5 điểm mới nổi bật của dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân

0:00 / 0:00
0:00
(ĐTCK) Điều chỉnh biểu thuế luỹ tiến từng phần từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, đánh thuế giao dịch chuyển nhượng vàng miếng, bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh, nâng mức giảm trừ gia cảnh… là những điểm mới nổi bật của dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi đang trình Quốc hội và dự kiến được thông qua vào ngày 10/12 tới.
Dự kiến Luật Thuế TNCN sửa đổi được thông qua vào ngày 10/12/2025 và áp dụng từ năm 2026 Dự kiến Luật Thuế TNCN sửa đổi được thông qua vào ngày 10/12/2025 và áp dụng từ năm 2026

Thu nhập trên 100 triệu đồng/tháng phải nộp thuế TNCN mức 35%

Điều 9 của dự thảo Luật quy định điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công theo hướng giảm số bậc thuế từ 7 bậc thành 5 bậc và nới rộng khoảng cách giữa các bậc. Theo đó, thu nhập 10 triệu đồng/tháng chịu thuế suất 5%; từ trên 10 - 30 triệu đồng/tháng chịu mức thuế suất 15%; trên 30 - 60 triệu đồng/tháng chịu mức thuế suất 25%; trên 60 - 100 triệu đồng/tháng chịu mức thuế suất 30% và trên 100 triệu đồng/tháng chịu mức thuế suất 35%.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) kiến nghị, cần cân nhắc thay đổi này bởi mức chênh lệch giữa các bậc là rất lớn. Ví dụ, ở bậc 1, thu nhập 10 triệu đồng/tháng chỉ phải đóng thuế 5% nhưng thu nhập 11 triệu đồng/tháng là phải đóng thuế bậc 2 với mức 15%. Ông Cường đề nghị giữ nguyên 7 bậc như cũ và mỗi bậc cách nhau 5% để giãn cách đều, không tạo ra chênh lệch quá lớn.

Đại biểu Nguyễn Thanh Phương (đoàn Cần Thơ) cho rằng, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam hiện nay chưa cao, khoảng 5.000 USD/năm nên cần xem lại mức thuế cho hợp lý. Ông đề xuất điều chỉnh như sau: thu nhập tới 10 triệu đồng/tháng đóng 5%, trên 10 - 30 triệu/tháng đóng 10%; trên 30 - 60 triệu đóng 15%, trên 60 - 100 triệu đồng là 20%; trên 100 - 130 triệu đồng là 25%, trên 130 - 160 triệu đồng là 30%, trên 160 triệu đồng đóng 35%.

Nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng/tháng

Điều 10, Dự thảo Luật quy định “căn cứ biến động của giá cả, thu nhập, Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh tại khoản này phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ”.

Trước đó, Chính phủ đề xuất và Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 110/2025/UBTVQH15 ngày 17/10/2025, nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc lên 6,2 triệu đồng/tháng. Với mức mới này, cá nhân có thu nhập 17 triệu đồng/tháng nếu không có người phụ thuộc, hoặc 24 triệu đồng/tháng nếu có một người phụ thuộc, hoặc 31 triệu đồng/tháng nếu có hai người phụ thuộc thì không phải nộp thuế.

Về nội dung này, một số đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế xác định mức giảm trừ theo vùng kinh tế, vì chi phí sinh hoạt khác nhau giữa thành thị và nông thôn. Theo đó, cần gắn mức giảm trừ gia cảnh với mức lương tối thiểu vùng.

Giải đáp ý kiến Đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, có nhu cầu tiêu dùng khác nhau, ở địa bàn khác nhau. Nếu đặt vấn đề quy định ngưỡng giảm trừ ở nông thôn thấp hơn ở đô thị thì vô hình trung đánh thuế vào những người có điều kiện sống và làm việc khó khăn.

Có ý kiến đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 17,3 triệu đồng với người nộp thuế và nâng mức giảm trừ cho người phụ thuộc lên 7,5 triệu đồng, xem xét mức giảm trừ gia cảnh mới phù hợp với dự kiến tăng lương tối thiểu lên 3,45 triệu đồng/tháng từ ngày 1/7/2026.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho hay, khi xây dựng dự thảo Nghị quyết 110/2025/UBTVQH15, đa số ý kiến đồng tình theo phương án điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu đồng/tháng, điều chỉnh mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng.

Bỏ đề xuất đánh thuế 20% lãi chuyển nhượng bất động sản

Điều 14 và Điều 24 của dự thảo Luật quy định thuế TNCN đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản của cá nhân cư trú và không cư trú là 2% giá trị chuyển nhượng. Như vậy, đề xuất trước đây về việc đánh thuế 20% lãi chuyển nhượng bất động sản đã bị bãi bỏ.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, dự thảo kế thừa mức thuế 2% trên giá trị chuyển nhượng từng lần tại Luật Thuế TNCN hiện hành, vì phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện, dễ kiểm tra và phù hợp với tình hình hiện nay. Đề xuất đánh thuế theo chênh lệch thu nhập vừa qua đã được nghiên cứu kỹ, tuy nhiên chưa khả thi do cơ sở dữ liệu chưa đầy đủ.

“Tuy nhiên, khi có đủ dữ liệu số hoá đất đai, gắn với VNeID và việc lập sàn giao dịch bất động sản được triển khai, Nhà nước có thể triển khai phương thức tính thuế theo đúng bản chất, dựa trên thu nhập thực tế từ giao dịch bất động sản”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.

