Bà Nguyễn Thanh Hà, Giám đốc toàn quốc Trung tâm Thanh toán quốc tế - tài trợ chuỗi cung ứng Ngân hàng TNHH một thành viên HSBC (Việt Nam) còn cho biết, biến động tỷ giá được đánh giá là yếu tố ảnh hưởng bất lợi nhất đến tình hình thương mại của doanh nghiệp Việt Nam tham gia cuộc khảo sát trên. Vậy làm thế nào để tránh được rủi ro này?
Qua kết quả khảo sát cho thấy, mối lo lớn nhất của doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam chính là biến động tỷ giá. Đánh giá của bà như thế nào về vấn đề này?
Kết quả này phản ánh đúng thực trạng thị trường trong 5 tháng qua. Thực tế, mỗi ngày tiếp xúc với khách hàng chúng tôi đều cảm thấy điều đó. Song có một điều là doanh nghiệp vẫn chưa quan tâm nhiều đến các biện pháp bảo hiểm tỷ giá để giảm thiểu rủi ro. Vì vậy, với kết quả khảo sát trên về mặt thị trường thì đây là một bước xấu, nhưng lại rất tốt trong tương lai. Qua đó, doanh nghiệp sẽ nhận thấy việc sử dụng các công cụ bảo hiểm tỷ giá là có lợi và điều này sẽ giúp thị trường phát triển ổn định.
Lo ngại của doanh nghiệp là rủi ro biến động tỷ giá. Vậy dư nợ tín dụng USD của HSBC Việt Nam trong 5 tháng qua như thế nào, thưa bà?
Khi đã vay ngoại tệ thì rủi ro về tỷ giá là khó tránh khỏi và chắn chắn sẽ gia tăng, nếu thị trường có biến động. Do đó, chúng tôi luôn đưa ra các sản phẩm bảo hiểm rủi ro tỷ giá để giúp khách hàng. Song trên thực tế thì dư nợ tín dụng bằng ngoại tệ tại HSBC Việt Nam trong 5 tháng đầu năm là tăng trưởng âm. Vì nhiều lý do khác nhau, nhưng trong đó, theo tôi, lý do đầu tiên là giá hàng hóa giảm nhiều.
Không vay ngoại tệ, doanh nghiệp đã phải chật vật trong việc tìm nguồn USD để phục vụ nhu cầu thanh toán thời gian qua, theo bà, biện pháp tốt cho nhà nhập khẩu lúc này là gì?
Doanh nghiệp có nguồn thu USD thì vay vốn bằng đồng tiền này sẽ không phải chịu rủi ro về biến động tỷ giá. Về nguyên tắc, nếu doanh nghiệp nhập hàng thì có thể vay USD, nhưng doanh nghiệp không có nguồn ngoại tệ để trả nợ hoặc khi đã tìm được nguồn thì tỷ giá đã thay đổi nên rủi ro gia tăng. Do đó, cần phải linh hoạt giữa bên mua và bên bán. Trong đó, có việc thương lượng sử dụng các đồng tiền khác để thay thế USD trong thanh toán. Chẳng hạn như doanh nghiệp xuất hàng hóa sang Nhật Bản thì nên dùng yên Nhật, xuất hàng sang châu Âu thì dùng euro chứ không nên chỉ dùng riêng đồng USD.
Trên thực tế, một số ngân hàng cũng đã sử dụng biện pháp này để khuyến khích khách hàng trong thời điểm cung ngoại tệ căng thẳng thời gian qua, nhưng kết quả không khả thi?
Khi trao đổi với khách hàng, chúng tôi đều tư vấn về vấn đề trên, nhưng còn phụ thuộc đến khả năng thương thảo giữa doanh nghiệp trong nước với các đối tác nước ngoài về việc dùng đồng tiền nào để thanh toán. Song do đồng USD liên quan trực tiếp đến thanh toán quốc tế giữa các nước và đã trở nên quá quen thuộc, dễ dàng. Đồng thời, các nhà kinh doanh cũng dễ dự đoán trạng thái của đồng USD hơn các đồng tiền khác, nên họ vẫn có xu hướng chọn USD trong thanh toán, dù biết rủi ro khó tránh khỏi.
Ngân hàng Nhà nước tiếp tục có các biện pháp bình ổn thị trường ngoại tệ. Theo bà, doanh nghiệp nhỏ và vừa có quá lo ngại về biến động tỷ giá trong vài tháng tới và nên hay không vay trở lại USD khi lãi vay hiện chỉ còn 3%/năm?
Theo tôi, đã làm trong lĩnh vực xuất, nhập khẩu thì lo ngại về sự thay đổi của tỷ giá là luôn luôn có. Điều quan trọng là làm thế nào để giảm thiểu được rủi ro đó. Doanh nghiệp phải sử dụng các biện pháp bảo hiểm rủi ro và điều này là thuộc về sự tư vấn của các ngân hàng.
Còn đối với vấn đề lãi vay vốn bằng ngoại tệ đã giảm sâu so với tháng trước có nên vay USD hay không thì các doanh nghiệp cũng phải có sự tính toán kỹ lưỡng, nhất là trong bối cảnh hiện nay.