Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi đã được thảo luận tại tổ vào chiều 5/11.
Mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc của người nộp thuế là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau và ở các địa bàn khác nhau.
Nội dung trên được Bộ Tài chính (cơ quan chủ trì soạn thảo) làm rõ tại báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận tại tổ về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi, trước thềm phiên thảo luận tại hội trường vào chiều nay (19/11).
Thảo luận tổ, một số ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế xác định mức giảm trừ theo vùng kinh tế, vì chi phí sinh hoạt khác nhau giữa vùng thành thị cao hơn nông thôn. Cụ thể là gắn mức giảm trừ với mức lương tối thiểu vùng để đảm bảo công bằng khả năng nộp thuế giữa các khu vực.
Cơ quan soạn thảo giải thích, nếu đặt vấn đề quy định ngưỡng giảm trừ ở nông thôn thấp hơn ở đô thị thì vô hình trung đã đánh thuế vào những người có thu nhập thấp, điều kiện sống và làm việc khó khăn. Thêm vào đó, việc xác định một người nộp thuế ở khu vực nào cũng rất phức tạp do sự di chuyển thường xuyên của một bộ phận lao động trong nền kinh tế. Việc đặt vấn đề xác định các mức giảm trừ theo vùng cũng sẽ có những hạn chế, cụ thể như cá nhân sinh sống một nơi, làm việc tại nơi khác, người phụ thuộc ở nơi khác, phát sinh thu nhập tại nhiều nơi...
Trong khi vừa qua thực hiện việc sắp xếp lại địa giới hành chính thì địa bàn các tỉnh, thành phố đã được mở rộng nên ngay cả trong địa bàn một tỉnh/thành phố cũng có thể có chênh lệch về mức sống, chi phí sinh hoạt giữa các khu vực. Pháp luật về thuế TNCN ở các nước, bao gồm cả các nước phát triển và đang phát triển nhìn chung chỉ quy định mức giảm trừ gia cảnh chung, áp dụng thống nhất, không phân biệt theo địa bàn và các bộ phận dân cư.
Đối với các cá nhân làm việc tại các địa bàn khó khăn, Luật thuế TNCN đã quy định không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN khoản trợ cấp khu vực, trợ cấp thu hút, trợ cấp chuyển vùng... nhằm hỗ trợ người lao động cũng như thu hút cá nhân làm việc tại các địa bàn này.
Do đó, cơ quan soạn thảo đề nghị giữ nguyên tắc giảm trừ chung như hiện hành, không phân biệt chi tiết theo từng nhóm đối tượng cũng như vùng miền.
Tại báo cáo, cơ quan soạn thảo cũng hồi âm các ý kiến đề nghị nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 17,3 triệu (người nộp thuế) và 6,9 triệu (người phụ thuộc), nâng mức giảm trừ cho người phụ thuộc từ 6,2 triệu lên 7,5 triệu đồng, xem xét mức giảm trừ gia cảnh mới phù hợp với dự kiến tăng lương tối thiểu lên 3,45 triệu đồng/tháng từ 1/7/2026, thay vì mức 15,3 triệu và 6,9 triệu mà Bộ Tài chính đề xuất để bảo đảm tương thích và khả thi.
Cơ quan soạn thảo làm rõ, theo quy định của Luật Thuế TNCN hiện hành thì khi chỉ số CPI biến động trên 20% thì Chính phủ sẽ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với biến động của giá cả áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo.
Căn cứ biến động chỉ số CPI, Chính phủ đã chủ động xây dựng dự án Nghị quyết điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, trong đó đề xuất 2 phương án và gửi lấy ý kiến rộng rãi. Qua tổng hợp đa số ý kiến đồng tình theo phương án 2 là điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu/tháng, điều chỉnh mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng và trình UBTVQH theo phương án này.
Ngày 17/10/2025, UBTVQH đã thông qua Nghị quyết số 110/2025/UBTVQH15 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế TNCN. Theo đó, điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế lên khoảng 15,5 triệu/tháng, điều chỉnh mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng.
Việc tính toán điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh tại Nghị quyết này được căn cứ vào sự biến động của chỉ số giá, thu nhập bình quân đầu người, tốc độ tăng OOP bình quân đầu người. Ngoài mức giảm trừ gia cảnh, cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công còn được trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo theo quy định...
Theo tính toán, với mức giảm trừ gia cảnh mới này thì cá nhân có thu nhập 17 triệu đồng/tháng (nếu không có người phụ thuộc) hoặc 24 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hoặc 31 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc) thì chưa phải nộp thuế.
Về ý kiến đề nghị quy định mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc bằng 50% mức giảm trừ cho người nộp thuế, cơ quan soạn thảo giải thích, mức giảm trừ gia cảnh gồm 2 phần, phần đối với người nộp thuế và phần đối với những người phụ thuộc.
Trong đó, mức giảm trừ đối với người nộp thuế thực chất là ngưỡng thu nhập tính thuế, được xây dựng trên cơ sở nhu cầu chi tiêu thường xuyên của những người có thu nhập trên mức bình quân xã hội. Phần đối với người phụ thuộc là mức giảm trừ cho những người mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật.
Theo kinh nghiệm của các nước, mức tính cho người phụ thuộc thấp hơn mức tính cho người nộp thuế và có giới hạn mức tối đa cho một gia đình để phù hợp với các chính sách liên quan khác, mức giảm trừ của người phụ thuộc thường chỉ bằng 10% đến 50% mức trừ của bản thân người nộp thuế bởi vì các chi phí về nhà ở, thiết bị, đồ dùng gia đình, điện, nước, sinh hoạt... đã tính chung vào mức giảm trừ của người nộp thuế; đối với các chi phí về lương thực, thực phẩm, chăm sóc sức khỏe,... đối với người người nộp thuế về nguyên tắc luôn ở mức cao hơn để tái tạo sức lao động của người nộp thuế.
Luật Thuế TNCN thực hiện từ 1/1/2009 đến nay vẫn duy trì mức giảm trừ cho người phụ thuộc bằng 40% so với người nộp thuế và được điều chỉnh tương ứng theo mức độ điều chỉnh đối với người nộp thuế. Do đó, cơ quan soạn thảo đề nghị giữ như dự thảo Luật.
