Nguyễn Văn Sơn, cựu Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, chủ mưu vụ tham ô 50 tỷ đồng (ảnh chụp khi còn đương chức)
Cắt kinh phí bảo quản, sửa chữa trang thiết bị để tìm cách bỏ túi
Theo lịch làm việc, ngày mai (27/6), Tòa án quân sự Quân khu Thủ đô sẽ mở lại phiên tòa sơ thẩm, xét xử cựu Trung tướng Nguyễn Văn Sơn, cựu Tư lệnh Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam về tội “Tham ô tài sản”.
Liên quan tới vụ án trên, còn có cựu Trung tướng Hoàng Văn Đồng, cựu Chính ủy Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển; 3 cựu Thiếu tướng gồm: Doãn Bảo Quyết, cựu Phó chính ủy; Phạm Kim Hậu, cựu Phó tư lệnh, cựu Tham mưu trưởng; Bùi Trung Dũng, cựu Phó tư lệnh; cựu Đại tá Nguyễn Văn Hưng, cựu Cục trưởng Cục Kỹ thuật và cựu Thượng tá Bùi Văn Hòe, cựu Phó trưởng phòng Tài chính.
Trước đó, phiên tòa được ấn định xét xử vào ngày 31/5, nhưng phải tạm hoãn do bị cáo Bùi Văn Hòe, cựu Phó trưởng phòng Tài chính mời thêm 2 luật sư bào chữa, các luật sư cần thêm thời gian để nghiên cứu hồ sơ.
Theo cáo trạng được Viện Kiểm sát quân sự Trung ương công bố, ngày 21/2/2019, Bộ Quốc phòng giao Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển dự toán ngân sách nhà nước chi cho quản lý hành chính năm 2019, tổng số tiền là 450 tỷ đồng.
Đến ngày 8/3/2019, tại phiên họp của Thường vụ Đảng ủy Cảnh sát biển mở rộng, đã quyết nghị phân bổ cho Cục Kỹ thuật 150,1 tỷ đồng để tổ chức mua sắm tập trung vật tư, thiết bị cung cấp cho các đơn vị.
Sau đó, Nguyễn Văn Sơn, với vai trò là Tư lệnh Cảnh sát biển, đã gặp, trao đổi và yêu cầu Nguyễn Văn Hưng, Cục trưởng Cục Kỹ thuật, khi thực hiện mua sắm vật tư, thiết bị từ nguồn kinh phí trên, phải rút ra 50 tỷ đồng để chuyển lại cho Bộ Tư lệnh sử dụng.
Tuy nhiên, Hưng cho rằng, Cục Kỹ thuật chưa bao giờ thực hiện việc này, rút ra 50 tỷ đồng là rất lớn, khó thực hiện và việc này phải thống nhất trong Thủ trưởng Bộ Tư lệnh thì Cục Kỹ thuật mới thực hiện.
Sau khi Bộ Quốc phòng có điều chỉnh về việc giảm nguồn ngân sách chi cho quản lý hành chính năm 2019 từ 450 tỷ đồng, còn 444 tỷ đồng, để tạo điều kiện cho Nguyễn Văn Hưng dễ thực hiện việc rút 50 tỷ đồng, nên Nguyễn Văn Sơn chỉ đạo Bùi Văn Hòe cắt toàn bộ nguồn kinh phí bảo quản, sửa chữa trang thiết bị của 4 Vùng cảnh sát biển để phân bổ thêm 29 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật.
Tại phiên họp ngày 26/4/2019, Thường vụ Đảng ủy Cảnh sát biển mở rộng đồng ý quyết nghị phân bổ nguồn ngân sách quản lý hành chính năm 2019 cho Cục Kỹ thuật số tiền 179,1 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra xác định, khoảng đầu tháng 4/2019, tại phòng ăn của Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, Nguyễn Văn Sơn đã chủ động trao đổi với Hoàng Văn Đồng, Doãn Bảo Quyết, Phạm Kim Hậu và Bùi Trung Dũng về việc chỉ đạo Nguyễn Văn Hưng rút 50 tỷ đồng để chi cho các cá nhân này, tất cả đều đồng ý và không có ý kiến gì khác.
Rút ruột ngân sách là ‘nhiệm vụ thủ trưởng giao và phải hoàn thành’
Ngày 4/5/2019, Nguyễn Văn Sơn ký quyết định giao dự toán ngân sách cho Cục Kỹ thuật 179,1 tỷ đồng và tiếp tục yêu cầu Hưng rút lại 50 tỷ đồng để chuyển về cho Bộ Tư lệnh.
Chấp hành chỉ đạo của Nguyễn Văn Sơn, Hưng đã trao đổi và yêu cầu 6 trưởng phòng nghiệp vụ phải rút lại tổng sổ tiền 50 tỷ đồng. Tuy nhiên, các cán bộ này đều báo cáo với Hưng là khó thực hiện.
Với vai trò là Cục trưởng Cục Kỹ thuật, Hưng tiếp tục yêu cầu các trưởng phòng phải làm việc trên, xác định “việc rút lại 50 tỷ đồng là nhiệm vụ Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển giao và phải hoàn thành”.
Do đó, sau khi các phòng nhận được thông báo phân bổ ngân sách, căn cứ vào số tiền được thông báo, Hưng đã thống nhất và giao nhiệm vụ cho từng trưởng phòng về số tiền phải rút lại, với số tiền mỗi phòng từ 50 triệu đồng đến 25 tỷ đồng.
