thể trở thành người trợ lý đắc lực cho ngành bác sĩ bằng cách thu thập và tổ chức các thông tin quan trọng như lịch sử bệnh tật, đặc điểm gen, phản ứng với thuốc và các phương pháp điều trị thành công… mà bác sĩ ở mọi độ tuổi đều cần. Những bác sĩ lớn tuổi có thể áp dụng kinh nghiệm lâu năm của mình khi xử lý dữ liệu mới để đưa ra những quyết định chính xác và kịp thời.
Theo Matt Cain, Phó Chủ tịch Gartner, một trong những trở ngại của doanh nghiệp trong việc ứng dụng công nghệ vào công việc là sự chậm chạp và e dè của nhân viên khi đối mặt với công nghệ mới.
Tuy nhiên, AI sẽ giúp giải quyết vấn đề này bằng cách sử dụng ngôn ngữ bình thường và giao diện đơn giản để giới thiệu công nghệ mới.
