Các sự kiện được bình chọn đáp ứng 2 tiêu chí cơ bản.
Thứ nhất, được các cơ quan báo chí quan tâm, phản ánh trên diện rộng, được dư luận quan tâm và có những tranh luận nhiều chiều xung quanh các chủ điểm này; chấm điểm theo thứ tự bình chọn của các nhà báo
Thứ hai, đó phải là các sự kiện có tầm ảnh hưởng lớn trên TTCK Việt Nam.
Với hai tiêu chí lớn trên, 10 sự kiện lớn của TTCK năm 2013 là:
1. Thị trường chứng khoán Việt Nam hồi phục mạnh mẽ.
Theo số liệu từ UBCK, các chỉ số giá chứng khoán đều tăng so với cuối năm 2012, VN-Index tăng trên 22%, HNX-Index tăng 13%.
Với sự gia tăng của các chỉ số chứng khoán trong năm 2013, thị trường cổ phiếu Việt Nam đã trở thành một trong những nước có mức độ phục hồi mạnh nhất thế giới. Thị trường trái phiếu được bình chọn là tăng trưởng nhanh nhất châu Á.
Mức vốn hoá thị trường năm 2013 cũng tăng so với năm 2012, đạt khoảng 964 nghìn tỷ đồng (tăng 199 nghìn tỷ đồng so với cuối năm 2012), tương đương mức 31% GDP.
Năm 2013, TTCK Việt Nam mặc dù được dự báo sẽ phải chứng kiến sự thoái lui đầu tư của NĐT nước ngoài, nhưng trên thực tế, tổng dòng vốn nước ngoài luân chuyển trong năm 2013 vẫn tăng 54% và giá trị danh mục tăng khoảng 3,8 tỷ USD so với cuối năm 2012.
Số lượng tài khoản nhà đầu tư đạt khoảng 1,27 triệu tài khoản, trong đó số lượng tài khoản nhà đầu tư nước ngoài tăng 55%.
Trong năm 2013, dự thảo Quyết định về việc tham gia của các tổ chức, cá nhân nước ngoài trên TTCK Việt Nam (thay thế Quyết định 55/2009/QĐ-TTg) - một văn bản điều chỉnh đối với đối tượng trực tiếp là nhà đầu tư nước ngoài, cũng đã được hoàn tất và trình lên Thủ tướng Chính phủ.
2. Lần đầu tiên 2 CTCK thực hiện hợp nhất.
Ngày 9/12/2013, Chủ tịch UBCK đã trao Giấy phép thành lập và hoạt động cho CTCP Chứng khoán MB (MBS) trên cơ sở hợp nhất hai công ty chứng khoán là MBS và Công ty Chứng khoán VIT (VITSE).
Sự kiện này ghi dấu ấn quan trọng trong quá trình thực hiện tái cấu trúc mạnh mẽ công ty chứng khoán trong năm 2013, trong đó có việc rút giấy phép hoạt động và thực hiện hợp nhất, sáp nhập công ty chứng khoán, cho phép mua lại để có công ty chứng khoán 100% vốn nước ngoài tại VN. Đây cũng là lần đầu tiên hai công ty chứng khoán thực hiện hợp nhất thành công và mở ra tiền lệ trong quá trình tái cấu trúc các công ty chứng khoán.
Cũng trong năm 2013, hoạt động tái cấu trúc các tổ chức trung gian được đẩy mạnh với việc hàng loạt công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ phải dừng hoạt động, rút giấy phép hoặc đưa vào diện kiểm soát đặc biệt như: Công ty chứng khoán Golden Bridge, Công ty chứng khoán SME, Công ty chứng khoán Tràng An, Công ty chứng khoán Hà Nội, Công ty chứng khoán Trường Sơn, Công ty quản lý quỹ Sabeco…
3. Có chế tài cho việc chậm đưa cổ phiếu đã chào bán công khai lên sàn tập trung.
Nghị định số 108/2013/NĐ-CP ngày 23/9/2013 có hiệu lực từ 15/11/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK, trong đó bổ sung hành vi vi phạm cam kết đưa chứng khoán chào bán vào giao dịch trên thị trường có tổ chức trong thời hạn 01 năm kể từ ngày kết thúc đợt chào bán.
Với quy định này, tình trạng các DN cổ phần hóa khất lần việc niêm yết cổ phiếu được dự báo sẽ được hạn chế hoặc chấm dứt.
Ngoài ra, Nghị định mới cũng bổ sung các hành vi vi phạm mới như quy định cụ thể hành vi vi phạm quản trị công ty đại chúng, vi phạm quy định niêm yết chứng khoán quốc tế…
Trong năm 2013, hệ thống các quy định pháp lý của thị trường chứng khoán cũng tiến một bước dài với rất nhiều các Nghị định, thông tư và các văn bản quy định, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ đã được ban hành và có hiệu lực.
4. Kéo dài thời gian giao dịch, triển khai nhiều lệnh mới
Năm 2013 cả hai Sở giao dịch chứng khoán (HSX và HNX) đã thực hiện nhiều cải tiến mới trong cơ chế giao dịch.
Ngày 29/7, HNX áp dụng phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa vả triển khai các lệnh mới như ATC, MTL, MOK, MAK.
Trước đó, kể từ ngày 22/7, HSX cũng kéo dài thời gian giao dịch thêm 45 phút. Đây là một trong nhóm các giải pháp kỹ thuật để hỗ trợ thị trường đã được áp dụng khá thành công trong năm 2013 như: kéo dài thời gian giao dịch, thực hiện các lệnh giao dịch mới..., giảm phí lưu ký chứng khoán.
