Bên được thụ hưởng bảo hiểm là Công ty M.L.D.A ở Angola (đối tác của Falcom Việt Nam). Do cách biệt địa lý, công ty này ủy quyền cho Falcom Việt Nam tham gia tố tụng, yêu cầu MIC phải bồi thường tổng số tiền 168.000 USD (tương đương hơn 3 tỷ đồng) và lãi phát sinh hơn 800 triệu đồng.
Theo hợp đồng kinh tế, năm 2016, Falcom Việt Nam bán xe ủi cho M.L.D.A với giá trị 165.000 USD, giao hàng ở cảng Shanghai (Trung Quốc) đến cảng Uganda (Canada), thời gian giao hàng là 5 tháng 19 ngày. Falcom Việt Nam đã ký kết hợp đồng với MIC để bảo hiểm cho lô hàng trên.
Ngày 12/2/2017 thì xảy ra sự kiện bảo hiểm là tàu vận chuyển hàng hóa bị phát nổ. Nguyên nhân xuất phát từ một chiếc container chứa hóa chất bốc cháy lan sang các container khác.
Cơ quan giám định độc lập xác định một số lượng lớn container đã bị hư hỏng. Ngày 23/2/2017, hãng tàu có văn bản xác nhận lô hàng là xe ủi bị cháy hoàn toàn.
Theo đó, Falcom Việt Nam có đơn yêu cầu MIC bồi thường thiệt hại toàn bộ giá trị lô hàng trên. Ngày 20/4/2018, MIC gửi công văn từ chối bảo hiểm với lý do vận đơn đã thay đổi hải trình, từ cảng Qingdao (Trung Quốc) đến cảng Uganda, thay vì từ cảng Shanghai. Quá trình làm việc, hai bên đều thống nhất nguyên nhân xảy ra sự cố bảo hiểm là khách quan và không có dấu hiệu trục lợi bảo hiểm.
Rủi ro từ đâu?
Falcom Việt Nam cho rằng, sau khi xảy ra sự cố, ngày 22/2/2017, nhân viên của Công ty đã liên hệ bằng thư điện tử email trao đổi với nhân viên của MIC là chị Bùi Thị H., đồng thời gửi kèm tài liệu là chứng từ, vận đơn lô hàng có sự thay đổi từ nơi khởi hành là cảng Qingdao.
Nhân viên của Falcom Việt Nam đã bàn về việc sửa đổi hợp đồng liên quan tới sự thay đổi này, nhưng nhân viên MIC nói không cần thiết vì đây là tài liệu nội bộ.
MIC không thừa nhận các nội dung này là hợp pháp. MIC cho rằng, nếu sửa đổi, bổ sung hợp đồng bảo hiểm thì cần phải lập thành văn bản, thông qua người có thẩm quyền xác nhận và ký kết, có dấu đỏ của Công ty.
Việc nhân viên kinh doanh trao đổi và giao kết với khách hàng thông tin trên là không đúng trách nhiệm, quyền hạn của mình. MIC cho biết đã giải thích với chị H. và người này thừa nhận sai phạm. Từ vụ việc này, MIC đã phát đi lời cảnh báo đến hệ thống.
Falcom Việt Nam phản bác lập luận trên vì cho rằng, hợp đồng bảo hiểm thường rất phức tạp, khách hàng không thể nắm rõ bằng cán bộ bảo hiểm. Nhân viên kinh doanh là người đại diện công ty giao kết hợp đồng, thu phí bảo hiểm, thì phải chịu trách nhiệm.
“MIC không thể phủ nhận trách nhiệm, vì như thế là lừa dối khách hàng”, đại diện Falcom Việt Nam nhấn mạnh.
Falcom Việt Nam cũng giải thích việc thay đổi cảng xuất phát là do nhà sản xuất Trung Quốc lựa chọn cảng biển gần hơn để đảm bảo cho lô hàng. Thực tế là rủi ro phát sinh từ cung đường từ Shanghai đến Uganda, không phải từ Qingdao đến Shanghai, nên vẫn thuộc phạm vi của bảo hiểm.
Tòa không chấp nhận đơn khởi kiện
Trong vụ việc này, cơ quan tố tụng có 2 quan điểm trái chiều. Đại diện Viện kiểm sát nhân dân thì cho rằng, theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm 2010, khách hàng có nghĩa vụ phải thông báo phát sinh rủi ro. Điều 25 nêu rõ, mọi sửa đổi, bổ sung hợp đồng bảo hiểm phải được lập thành văn bản.
Trước thời điểm phát sinh sự cố, khách hàng không cung cấp kịp thời thông tin cho MIC để sửa đổi hợp đồng. Đến khi xảy ra vụ cháy mới gửi email cho MIC kèm vận đơn thay đổi hải trình vận chuyển.
Tuy nhiên, vì tổn thất hàng hóa là có thật, nên yêu cầu bồi thường bảo hiểm là chính đáng. Do đó, cần yêu cầu MIC bồi thường 50% thiệt hại là 80.000 USD (tương đương với 1,9 tỷ đồng) và lãi phát sinh.
Trong khi đó, Hội đồng xét xử nhận định, MIC xuất trình chứng cứ tại thời điểm trên, chị Bùi Thị H. đang nghỉ thai sản. Việc giao kết của chị H. không có giá trị pháp lý.
Mặt khác, theo giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, Falcom Việt Nam biết rõ tàu chở hàng khởi hành từ cảng Qingdao. Khi có thông báo của chủ tàu thì Công ty mới rà soát và thông báo cho MIC. Falcom Việt Nam không có đơn bổ sung, sửa đổi hợp đồng do MIC phát hành.
Theo quy định của pháp luật và Quy tắc bảo hiểm ICC (A), hợp đồng bảo hiểm chỉ có hiệu lực với lô hàng khởi hành từ cảng Shanghai. Vì vậy, tòa án đã không chấp nhận đơn khởi kiện. Falcom Việt Nam có quyền kháng cáo trong thời hạn 15 ngày.
