Các nhà hoạt động tuần hành phản đối lệnh cấm nhập cảnh của Tổng thống Donald Trump tại bang Oregon, Mỹ, ngày 30/1. Ảnh: Reuters.
Ba thẩm phán liên bang nghe tranh luận gồm Michelle Friedland, chủ trì, William Canby và Richard Clifton. Họ lần lượt do các cựu tổng thống Barack Obama, Jimmy Carter và George W. Bush bổ nhiệm.
Câu hỏi trung tâm trong phiên tranh luận là thẩm phán liên bang James Robart, ở Seattle, bang Washington, có lạm dụng quyền hạn hay không khi ra phán quyết yêu cầu hoãn thi hành các điều khoản chính của sắc lệnh cấm nhập cảnh của Trump. Sắc lệnh, ký ngày 27/1, cấm nhập cảnh đối với công dân từ 7 quốc gia Hồi giáo lớn trong 90 ngày.
Mỗi bên có 30 phút để đưa ra lập luận.
August Flentje, người đại diện cho chính quyền Tổng thống Donald Trump. Ảnh: CNN.
August Flentje, người đại diện cho chính quyền Tổng thống Trump, tranh luận đầu tiên. Ông mô tả lệnh cấm chỉ là "tạm thời dừng" nhập cảnh đối với người đến từ những nước "tạo ra mối đe dọa đặc biệt".
7 quốc gia, gồm Iran, Iraq, Libya, Somalia, Sudan, Syria và Yemen, có "sự hiện diện khủng bố đáng kể" hoặc là "nơi ẩn náu an toàn của chủ nghĩa khủng bố", Flentje nói. Tổng thống có quyền tạm đình chỉ nhập cảnh vì lợi ích an ninh quốc gia. "Điều tổng thống đã làm... rõ ràng hợp hiến".
Flentje nêu rõ Bộ Tư pháp muốn hoãn thi hành đối với phán quyết của thẩm phán Robart.
Các thẩm phán tỏ ra nghi ngờ lập luận của Flentje. Friedland muốn có "bằng chứng" 7 nước Hồi giáo liên quan đến chủ nghĩa khủng bố còn thẩm phán Clifton mô tả lập luận từ phía chính quyền là "trừu tượng", lưu ý rằng đã có quy trình sàng lọc cá nhân để cấp thị thực.
Flentje nhấn mạnh phán quyết từ Robart là "quá rộng", cấp quyền cho cả những người "chưa từng đến Mỹ". Ông đề nghị tòa "lập tức dừng thi hành" phần phán quyết liên quan đến người ở ngoài Mỹ và kết thúc phần tranh luận.
Hệ thống tòa án ở Mỹ
Noah Purcell, đại diện cho hai bang Washington và Minnesota, đề nghị tòa bác kiến nghị từ Bộ Tư pháp. Ông nêu ra những tổn hại không thể khắc phục khi thực hiện lệnh cấm như "gia đình bị chia tách, những người thường trú không thể ra nước ngoài, thiệt hại doanh thu thuế".
Noah Purcell, người đại diện cho bang Washington. Ảnh: CNN.
"Nó ảnh hưởng đến tất cả mọi người", Purcell nói. Ông ước tính có hàng nghìn người tại Washington bị sắc lệnh ảnh hưởng.
Purcell cho rằng phán quyết hoãn cấm nhập cảnh không "quá rộng" còn lệnh cấm nhập cảnh là "phân biệt đối xử", giảm bớt hạn chế cũng không thể giải quyết hết mọi mối nguy hại và phía chính quyền Trump chưa mô tả họ sẽ giảm bớt hạn chế như thế nào.
Thẩm phán Clifton muốn Purcell nói rõ hơn về "phân biệt đối xử" bởi 7 nước bị hạn chế chỉ là một phần nhỏ trong thế giới người Hồi giáo. Purcell tranh luận các bang không cần phải chứng minh lệnh cấm tác động đến mọi người Hồi giáo, "ý định đằng sau sắc lệnh là phân biệt đối xử nhằm vào người Hồi giáo".
Purcell nói với các thẩm phán, cũng như Flentje nói trước đó, rằng họ không có thời gian để chuẩn bị cho buổi tranh luận và sẽ có thêm bằng chứng trong thời gian tới.
Thẩm phán Friedland thông báo họ sẽ có phán quyết sớm nhất có thể nhưng không nêu thời điểm cụ thể sau khi phiên tranh luận kết thúc.
Một quan chức tòa án cho biết ba thẩm phán sẽ không ra phán quyết trong cùng ngày. "Chúng tôi không kỳ vọng có phán quyết trong hôm nay (7/2), có thể là trong tuần này", David Madden, người phát ngôn Toà phúc thẩm liên bang khu vực 9 ở San Francisco nói.
Chính quyền Tổng thống Trump từng cảnh báo sẽ đưa vụ việc lên tòa tối cao nếu phán quyết không như mong muốn.