5. Sôi động xu hướng thành lập quỹ mở
Năm 2013, sản phẩm quỹ mở cũng bùng nổ với hàng loạt quỹ chính thức được thành lập, trong đó, ban đầu các quỹ mở phát triển nhanh chóng trên cơ sở chuyển đổi từ các quỹ đóng sang quỹ và bên cạnh đó là thành lập mới.
Tính đến hết tháng 12/2013, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã cấp phép thành lập cho 10 quỹ mở, bao gồm cả quỹ mở đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu.
6. Hoàn thiên bộ chỉ số chứng khoán
Năm 2013, các bộ chỉ số chứng khoán theo Top 30, 70 và 100 đồng thời với các bộ chỉ số phân ngành của 2 Sở GDCK đã được hoàn thành.
Cả 2 Sở GDCK HSX và HNX đều đã công bố tiêu chuẩn phân ngành, phân nhóm theo tiêu chí vốn hóa đối với các cổ phiếu niêm yết, là tiền đề để hai Sở GDCK tiến hành xây dựng các chỉ số ngành, trong đó, riêng HNX đã chính thức đưa vào vận hành chỉ số cho 3 ngành đầu tiên là Tài chính, xây dựng và công nghiệp.
Việc triển khai phân ngành cổ phiếu niêm yết được xem như những viên gạch đầu tiên, đặt nền tảng cho việc phát triển các sản phẩm mới.
Cũng trong năm 2013, cơ quan quản lý đã triển khai việc nghiên cứu các sản phẩm mới để đưa vào vận hành (pháp lý về giao dịch quỹ ETF để thực hiện trên Sở GDCK; trình Chính phủ đề án về thị trường chứng khoán phái sinh).
7. Thị trường trái phiếu tăng trưởng kỷ lục.
Trong năm 2013, thị trường trái phiếu tăng trưởng 90% so với năm ngoái, bình quân giao dịch trái phiếu Chính phủ đạt khoảng 1.600 tỷ đồng/phiên, trở thành kênh huy động và phân bổ vốn hiệu quả cho nền kinh tế trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng thu hẹp.
Từ tháng 3/2013, Sở GDCK Hà Nội đã ban hành quy định và xây dựng đường cong lãi suất chuẩn cho trái phiếu Chính phủ, nhằm đáp ứng nhu cầu xây dựng một đường cong lãi suất chuẩn cho thị trường trái phiếu Việt Nam và cơ sở để các thành viên có thể định giá giá trị danh mục đầu tư.
8. Lần đầu tiên có hướng dẫn cụ thể về xử lý hình sự đối với 3 tội danh trong lĩnh vực chứng khoán
Thông tư liên tịch số 10/2013 (TT10) hướng dẫn áp dụng một số điều của Bộ luật Hình sự (BLHS) về các tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính - kế toán và chứng khoán, có hiệu lực từ ngày 15/8/2013, hướng dẫn việc xử lý hình sự đối với 3 tội danh trong chứng khoán gồm: cố ý thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán; tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán và tội thao túng giá chứng khoán.
Với Thông tư này, ranh giới giữa tội danh hình sự và vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán đã rõ ràng hơn, thay vì trước đây tất cả đều được xử theo hành vi vi phạm hành chính.
9. Lần đầu tiên chấm điểm minh bạch quản trị của DN
Bắt đầu từ năm 2013, Sở GDCK Hà Nội (HNX) đã thực hiện chấm điểm minh bạch các DN định kỳ hàng năm. Với hệ thống tiêu chí cụ thể phù hợp với thông lệ quốc tế, việc chấm điểm này sẽ giúp tạo động lực cho các DN niêm yết cải thiện chất lượng quản trị.
Trong năm 2013, chủ điểm được HNX lựa chọn là “công bố thông tin và minh bạch”, là một trong năm chủ điểm đánh giá quản trị công ty tốt mà các tổ chức quốc tế như OECD, IFC, WB… khuyến nghị đồng thời cũng là chủ điểm có tính chất bao trùm và phù hợp với TTCK Việt Nam trong giai đoạn đầu thực hiện chương trình.
10. Số lượng DN hủy niêm yết cao kỷ lục
Trong năm 2013, TTCK Việt Nam chứng kiến làn sóng DN huỷ niêm yết lớn nhất từ trước đến nay trên cả hai sàn, trong khi đó số lượng công ty niêm yết mới giảm.
Số lượng công ty niêm yết mới trong năm 2013 chỉ tăng 13 công ty (so với 25 công ty niêm yết mới năm 2012) nhưng có tới 37 công ty hủy niêm yết do không bảo đảm điều kiện niêm yết, vi phạm chế độ công bố thông tin, thực hiện tái cấu trúc công ty,..).
Riêng tại sàn HSX, trong năm 2013 có 11 DN huỷ niêm yết (bao gồm cả tự nguyện và bắt buộc). Tại sàn HNX, năm 2013, số lượng huỷ niêm yết là 26 DN (trong đó có 16 DN bị huỷ niêm yết bắt buộc do không đủ điều kiện).
Việc hủy niêm yết này, bên cạnh việc cho thấy 1 số DN chưa đáp ứng được kỳ vọng (chủ yếu là về phương diện huy động huy vốn) khi niêm yết, cũng là một cơ sở tốt để TTCK thanh lọc các cổ phiếu chất lượng thấp ra khỏi TTCK chính thức.
