Quốc hội nghe tờ trình ba dự án luật về giáo dục.
Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 22/10 Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).
Theo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, ba dự án luật có mối quan hệ chặt chẽ, được xây dựng đồng bộ nhằm thể chế hóa kịp thời các chủ trương, định hướng lớn của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, cùng các nghị quyết trụ cột về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, hợp tác quốc tế, phát triển kinh tế tư nhân, và đổi mới công tác xây dựng - thi hành pháp luật.
Đây là bước đi cần thiết để tháo gỡ “điểm nghẽn” trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo; nâng cao quyền tự chủ của các cơ sở giáo dục gắn với bảo đảm chất lượng, hiệu lực, hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu mới về phân quyền, phân cấp, cải cách thủ tục hành chính, tinh gọn tổ chức bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ trưởng báo cáo Quốc hội.
Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc
Tại Dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, lần sửa đổi này bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS, thay bằng việc hiệu trưởng xác nhận hoàn thành chương trình học.
Dự thảo cũng quy định theo hướng quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong phạm vi toàn quốc. Đồng thời, Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; thực hiện các giải pháp xã hội hóa phù hợp về sách giáo khoa, bảo đảm tính bền vững và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục.
Thẩm tra, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội tán thành việc bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, chỉ quy định xác nhận học bạ hoàn thành chương trình trung học cơ sở do hiệu trưởng trường trung học cơ sở thực hiện.
Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh đề nghị làm rõ tiêu chuẩn và cách thức cấp bằng tốt nghiệp trung học nghề để khẳng định cơ sở xác định tương đương với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông. Đề nghị bổ sung, làm rõ nguyên tắc, cơ chế quản lý, chia sẻ, bảo mật dữ liệu; nghiên cứu quy định về thẩm định, công nhận các chứng chỉ khác được sử dụng trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Ông Vinh cũng cho biết, Ủy ban tán thành với quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc, nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Đối với tài liệu giáo dục địa phương, Ủy ban tán thành quy định theo hướng giao thẩm quyền tổ chức biên soạn cho cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định, chuyển thẩm quyền phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để bảo đảm quyền chủ động cho các địa phương.
Cơ quan thẩm tra cũng tán thành việc bãi bỏ toàn bộ các điều quy định về điều kiện thành lập cơ sở giáo dục và điều kiện được phép hoạt động giáo dục; đình chỉ hoạt động giáo dục; sáp nhập, chia, tách, giải thể cơ sở giáo dục. Giữ quy định có tính nguyên tắc về thẩm quyền, thủ tục thành lập hoặc cho phép thành lập; cho phép hoạt động giáo dục, đình chỉ hoạt động giáo dục; sáp nhập, chia, tách, giải thể cơ sở giáo dục; giao Chính phủ quy định chi tiết.
Đột phá trong giáo dục đại học
Về dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), tờ trình của Chính phủ nêu những điểm đột phá so với Luật hiện hành, như định vị vai trò tiên phong của giáo dục đại học (GDĐH), kiến tạo chính sách cho các cơ sở GDĐH đột phá, đi đầu trong đổi mới sáng tạo; đào tạo tinh hoa, đào tạo chất lượng cao và cung cấp nguồn nhân lực trình độ cao phục vụ phát triển đất nước, nhân loại.
Khẳng định quyền tự chủ là quyền pháp định, tăng tính chủ động gắn với trách nhiệm giải trình của cơ sở GDĐH.
Đột phá về quản trị và phương thức quản lý nhà nước, hoàn thiện mô hình quản trị ở từng cơ sở GDĐH theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp; quản lý nhà nước chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, ứng dụng công nghệ số và tiêu chuẩn chất lượng để quản lý toàn hệ thống.
Dự thảo cũng mở rộng, đa dạng hóa nguồn lực và bảo đảm công bằng giữa các chủ thể tham gia hoạt động GDĐH; tạo cơ chế chính sách đột phá huy động mọi nguồn lực, kiến tạo môi trường phát triển, sân chơi cạnh tranh bình đẳng giữa công lập và tư thục.
Thẩm tra, Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh đề nghị giao Chính phủ có văn bản hướng dẫn riêng về tự chủ đại học; quy định rõ về mức độ tự chủ dựa trên năng lực quản trị, chất lượng giáo dục được kiểm định và năng lực tài chính của cơ sở giáo dục đại học. Quy định rõ về quyền hạn, trách nhiệm của các bên liên quan trong giám sát hoạt động điều hành cơ sở giáo dục đại học khi chấm dứt hoạt động của hội đồng trường trong trường công lập; làm rõ vai trò, vị trí, chức năng một số đơn vị trong cơ cấu tổ chức của cơ sở giáo dục đại học như trường thuộc, phân hiệu, cơ sở sản xuất, hội đồng khoa học và đào tạo.
Bãi bỏ quy định về Hội đồng trường trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập
Với Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), Dự thảo quy định cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN) được tự chủ toàn diện trong hoạt động chuyên môn và quản trị nội bộ.
Chính phủ cũng đề xuất không quy định thành lập hội đồng trường trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập; đồng thời quy định hội đồng trường trong các cơ sở GDNN tư thục thay cho hội đồng quản trị như quy định tại Luật hiện hành để đảm bảo thống nhất với Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học.
Dự thảo quy định các chính sách ưu đãi tối đa và cụ thể để thúc đẩy phát triển GDNN, đảm bảo hiệu quả, minh bạch, đồng bộ với quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, Luật Đất đai.
Cơ quan thẩm tra cũng tán thành với các đề xuất mới của Chính phủ. Việc bãi bỏ quy định về Hội đồng trường trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập phù hợp chủ trương của Đảng. Đề nghị cần làm rõ vai trò, nhiệm vụ và quan hệ phối hợp giữa các thiết chế, tổ chức trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập để bảo đảm thực hiện hiệu quả quyền tự chủ khi không còn thiết chế Hội đồng trường.
Chiều nay, 22/10, Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ về ba dự án luật nói trên.