Đánh thuế 0,1% trên mỗi giao dịch chuyển nhượng vàng miếng

Điều 3, Dự thảo Luật bổ sung một số khoản thu nhập chịu thuế TNCN, trong đó có vàng miếng (khoản d, Điều 3), với mức thuế suất đề nghị là 0,1% giá trị mỗi giao dịch chuyển nhượng.

Đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) cho rằng, với đặc thù riêng của Việt Nam, rất khó phân định đâu là đầu cơ, đâu là tiết kiệm, đâu là tích lũy vàng, quy định thu thuế đối với giao dịch vàng miếng là một chính sách phù hợp, góp phần cùng các công cụ khác quản lý và điều tiết thị trường này về đúng bản chất.

Dự thảo giao Chính phủ quy định “ngưỡng vàng miếng”, ông An đề nghị điều chỉnh thành “ngưỡng giá trị giao dịch vàng miếng”, ví dụ như giao dịch đến 200 triệu đồng/lần hoặc 1 tỷ đồng/năm.

Đại biểu Trần Kim Yến (đoàn TP.HCM) cho rằng, đa phần người dân coi vàng như là tài sản tích lũy do tiết kiệm được mà có, vàng có thể mua được từ khoản tiết kiệm, tức là sau khi đã trừ thuế.

“Nếu bán vàng lại bị đánh thuế, liệu có phải là thuế chồng thuế hay không?”, nữ đại biểu đặt câu hỏi.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đề nghị có cơ chế phân biệt giao dịch vàng miếng là tiết kiệm thì không đánh thuế, còn đầu cơ thì đánh thuế với mức cao hơn 0,1% giá trị giao dịch để hạn chế việc đầu cơ làm mất ổn định thị trường.

Trong khi đó, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đề xuất chỉ nên thực hiện trong một giai đoạn cấp bách, ví dụ như khi thị trường vàng biến động bất thường thì có thể áp thuế trong khoảng 6 tháng để ổn định thị trường.

Phát biểu giải trình làm rõ nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, mục tiêu lớn nhất của chính sách thuế này không phải là tăng thu ngân sách, mà là điều chỉnh hành vi giao dịch vàng, hạn chế tình trạng đầu cơ, tránh gây áp lực lên thị trường vàng và thị trường ngoại tệ. Theo Bộ trưởng, chính sách thuế này là một trong nhiều giải pháp nhằm góp phần ổn định thị trường vàng và qua rà soát cho thấy, không có tình trạng trùng thuế trong chính sách này.

Bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh, doanh thu 200 triệu đồng/năm phải nộp thuế

Dự thảo Luật bỏ quy định thuế khoán đối với hộ kinh doanh của Luật Thuế TNCN hiện hành và sửa đổi như sau: mức doanh thu không phải nộp thuế TNCN của cá nhân kinh doanh là 200 triệu đồng/năm; doanh thu trên 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng/năm chịu mức thuế 17%; doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm chịu thuế TNCN 20%.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội, ông Phan Văn Mãi cho rằng, mức ngưỡng doanh thu không chịu thuế này (dưới 200 triệu đồng/năm) là quá thấp so với thực tiễn kinh doanh và không bảo đảm sự công bằng khi so sánh với mức thu nhập của người làm công ăn lương được giảm trừ gia cảnh. Do đó, ông đề nghị Cơ quan soạn thảo tính toán, điều chỉnh nâng mức doanh thu của cá nhân kinh doanh không phải chịu thuế để bình đẳng và phù hợp hơn với mức giảm trừ gia cảnh.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trước đây là thuế khoán, người kinh doanh tự xác định một mức và nộp theo mức đó, nay chuyển sang thu theo kê khai. Phương pháp thu về cơ bản vẫn như vậy, tuy nhiên, ngưỡng doanh thu phải nộp thuế đã tăng từ 100 triệu đồng lên 200 triệu đồng. Như vậy, theo ông Thắng, các hộ kinh doanh có lợi hơn. Tuy nhiên, Bộ trưởng cho biết, sẽ tính toán lại bảo đảm không để hộ kinh doanh cảm thấy bị thiệt thòi hơn so với người làm công ăn lương về mức thuế khởi điểm.

Một số đại biểu cho rằng, mức thuế suất 17% đối với cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng là cao, cần xem xét điều chỉnh hợp lý.

Cơ quan soạn thảo giải thích, so với quy định hiện hành, việc bỏ cơ chế khoán đối với cá nhân kinh doanh để chuyển sang kê khai áp dụng tỷ lệ thì mức huy động không tăng so với hiện hành. Dự thảo Luật đã quy định cá nhân kinh doanh có thu nhập từ 200 triệu đồng trở xuống thì không phải nộp thuế (mức này hiện cũng đang cao hơn mức giảm trừ gia cảnh của cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công là 186 triệu đồng/năm).

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến thẩm tra, ý kiến của đại biểu, cơ quan soạn thảo dự kiến báo cáo Chính phủ phương án tiếp thu theo hướng cho phép cá nhân thuộc trường hợp nộp theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu (cá nhân có doanh thu từ trên 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng) được trừ 200 triệu đồng trước khi xác định số thuế phải nộp nhằm đảm bảo công bằng với cá nhân có mức doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống không phải nộp thuế.

Minh Minh

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục