Dẫn tín dụng xanh cho nền kinh tế
Chuyển đổi xanh và phát triển bền vững là xu thế tất yếu đã và đang diễn ra ở các quốc gia. Tại Việt Nam, Đảng và Nhà nước luôn nhất quán, kiên định chủ trương phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường; đồng thời quyết tâm thực hiện thành công mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Xuất phát từ định hướng trên, ngành ngân hàng - với vai trò là một trong những kênh dẫn vốn của nền kinh tế - đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm hướng dòng vốn tín dụng vào các dự án xanh, thân thiện với môi trường, từ đó góp phần thực hiện chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.
Một là, sớm triển khai Kế hoạch hành động của ngành ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh, Đề án Phát triển ngân hàng xanh; lồng ghép các định hướng hoạt động ngân hàng xanh, tín dụng xanh tại các Chiến lược Phát triển ngành ngân hàng, Đề án Cơ cấu lại các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu. Trong đó, đặt mục tiêu tăng hiệu quả phân bổ nguồn vốn tín dụng phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội để góp phần chuyển đổi nền kinh tế sang hướng tăng trưởng xanh, phát thải carbon thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu.
| |
Hai là, thường xuyên rà soát, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn về hoạt động cấp tín dụng của tổ chức tín dụng đối với khách hàng nhằm tạo sự thống nhất, đồng bộ và phù hợp với xu hướng tăng trưởng xanh, phát triển bền vững; hướng dẫn các tổ chức tín dụng thực hiện quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng nhằm thể hiện trách nhiệm của ngành ngân hàng thực hiện công tác bảo vệ môi trường.
Ba là, chỉ đạo các tổ chức tín dụng thúc đẩy hoạt động tín dụng xanh, thống kê về hoạt động tín dụng xanh. Đặc biệt, ngay khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg về Danh mục phân loại xanh và Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, Ngân hàng Nhà nước đã khẩn trương có văn bản chỉ đạo các tổ chức tín dụng tập trung ưu tiên bố trí nguồn vốn hợp lý để cấp tín dụng cho khách hàng thực hiện các dự án đầu tư thuộc Danh mục phân loại xanh, các dự án/phương án sản xuất - kinh doanh có lợi ích về môi trường, bảo vệ môi trường, đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính…; đồng thời, yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường hoàn thiện hệ thống quản lý rủi ro về môi trường nhằm nâng cao trách nhiệm, khuyến khích khách hàng tích cực áp dụng các giải pháp bảo vệ môi trường.
Bên cạnh đó, phối hợp các bộ, ngành, địa phương và chỉ đạo các tổ chức tín dụng tích cực triển khai các chính sách tín dụng cho các ngành/lĩnh vực xanh, sản xuất nông nghiệp theo mô hình liên kết, ứng dụng công nghệ cao như Chương trình cho vay liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao và phát thải thấp Vùng đồng bằng sông Cửu Long, góp phần thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, giảm phát thải, nâng cao thu nhập và bảo vệ môi trường.
Bốn là, tăng cường hợp tác quốc tế nhằm đẩy mạnh huy động nguồn lực cho tăng trưởng xanh. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã chủ động, tích cực trao đổi, làm việc với các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Phát triển cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB), Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC), các ngân hàng nước ngoài… nhằm huy động nguồn lực hỗ trợ của các tổ chức này cho tăng trưởng xanh, phát triển bền vững; nghiên cứu, xây dựng và đề xuất cơ chế phối hợp, triển khai phù hợp với tình hình, xu hướng mới.
Năm là, phối hợp với các tổ chức quốc tế triển khai các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật, các hoạt động đào tạo và bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản trị, điều hành nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngân hàng về tín dụng, ngân hàng xanh.
Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp nêu trên, các tổ chức tín dụng đã tích cực, chủ động triển khai các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện tín dụng xanh, ngân hàng xanh khá toàn diện, đáp ứng yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước, quy định của pháp luật về môi trường, tiệm cận dần với tiêu chuẩn quốc tế.
Các tổ chức tín dụng cũng đã chủ động ban hành, lồng ghép các nội dung thực hiện tăng trưởng xanh trong chiến lược, kế hoạch phát triển kinh doanh; đa dạng hóa nguồn lực và chủ động nghiên cứu phát triển các sản phẩm tín dụng xanh; thiết lập hệ thống quản trị và thực hiện quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; phối hợp với các tổ chức quốc tế và tăng cường công tác đào tạo để nâng cao năng lực cho cán bộ ngân hàng về các vấn đề ESG, tài chính xanh, ngân hàng xanh, phát triển bền vững.
| |
Tiếp tục khơi thông nguồn lực cho tăng trưởng xanh
Trong thời gian tới, trên cơ sở bám sát các mục tiêu về phát triển kinh tế - xã hội, Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh và các kế hoạch triển khai, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp trọng tâm sau.
Thứ nhất, theo dõi tình hình triển khai tín dụng cho các lĩnh vực xanh, quản lý rủi ro môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; kịp thời xử lý các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện của các tổ chức tín dụng.
Thứ hai, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng và trình Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được Nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG).
Thứ ba, tích cực đàm phán, tìm kiếm các nguồn tài trợ từ các tổ chức trong và ngoài nước để tiếp nhận các hỗ trợ về tài chính, hỗ trợ kỹ thuật để triển khai các hoạt động về tài chính xanh, ngân hàng xanh, đặc biệt là nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ ngân hàng về ngân hàng xanh - tín dụng xanh, biến đổi khí hậu.
Thứ tư, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền trong ngành ngân hàng để nâng cao nhận thức, hiểu biết cho cán bộ ngân hàng, khách hàng về tăng trưởng xanh, sản xuất và tiêu dùng bền vững.
Để nguồn vốn tín dụng ngân hàng tiếp tục phát huy hiệu quả, qua đó góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, đòi hỏi sự quan tâm, phối hợp đồng bộ các giải pháp từ các bộ, ngành địa phương. Do đó, Ngân hàng Nhà nước đề nghị các cơ quan có liên quan quan tâm xây dựng lộ trình thực hiện các cơ chế chính sách hỗ trợ các ngành xanh (thuế, phí, vốn, kỹ thuật, thị trường, đến quy hoạch, chiến lược phát triển…) của từng ngành/lĩnh vực một cách đồng bộ nhằm thu hút và phát huy hiệu quả của nguồn vốn tín dụng xanh. Đồng thời, phát triển thị trường trái phiếu xanh, thị trường carbon trong nước nhằm tạo kênh huy động vốn cho các chủ đầu tư có thêm nguồn lực triển khai các dự án xanh.
Ngân hàng Nhà nước cũng đề nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất cơ chế, chính sách hỗ trợ các tổ chức tín dụng được tiếp cận các nguồn vốn dài hạn, ưu đãi, nhất là huy động nguồn lực quốc tế để có điều kiện cung cấp các khoản tín dụng với thời hạn dài và lãi suất ưu đãi cho các ngành/lĩnh vực xanh.
Bên cạnh đó, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về tình hình tuân thủ pháp luật về môi trường; thông tin công bố về danh mục các dự án mang lại lợi ích về môi trường để tăng hiệu quả huy động nguồn lực cho công tác bảo vệ môi trường.