Ảnh minh họa: Shutterstock
Tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn phức tạp, có sự cấu kết, móc nối giữa cán bộ thoái hóa, biến chất trong bộ máy nhà nước với các doanh nghiệp, tổ chức để trục lợi; tài sản tham nhũng có giá trị lớn, có yếu tố nước ngoài, theo dự báo của Chính phủ.
Báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng năm 2024 vừa được Chính phủ gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Khởi tố nhiều cán bộ cấp cao, cán bộ lãnh đạo
Đánh giá chung, Chính phủ nhận định, năm 2024 công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực (PCTNTC) tiếp tục được đẩy mạnh, có bước tiến mới, quyết liệt và hiệu quả hơn cả ở Trung ương và địa phương, được dư luận và nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.
Kết quả nổi bật là kiên quyết xử lý nghiêm trách nhiệm chính trị của người đứng đầu, cán bộ, lãnh đạo quản lý để xảy ra tham nhũng, tiêu cực trong phạm vi quản lý, phụ trách, vi phạm trách nhiệm nêu gương và những điều đảng viên, cán bộ, công chức không được làm; thực hiện đúng chỉ đạo “kiên quyết, kiên trì, không ngừng, không nghỉ, không có vùng cấm, không có ngoại lệ”; truy tố một vụ cảnh tỉnh cả một vùng, một lĩnh vực.
Các cơ quan đã kiên quyết khởi tố, điều tra, xử lý nghiêm một số vụ án tham nhũng, tiêu cực đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, liên quan đến các hành vi sai phạm diễn ra từ nhiều năm trước và cả những sai phạm mới phát sinh, xảy ra trên diện rộng, có tổ chức, cả trong khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước.
Trong đó điểm mới là, từ khởi tố ban đầu về các hành vi phạm tội về kinh tế, cơ quan điều tra đã đi sâu làm rõ bản chất vụ án và khởi tố các hành vi phạm tội về tham nhũng; khởi tố nhiều cán bộ cấp cao, cán bộ lãnh đạo, nguyên lãnh đạo chủ chốt của một số địa phương, tiếp tục tạo bước tiến mới trong phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực.
Báo cáo cũng nêu nhiều con số cụ thể, như trong kỳ báo cáo năm 2024, các cơ quan điều tra trong lực lượng Công an đã thụ lý điều tra 1.347 vụ án và 3.565 bị can phạm tội về tham nhũng.
Tổng số tài sản thiệt hại trong các vụ án đang thụ lý, điều tra tạm tính khoảng 4.586 tỷ đồng và 59.899m2 đất.
Trong đó, các cơ quan đã thu hồi, kê biên, tạm giữ khoảng 1.535 tỷ đồng và 45.303m2 đất, hơn 2,6 triệu USD, 97 miếng kim loại màu vàng, 534 cây vàng SJC, 9 bất động sản, 1.444 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các loại, 1 xe Mercedes Ben…
Các cơ quan chức năng cũng đã phối hợp yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố tạm dừng giao dịch, chuyển nhượng đối với 88 bất động sản; yêu cầu ngân hàng tạm dừng giao dịch đối với 13 sổ tiết kiệm (tổng giá trị khoảng 1.117 tỷ đồng).
Các cơ quan điều tra trong lực lượng công an đã kết luận điều tra, đề nghị truy tố 689 vụ án/2.235 bị can; tạm đình chỉ điều tra 46 vụ án/50 bị can; đình chỉ điều tra 6 vụ án/8 bị can; thay đổi tội danh 7 vụ án/13 bị can; chuyển cơ quan điều tra khác 4 vụ án/6 bị can và đang điều tra 591 vụ án/1.251 bị can.
Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án tham nhũng, chức vụ, Viện KSND các cấp đã thụ lý 1733 vụ/4898 bị can.
TAND các cấp đã giải quyết theo thủ tục sơ thẩm 975 vụ /2.814 bị cáo về các tội phạm tham nhũng; trong đó xét xử 640 vụ/1.531 bị cáo.
Tòa án cấp sơ thẩm đã tuyên phạt tử hình và tù chung thân 10 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm đối với 62 bị cáo; tù từ trên 7 năm đến 15 năm với 203 bị cáo; tù từ trên 3 năm đến 7 năm với 343 bị cáo; tù từ 3 năm trở xuống 602 bị cáo.., còn lại là các hình phạt khác.
Về công tác thi hành án dân sự và thu hồi tài sản trong các vụ án hình sự về tham nhũng, báo cáo của Chính phủ cho thấy có 1.577 việc phải thi hành, trong đó 1.328 việc có điều kiện thi hành, đã thi hành xong 1.028 việc.
Tổng số tiền phải thi hành 16.080 tỷ đồng, có điều kiện thi hành trên 11.534 tỷ đồng, đã thi hành xong 8.436 tỷ đồng, báo cáo nêu.
Phải tiếp tục kiên quyết, kiên trì, không ngừng, không nghỉ
Bên cạnh kết quả nổi bật, báo cáo của Chính phủ cũng đề cập những khó khăn, vướng mắc, hạn chế trong công tác PCTNTC. Như, việc khắc phục những sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến các lĩnh vực như ngân hàng, tài chính, tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập, chứng khoán, phát hành trái phiếu doanh nghiệp, quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên khoáng sản, quy hoạch xây dựng, đấu thầu, đấu giá… còn chậm so với yêu cầu thực tiễn đặt ra.
Một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa được phát huy toàn diện. Việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng, chuyển đổi vị trí công tác, kiểm soát tài sản, thu nhập, nộp lại quà tặng vẫn còn hạn chế, vướng mắc. Một số nơi, người đứng đầu chưa quan tâm thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về công khai, minh bạch, cung cấp thông tin trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và trách nhiệm giải trình trong hoạt động công vụ.
Tình trạng đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm, không dám làm chậm được khắc phục; công tác tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ vẫn chưa thực chất; vẫn để xảy ra một số vụ tham nhũng, tiêu cực lớn, gây bức xúc trong dư luận…
Dự báo tình hình tham nhũng, Chính phủ nhận định, năm 2025, tình hình thế giới và trong nước tiếp tục đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, tham nhũng vẫn là vấn nạn chung của thế giới và khu vực trong thời gian tới. Việt Nam cũng phải đối mặt với rất nhiều thách thức trong PCTNTC; tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn phức tạp, có sự cấu kết, móc nối giữa cán bộ thoái hóa, biến chất trong bộ máy nhà nước với các doanh nghiệp, tổ chức để trục lợi; tài sản tham nhũng có giá trị lớn, có yếu tố nước ngoài.
Cạnh đó, theo Chính phủ, còn tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm trong giải quyết công việc của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức dẫn đến cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh doanh.
Chính phủ cũng nêu rõ, 2025 là năm cuối thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đồng thời là năm triển khai Đại hội đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Do đó nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội phải phấn đấu hoàn thành, trong đó công tác bảo vệ chính trị nội bộ, công tác cán bộ là rất quan trọng, đòi hỏi công tác PCTNTC phải được đẩy nhanh, toàn diện, kịp thời, không đưa vào cấp ủy những trường hợp tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm kỷ luật của Đảng, vi phạm pháp luật.
Vì vậy, phải tiếp tục kiên quyết, kiên trì, không ngừng, không nghỉ, đẩy mạnh hơn nữa công tác PCTNTC, góp phần quan trọng nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, tạo động lực mới, khí thế mới để thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội XIII của Đảng, chuẩn bị Đại hội lần thứ XIV của Đảng - Chính phủ xác định.
