Trụ cột “giữ nhịp” trong quá trình chuyển đổi chính quyền địa phương 2 cấp

Hỗ trợ gần 4.600 tỷ đồng cho các địa phương

Thống kê từ Bộ Tài chính cho biết, đến nay, toàn bộ đơn vị hành chính cấp xã đã hoàn tất mở tài khoản và chi trả lương qua Kho bạc Nhà nước, bảo đảm vận hành ổn định bộ máy sau tinh gọn.

Trong năm 2025, Chính phủ đã phê duyệt bổ sung 4.587,5 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương để hỗ trợ 45 địa phương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã. Mức hỗ trợ là 100 tỷ đồng cho mỗi đơn vị cấp tỉnh giảm và 500 triệu đồng cho mỗi đơn vị cấp xã giảm; nội dung chi cụ thể do địa phương tự quyết theo nhu cầu thực tế.

Sau sắp xếp đơn vị hành chính, phần lớn tổ chức cấp xã đã được trang bị máy móc, thiết bị phục vụ công tác. Tuy nhiên, 178 đơn vị tại 4 tỉnh vẫn chưa đáp ứng yêu cầu về chất lượng thiết bị. Bộ Tài chính đã đề xuất và được chấp thuận bổ sung 3.119 tỷ đồng cho 27 địa phương để nâng cấp trụ sở, cải thiện trang thiết bị; mức hỗ trợ là 1,5 tỷ đồng/xã tại khu vực trung du, miền núi, địa bàn đặc thù và 1 tỷ đồng/xã ở các xã còn lại, không áp dụng với phường.

Ở mảng số hóa tài liệu lưu trữ, Bộ Tài chính đề nghị địa phương chủ động bố trí nguồn lực từ ngân sách địa phương; các trường hợp khó khăn về nguồn sẽ được rà soát, tổng hợp để báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét. Đến nay, 5 địa phương đã được đề xuất hỗ trợ 12,8 tỷ đồng cho công tác số hóa tài liệu, chưa gồm kinh phí thiết bị đầu cuối.

Ở mảng quản lý tài sản công, đến ngày 1/12/2025, cả nước đã xử lý 17.496 cơ sở nhà, đất công, đạt 65,89%. Trong đó, 798 cơ sở bố trí cho y tế; 4.002 cho giáo dục; 1.314 cho văn hóa, thể thao; 7.952 làm trụ sở, cơ sở sự nghiệp hành chính. Hiện còn 9.056 cơ sở tiếp tục được rà soát, xử lý.

Bà Trần Diệu An, Phó cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) cho biết, đơn vị đã tham mưu hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh phân cấp, trao quyền chủ động cho địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm”; đồng thời triển khai các tổ, đoàn công tác và đường dây nóng hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc, bảo đảm bộ máy mới vận hành liên tục, không gián đoạn dịch vụ công.

Về phương tiện phục vụ công tác, đến nay, 3.232/3.321 đơn vị hành chính cấp xã đã được trang bị xe ô tô (đạt 97,32%), còn 89 đơn vị đang được địa phương bố trí kinh phí mua sắm. Máy móc, thiết bị đầu cuối đã được trang bị 100% ở cấp xã, đáp ứng yêu cầu vận hành sau sắp xếp.

Việc phân cấp, bố trí ngân sách và số hóa dữ liệu là trụ cột giúp địa phương chủ động hơn trong quản lý, vận hành, đồng thời nâng cao tính minh bạch và hiệu quả sử dụng nguồn lực công, bảo đảm cải cách hành chính thực chất, thận trọng và bài bản trong giai đoạn chuyển đổi mô hình quản lý mới.

Đối với lĩnh vực quản lý của ngành Tài chính, để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp kịp thời thích ứng, thuận lợi khi triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính đã chủ động đơn giản hóa, số hóa thủ tục hành chính về tài chính.

Giai đoạn 2025-2026, Bộ Tài chính đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa 123/363 điều kiện kinh doanh. Trong đó, 120 điều kiện được cắt giảm và 3 điều kiện được đơn giản hóa, vượt chỉ tiêu 30% theo yêu cầu. Theo tính toán, tổng thời gian dự kiến cắt giảm đạt hơn 4.325 ngày, tương đương 35,19%, trong khi tổng chi phí dự kiến cắt giảm lên tới gần 35.890 tỷ đồng, chiếm 47,58%. Đây được xem là mức tiết kiệm lớn, góp phần giảm gánh nặng chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Song song với đó là ban hành phương án cắt giảm, đơn giản hóa 136 thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền quản lý, tập trung chủ yếu ở lĩnh vực hải quan và thuế. Đến ngày 1/12/2025, đã có 38 phương án được triển khai thông qua các thông tư ban hành trong năm, giúp tiết kiệm khoảng 2.956 tỷ đồng chi phí và rút ngắn hơn 11% tổng thời gian giải quyết thủ tục.

