Ðà Nẵng là một trong 3 thành phố có mức độ thu nhập của người dân cao nhất cả nước. Vậy người dân nơi đây có quan tâm nhiều đến kênh đầu tư chứng khoán không, thưa ông?
18 công ty chứng khoán đã có mặt tại Ðà Nẵng cho thấy, các tổ chức tài chính trung gian đánh giá cao tiềm năng khai thác thị trường tại đây. Tuy nhiên, tôi là người trực tiếp sống ở đây nhiều năm và giảng dạy hàng nghìn sinh viên đại học, tôi nhận thấy thực tế, mức độ quan tâm đầu tư của người dân Ðà Nẵng đến chứng khoán còn thấp.
Dòng tiền tại đây vẫn chủ yếu tập trung vào kênh bất động sản, mặc dù hoạt động đầu tư này về bản chất không tạo thêm giá trị cho xã hội và dòng tiền đầu tư bất động sản quay vòng giữa các môi giới là chủ yếu.
Việc người dân địa phương chưa quan tâm đến chứng khoán có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính là họ chưa hiểu chứng khoán là gì và các sản phẩm đầu tư chưa có sự thuận tiện như ở nhiều thị trường quốc tế.
Chẳng hạn, tại Singapore và nhiều nước phát triển, sản phẩm quỹ hưu trí rất phát triển và rất phổ cập, người dân có thể đóng quỹ dễ dàng, mọi lúc, mọi giá trị. Ở Việt Nam, tôi cho rằng, Nhà nước nên tạo hành lang pháp lý và sự thuận lợi để thúc đẩy loại hình quỹ hưu trí phát triển, đây sẽ một là cách thúc đẩy nguồn lực trong dân đến gần hơn với kênh đầu tư chứng khoán.
Vì sao ông cho rằng, Nhà nước nên thúc đẩy loại hình quỹ hưu trí phát triển?
TS. Đoàn Tranh.
Người lao động và những người đang, sắp về hưu đều có mong muốn có một kênh tiết kiệm cho tuổi già, đồng thời đây cũng là tầng lớp có nhiều trải nghiệm với cuộc sống, nên nếu có một công cụ đầu tư thuận tiện, hiệu quả thu hút họ tham gia, thì từ đây sẽ lan tỏa ra các tầng lớp khác, nhất là các bạn trẻ.
TTCK Việt Nam đã mở cửa 20 năm, nhưng nhìn lại, tôi thấy thị trường rất thiếu các quỹ đầu tư là công cụ đầu tư thuận tiện. Làm thế nào để từ những khoản tiết kiệm nhỏ, chỉ 10.000 đồng, 100.000 đồng, chứ không chỉ là hàng trăm triệu, hàng tỷ, mà vẫn có thể dễ dàng mua cổ phiếu. Ðể thực thi được thì cần làm 2 việc: tạo niềm tin và tạo sự thuận tiện tối đa trong đầu tư.
TTCK có quỹ đầu tư cung cấp sản phẩm với mức đóng góp từ 1 triệu đồng, hay trên sàn có nhiều mã cổ phiếu giá chỉ vài nghìn đồng, nhưng nhà đầu tư chứng khoán dường như mới tập trung ở Hà Nội và TP.HCM, vì sao vậy, theo ông?
Lý do chính là thiếu sự thuận tiện. Bao giờ TTCK làm được việc, chỉ với khoản tiết kiệm nhỏ, chẳng hạn 10.000 đồng, tôi muốn góp vào quỹ hưu trí hay mua cổ phiếu A, tôi dễ dàng làm được chỉ bằng vài nút bấm trên điện thoại, khi đó thị trường sẽ thu hút được nhiều nguồn lực nhàn rỗi từ nhân dân.
Ðây là lợi thế của thế giới di động và các nền tảng công nghệ tài chính (FinTech) đem lại. Xây dựng một quốc gia khởi nghiệp, một thành phố thông minh không thể không khai thác lợi thế này.
Dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán sắp được Quốc hội cho ý kiến, ông có góp ý gì cho dự luật này?
Tôi cho rằng, thông qua Luật, Nhà nước cần tạo cơ chế, tạo môi trường tốt nhất cho sự chu chuyển của các dòng chảy vốn theo quy tắc thị trường. Tôi ủng hộ quan điểm Nhà nước cần cổ phần hóa các DNNN và mạnh mẽ thoái vốn tại các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm cổ phần chi phối. Ðây là cách để thúc đẩy phát triển TTCK Việt Nam.
Hiện nay, quy mô vốn hóa TTCK vẫn còn nhỏ do nhiều DNNN chưa được cổ phần hoá và có quá nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) không chịu lớn. Khi hành lang pháp lý rõ ràng và Nhà nước giảm vai trò chỉ huy tại doanh nghiệp, thì các quan hệ về đầu tư, về quản trị sẽ vận hành theo nguyên tắc thị trường. Tự thị trường sẽ sáng tạo ra cung - cầu, điều tiết cung - cầu theo hướng nơi nào có hiệu quả, nơi đó sẽ hội tụ được nguồn lực.
Bên cạnh việc giảng dạy, ông có tham gia thúc đẩy đầu tư tài chính không?
Tôi thường khuyến khích sinh viên mở tài khoản để trải nghiệm TTCK. Nhiều học trò của tôi đang làm việc tại công ty chứng khoán ở Ðà Nẵng như Chứng khoán FPT, SSI, VNDIRECT hay mới đây là Chứng khoán Yuanta, nên rất thuận lợi cho các sinh viên đến học hỏi.
Mua tờ vé số để tìm sự may rủi, nhưng mua một tờ cổ phiếu thì giá trị của nó không mất đi mà được tích luỹ theo thời gian cùng với sự phát triển của nền kinh tế. Tôi nghĩ, nếu động viên được nhiều dòng vốn nhàn rỗi vào đầu tư và các đồng tiền người dân góp vào đây được quản trị, sinh lời hiệu quả thì sẽ mang lại hiệu ứng tốt cho cả doanh nghiệp và nền kinh tế.
