Xây dựng luật: Lắng nghe - điều kiện quyết định tính minh bạch

Tham dự buổi hội thảo có đại diện các lãnh đạo đến từ Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng Cục Thuế, VCCI, Trung tâm Thuế và Đầu tư quốc tế, các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế và đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp.

Chia sẻ về mục đích tổ chức buổi hội thảo, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho biết: “Trước hết xây dựng pháp luật là một vấn đề rất quan trọng và muốn có một văn bản pháp quy tốt, có tính khả thi thì ý kiến đóng góp của cộng đồng có các chuyên gia kinh tế của doanh nghiệp, hội nghề nghiệp và kể cả cơ quan soạn thảo là rất quan trọng.

Các quan điểm được đưa ra thông qua các hội thảo sẽ đóng góp cho Ban soạn thảo để lựa chọn ra những ý kiến cần phải tiếp thu.

Ví dụ mục đích đưa ra một chính sách thuế thì nó phải đảm bảo bản chất, tính rõ ràng minh bạch, thống nhất với hệ thống pháp luật… và mối quan hệ liên kết giữa sắc thuế này với các sắc thuế khác, ví dụ Luật thuế GTGT với Luật thuế TNDN, Luật thuế TNCN, Luật thuế TTĐB…

Ban soạn thảo đưa ra những quan điểm rất tổng quát, nhưng mỗi ý kiến tham gia trên vị thế thực tế của mình sẽ có đóng góp thêm và hữu ích cho việc xây dựng các văn bản, từ đó, chất lượng của các văn bản pháp quy cũng sẽ tốt hơn, tính khả thi cũng sẽ cao hơn”.

Tại buổi hội thảo, nhiều ý kiến đa chiều đã được đưa ra từ góc độ của các chuyên gia thuế và tài chính, cơ quan xây dựng và thẩm định các đề án chính sách luật pháp về thuế, và đặc biệt có những kinh nghiệm chia sẻ từ ông Wayne Barford, Cố vấn Cao cấp của Trung tâm Thuế và Đầu tư quốc tế.

Trong phần trình bày của mình, ông Wayne Barford đã đưa ra một số nguyên tắc thực hành thuế tốt nhất, bao gồm đảm bảo tính đơn giản, nhất quán, minh bạch, chính phủ cần phối hợp và tham vấn các đơn vị, tổ chức liên quan và cả ngành công nghiệp để tiếp thu những ý kiến phản hồi và đánh giá nhằm đưa ra chính sách thuế phù hợp.

Bên cạnh đó, các quốc gia cũng cần tránh tình trạng tăng thuế một cách đột ngột, duy trì mức thuế suất tương xứng với khả năng chi trả và tạo văn hóa nộp thuế.

Ông Wayne cũng chia sẻ kinh nghiệm thực hành ở các quốc gia khác là không nên áp dụng chính sách thuế cho các dịch vụ xã hội, không ban hành thuế thu thêm..., mỗi quốc gia cần xây dựng chính sách thuế riêng phù hợp với tình hình kinh tế xã hội thực tế tại quốc gia đó.

Khi được hỏi về thực tiễn quốc tế áp dụng các loại thuế như thuế tài sản và thuế TTĐB, ông Wayne chia sẻ, ví dụ ở Australia, không có thuế tài sản được áp dụng trên toàn Australia mà thuế suất được quy định theo từng bang tùy theo điều kiện thực tế, và người dân sẽ không bị đánh thuế nếu chỉ sở hữu một ngôi nhà để ở.

Liên quan đến thuế TTĐB, được biết Bộ Tài chính hiện đang đề xuất đánh thuế TTĐB lên nước ngọt để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và để các quy định của Việt Nam phù hợp với thông lệ quốc tế.

Ông Wayne đã chia sẻ một số kinh nghiệm về vấn đề này: “Tôi đã nghiên cứu quy định đánh thuế TTĐB lên nước ngọt ở nhiều quốc gia, nhưng chưa có nước nào trên thế giới có thể giảm tỷ lệ béo phì nhờ chính sách thuế này.

Tôi có thể đảm bảo rằng, ban hành sắc thuế này không phải là một thông lệ quốc tế. Trên thực tế, nhiều quốc gia không áp dụng hoặc phản đối sắc thuế này do các tác động tiêu cực lên nền kinh tế. Một số quốc gia đã từng ban hành sắc thuế này nhưng sau đó đã bãi bỏ bởi tính phức tạp của sắc thuế và không đạt được các mục tiêu ban đầu đề ra.”

Kinh nghiệm quốc tế chỉ ra rằng, các chương trình giáo dục nhận thức thì đạt được hiệu quả tốt hơn là đánh thuế. Tại Singapore và Nhật Bản, chính phủ khuyến khích chia sẻ các thông tin giáo dục cộng đồng và sử dụng các công cụ liên quan đến thương mại như cung cấp các chỉ dẫn hoặc dán nhãn mác về thành phần của các sản phẩm.