Tuy vậy, hầu hết các doanh nghiệp phân bón đang niêm yết đều có thương hiệu tốt và thị phần lớn, nên dự báo tiếp tục hoạt động ổn định và đây vẫn là điểm đến hấp dẫn đối với những nhà đầu tư ngại rủi ro.
Dư cung tiếp diễn
Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), nhu cầu của thị trường phân bón thế giới trong năm 2015 ước tính tăng xấp xỉ 2% (đạt 191 triệu tấn). Trong khi đó, nguồn cung dự kiến tăng 4,9% (đạt 212,7 triệu tấn).
Từ đó cho thấy, hiện tượng dư cung vẫn diễn ra và tiếp tục tạo sức ép đối với mặt bằng giá bán. Đáng chú ý, đối với mặt hàng phân urê (chiếm xấp xỉ 60% tổng nhu cầu), theo JP Morgan, trong nửa đầu năm nay dự kiến sẽ có 4 nhà máy lớn (có tổng công suất khoảng 5 triệu tấn/năm) được đưa vào hoạt động, đóng góp 3% vào tổng cung toàn cầu. Do đó, tình trạng dư cung của mặt hàng này tiếp tục trầm trọng hơn trong năm nay.
Bức tranh của thị trường phân bón Việt Nam cũng khá tương đồng với thế giới. Trong khi nhu cầu phân bón các loại duy trì tương đối ổn định, nguồn cung của ba mặt hàng phân bón chính là urê, lân và NPK (chiếm 74% tổng cầu) về cơ bản đều được đáp ứng, thậm chí là dư cung (urê) bởi các nhà sản xuất trong nước.
Năm 2015, nguồn cung các loại phân bón này tăng khá mạnh do nhiều nhà sản xuất phân bón tăng công suất, đặc biệt là tại thị trường miền Bắc (xem bảng). Do đó, Rồng Việt Research cho rằng, mặt bằng giá phân bón các loại trong năm nay sẽ tiếp tục xu hướng giá xuống.
Bên cạnh tình trạng dư cung, cạnh tranh giữa các nhà sản xuất nội địa đối với phân bón nhập khẩu dự kiến sẽ mạnh mẽ hơn trong năm nay. Việc Trung Quốc thay đổi chính sách thuế xuất khẩu vào đầu năm kỳ vọng sẽ thúc đẩy hoạt động xuất khẩu phân bón tại nước này.
Ngoài ra, chính sách thuế GTGT mới được áp dụng từ đầu năm nay, theo đó phân bón là mặt hàng không chịu thuế GTGT, qua đó giúp nhà nhập khẩu được lợi một khoảng tương đối là 5% thuế GTGT so với trước và nhờ đó dễ dàng cạnh tranh với các doanh nghiệp trong nước. Mặt khác, với chính sách này, nhiều doanh nghiệp phân bón nội địa cho rằng, kết quả kinh doanh năm 2015 sẽ bị ảnh hưởng do họ mất đi khoản chi phí tiết kiệm được từ hoàn thuế GTGT đầu vào.
Hưởng lợi trong ngắn hạn
Với triển vọng như trên, Rồng Việt Research không cho rằng ngành phân bón sẽ tích cực trong vòng một năm tới. Tuy nhiên, tại một số doanh nghiệp cụ thể, nhà đầu tư có thể cân nhắc các yếu tố lợi thế ngắn hạn, chẳng hạn xu hướng giảm giá nguyên liệu trên diện rộng (khí, SA, kali…) do ảnh hưởng bởi giá dầu và giá hàng hóa.
Ngoài ra, hầu hết các doanh nghiệp trong ngành phân bón đang niêm yết đều có thương hiệu tốt và thị phần lớn, hoạt động kinh doanh khá ổn định và tỷ suất cổ tức hàng năm thường cao và đây có thể là điểm hấp dẫn đối với nhà đầu tư ngại rủi ro.
Cuối tháng 3/2015, CTCP Phân bón Dầu khí Cà Mau (Đạm Cà Mau) đã niêm yết trên Sở GDCK TP. HCM. Dự kiến, Công ty Phân bón Bình Điền sẽ sớm lên niêm yết. Đây là hai doanh nghiệp có thị trường tiêu thụ lớn ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên, đồng thời đã đa dạng khách hàng thông qua xuất khẩu. Rồng Việt Research kỳ vọng, việc niêm yết mới của hai doanh nghiệp này sẽ giúp tăng thêm lựa chọn cho những nhà đầu tư theo trường phái trên.
Nhân tố chính trong năm 2015
Nội tại
- Dư cung trong nước và sự cạnh tranh lớn đến từ các sản phẩm phân bón nhập khẩu Trung Quốc.
-Xu hướng giảm giá của nguyên liệu đầu vào.
-Các dự án đầu tư trong ngành phân bón tiếp tục được trì hoãn.
Chính sách ngành:
- Công văn số 17709/BTC-TCT (ban hành ngày 4/12/2014) quy định chuyển mặt hàng phân bón từ danh mục mặt hàng chịu thuế GTGT 5% sang danh mục không chịu thuế.
Công văn số 87/BTC-QLG (ban hành ngày 6/1/2015) yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất phân urê và NPK thực hiện giảm giá.
Rủi ro:
- Diễn biến khó đoán của giá dầu.
- Thay đổi chính sách thuế GTGT.
Chọn lọc doanh nghiệp
Trong ngắn hạn, bức tranh chung về hoạt động của ngành phân bón không mấy tích cực. Tuy vậy, Rồng Việt Research vẫn tiếp tục quan tâm đến một số doanh nghiệp có lợi thế về giá thành, hệ thống phân phối mạnh trong bối cảnh quyền xác định giá hiện nay vẫn nằm phần lớn trong tay các nhà sản xuất. Ngoài ra, tỷ suất cổ tức ổn định là điểm cộng đối với các doanh nghiệp này.