Quá trình thực hiện, 6 trưởng phòng này đã phân chia nguồn ngân sách được giao thành 29 gói thầu, trong đó có 9 gói thầu được chia nhỏ có giá trị dưới 10 tỷ đồng, mục đích là để thuộc thẩm quyền Tư lệnh Cảnh sát biển phê duyệt theo quy định, không phải báo cáo Bộ Quốc phòng.
Thêm vào đó, các cá nhân này cũng liên hệ với các nhà thầu thực hiện các bước theo quy định về đấu thầu hạn chế đối với 21 gói thầu; chào hàng cạnh tranh thông thường đối với 4 gói thầu, chỉ định thầu đối với 3 gói thầu và mua sắm trực tiếp đối với 1 gói thầu.
Ngoài ra, căn cứ vào đặc tính kỹ thuật của vật tư, thiết bị trong các gói thầu, các trưởng phòng đã chủ động đặt vấn đề với các nhà thầu để nâng giá vật tư, thiết bị đối với 24 gói thầu.
Để được tham gia dự thầu và trúng thầu, các doanh nghiệp đã đồng ý theo đề nghị và cùng các trưởng phòng thống nhất nâng giá vật tư, thiết bị hoặc trích lại lợi nhuận, từ giai đoạn khảo sát giá để xây dựng giá gói thầu.
Sau đó, Nguyễn Văn Hưng và Bùi Văn Hòe tham mưu, đề xuất Nguyễn Văn Sơn ký 29 hợp đồng với 21 doanh nghiệp. Trong số này, Cơ quan điều tra xác định, có 24 hợp đồng do 16 doanh nghiệp thực hiện liên quan đến việc rút lại 50 tỷ đồng.
Cựu Phó tư lệnh thừa nhận vi phạm, tố cáo cấp trên
Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định, từ đầu tháng 12/2019 đến đầu tháng 1/2020, các nhà thầu đã chuyển lại trực tiếp bằng tiền mặt cho các trưởng phòng.
Theo đó, Thượng tá Lê Sơn, Trưởng phòng Quản lý kỹ thuật tàu nhận lại 25 tỷ đồng; Thượng tá Nguyễn Đình Quý, Trưởng phòng Khí tài điện tử nhận lại 19,5 tỷ đồng; Đại tá Vũ Văn Đoàn, Trưởng phòng Vật tư nhận lại 2 tỷ đồng; Thượng tá Tăng Anh Tuấn, Trưởng phòng Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng nhận lại 2 tỷ đồng; Đại tá Nguyễn Văn Hùng, Trưởng phòng Quân khí nhận lại 1,45 tỷ đồng.
Riêng đối với Đại tá Lê Xuân Hanh, Trưởng phòng Xe Máy, đã phải tự bỏ 50 triệu đồng ra để nộp cho Hưng, do 2 nhà thầu không chuyển lại tiền theo thỏa thuận, dù trước đó đã đề nghị và được đồng ý.
Sau khi nhận được 50 tỷ đồng từ Hưng, Nguyễn Văn Sơn đã chia cho cá nhân mình và Hoàng Văn Đồng, Phạm Kim Hậu, Doãn Bảo Quyết, Bùi Trung Dũng, mỗi người 10 tỷ đồng.
Đến ngày 19/6/2020, Phạm Kim Hậu đã làm đơn gửi cơ quan chức năng, kèm theo 2 file ghi âm phản ánh về một số tiêu cực, tham nhũng của bản thân và một số cá nhân là Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển liên quan đến công tác mua sắm vật tư, trang bị năm 2019.
Trên cơ sở đó, các đoàn kiểm tra của Bộ Quốc phòng, Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương và Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tiến hành kiểm tra về các sai phạm. Quá trình làm việc với Đoàn kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, đến tháng 9/2021, các cá nhân đã báo cáo rõ về hành vi sai phạm và tự nguyện nộp lại tiền để khắc phục hậu quả.
Trong vụ án, 6 trưởng phòng thuộc Cục Kỹ thuật đều thừa nhận hành vi sai phạm trong việc chia nhỏ một số gói thầu; là người trực tiếp trao đổi, thống nhất với các nhà thầu để nâng giá vật tư, thiết bị trong một số gói thầu và đề nghị nhà thầu chuyển lại tiền.
Hành vi của các cán bộ này có dấu hiệu đồng phạm về tội “Tham ô tài sản”, tuy nhiên, đều là vi phạm lần đầu, có mối quan hệ lệ thuộc, thực hiện theo mệnh lệnh của cấp trên, không có động cơ vụ lợi, nên Viện Kiểm sát quân sự Trung ương cho rằng, không xem xét xử lý hình sự, mà xử lý nghiêm theo quy định hiện hành của Đảng và Quân đội cũng bảo đảm đủ tính răn đe.
Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương đánh giá, đây là vụ án “Tham ô tài sản” có tính chất đặc biệt nghiêm trọng. Các bị cáo đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để cùng tham ô số tiền 50 tỷ đồng từ nguồn ngân sách nhà nước chi cho quốc phòng.
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hành vi phạm tội là do các bị cáo chấp hành kỷ luật, pháp luật không nghiêm và lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao trong quá trình phân bổ, sử dụng nguồn ngân sách phân cấp cho đơn vị để chiếm đoạt tiền nhằm mục đích vụ lợi cá nhân. Công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng còn nhiều thiếu sót, là điều kiện làm phát sinh tội phạm và vi phạm kỷ luật.
