Ông chủ Facebook - Mark Zuckerberg và đồng sáng lập Microsoft - Bill Gates. Ảnh: Techtalk.
Jim Schleckser là CEO của Inc. CEO Project – công ty chuyên hỗ trợ các giám đốc giải quyết vấn đề trong phát triển kinh doanh. Ông cũng là tác giả cuốn sách Great CEOs Are Lazy (CEO vĩ đại rất lười biếng). Trên Inc, Schleckser đã chia sẻ quan điểm của mình về mối quan hệ giữa trình độ học vấn và sự giàu có.
Tất cả chúng ta đều là người hâm mộ giáo dục. Tôi có thể thừa nhận mình cũng vậy, dựa trên chính câu chuyện của bản thân rằng tôi luôn theo đuổi bằng cấp cao. Vì thế, tôi luôn mặc định con cái mình cũng sẽ học đại học, lấy bằng cấp tương tự, có thể còn cao hơn nữa.
Lý do lớn khiến các phụ huynh nghĩ và hành động như vậy là họ muốn làm hết khả năng để đảm bảo con cái có sự chuẩn bị tốt nhất, có cuộc sống thoải mái và độc lập. Ai cũng biết càng học nhiều, cơ hội cải thiện chất lượng cuộc sống càng cao. Tính trung bình, những người có bằng tiến sĩ có thu nhập cao hơn đáng kể so với những người chỉ dừng lại ở bậc phổ thông. Nền tảng thu nhập sẽ tăng theo trình độ học thức. Bằng cấp cao giúp con người dễ có việc làm, sức khỏe tốt hơn và sống lâu hơn.
Tuy nhiên, ở đây có một vấn đề. Đó là càng học cao, sự linh hoạt của bạn càng giảm. Việc này có thể khiến thu nhập bị giới hạn khi đi làm. Đúng là khi có bằng cấp cao, thu nhập tối thiểu và thu nhập trung bình của bạn cũng cao lên, nhưng mức trần cũng thấp xuống nữa. Đó là lý do rất hiếm tỷ phú có bằng tiến sĩ. Trên thực tế, rất nhiều tỷ phú nổi tiếng hiện tại, như Bill Gates, Mark Zuckerberg hay Larry Ellison còn không có bằng đại học.
Nguyên nhân là khi theo đuổi học vấn, bạn sẽ ngày càng trở nên chuyên môn hóa. Dù bạn học dược, kỹ sư hay khoa học máy tính, càng học nhiều, lĩnh vực của bạn càng thu hẹp lại. Điều đó có nghĩa khi đi làm với bằng tiến sĩ trong tay, bạn có lẽ sẽ làm giảng viên đại học, hay trong các trung tâm nghiên cứu. Những loại công việc này có thể trả lương rất cao, nhưng sẽ không biến bạn thành tỷ phú được. Bạn có thể kéo lương sàn của mình đến điểm không phải lo lắng về tài chính nữa, nhưng nó cũng thu hẹp đáng kể cơ hội bạn có thể kiếm tiền từ những nguồn khác. Ví dụ như mở công ty.
Còn với những người có sự nghiệp học hành ngắn hơn, lương sàn cũng thấp hơn. Bạn có thể làm những công việc lương tính theo giờ, hoặc lên quản lý cấp trung khi đã làm việc một thời gian dài. Tương lai này cũng không tệ.
Tuy nhiên, điều thú vị là nếu tính trung bình, trần cơ hội của bạn cũng cao hơn nhiều so với những người theo đuổi bằng tiến sĩ. Đó là vì khi không có lương sàn cao, những người có học vấn thấp hơn có xu hướng tìm đến các cách khác, như khởi nghiệp – việc có khả năng giúp họ kiếm được hàng triệu hoặc hàng tỷ USD.
Bài học ở đây là nếu con bạn nói rằng nó muốn bỏ học để khởi nghiệp, đừng phản ứng theo kiểu đại trà là bắt chúng quay lại trường. Có thể chúng đã có ý tưởng hay và có thị trường tốt. Chúng sẽ được trải nghiệm một khóa học mà không ngôi trường nào dạy được. Bạn có thể cân nhắc chuyển số tiền dành nộp học phí để đầu tư cho chúng. Nói cách khác, có thể chúng đã tìm được cách nâng trần thu nhập lên một mốc hoàn toàn mới.