Đáng chú ý, Bộ Tài chính đặc biệt chú trọng số hóa và tái sử dụng dữ liệu nhằm giảm hồ sơ, giấy tờ trong giải quyết thủ tục hành chính. Trên cơ sở rà soát các dịch vụ công trực tuyến có số lượng hồ sơ phát sinh lớn, Bộ đã xác định 174 thủ tục hành chính để đánh giá khả năng cắt giảm thành phần hồ sơ dựa trên dữ liệu.

Kết quả cho thấy, 60 thủ tục với 228 thành phần hồ sơ có thể được thay thế bằng dữ liệu từ 8 cơ sở dữ liệu, như căn cước, hộ chiếu, đăng ký doanh nghiệp, bảo hiểm xã hội và thông tin cư trú.

Hiện nay, trong tổng số 883 thủ tục hành chính, có 483 dịch vụ công trực tuyến toàn trình và 124 dịch vụ công trực tuyến một phần. Bộ Tài chính đã tích hợp 384 dịch vụ công trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia, trong đó 267 dịch vụ phục vụ doanh nghiệp.

Kiến nghị bổ sung nguồn lực sau tinh gọn bộ máy

Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục triển khai các nhiệm vụ theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, đồng thời tăng cường hướng dẫn, hỗ trợ địa phương trong lĩnh vực tài chính và đầu tư. Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ theo chỉ đạo của Trung ương; giữ kỷ luật báo cáo; đồng thời đẩy mạnh phân cấp, trao quyền chủ động để địa phương quyết, làm và chịu trách nhiệm.

Ngành Tài chính cũng tăng tốc rà soát, xử lý trụ sở, tài sản công dôi dư; cập nhật quy hoạch sau chuyển đổi công năng; tránh thất thoát, lãng phí, tiêu cực trong quản lý, sử dụng nguồn lực.

Song song, Bộ Tài chính đẩy nhanh cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; mở rộng số hóa hồ sơ; tái sử dụng dữ liệu và tăng kết nối, chia sẻ giữa các hệ thống, giúp giảm giấy tờ, rút ngắn thời gian và chi phí tuân thủ, nâng hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Quyết tâm là thế, song thách thức cần giải quyết vẫn còn. Trong kiến nghị gửi Bộ Nội vụ do Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm ký mới đây, Bộ Tài chính cho hay, sau 3 lần sắp xếp bộ máy từ ngày 1/3/2025 đến nay, số đầu mối tổ chức, đơn vị trực thuộc Bộ đã giảm khoảng 37%. Tuy nhiên, quá trình tinh gọn cũng làm gia tăng áp lực công việc tại các đơn vị cơ sở, nhất là ở lĩnh vực tác nghiệp trực tiếp với người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, Bộ Tài chính kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét bổ sung nguồn lực phù hợp, bảo đảm bộ máy vận hành thông suốt, hiệu quả, không để đứt gãy nhịp phục vụ.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng kiến nghị nghiên cứu cơ chế phân bổ biên chế công chức, viên chức phù hợp với bối cảnh mới - nơi khối lượng công việc sau sắp xếp có xu hướng tăng thay vì giảm; đồng thời xem xét chính sách hỗ trợ điều kiện ăn ở, di chuyển cho nhân lực ngành dọc tại địa phương phải tác nghiệp xa nhà; bổ sung cơ chế khuyến khích, giữ chân nhân lực tại vùng sâu, vùng xa và đặc khu - những nơi chịu áp lực thiếu hụt nguồn nhân lực có chất lượng rõ rệt hơn sau sáp nhập.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đề xuất xem xét quy định số lượng cấp phó tại chi cục, đội thuộc cục loại 1 bình quân không quá 4 người/đơn vị, bảo đảm hài hòa giữa định hướng tinh gọn và yêu cầu quản lý thực tiễn, tránh tình trạng quá tải điều hành ở cấp cơ sở.

Giải quyết được các vấn đề trên sẽ giúp ngành Tài chính trở thành “hậu phương” vững chắc hơn nữa của tiến trình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp minh bạch hơn, hiệu quả hơn.

Hồng Vân
baodautu.vn