Tuần qua, Tổng thống Trump đã công bố mức thuế bổ sung 100% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc kể từ ngày 1/11, một lần nữa khẳng định lập trường thương mại cứng rắn để đáp trả việc Trung Quốc đặt ra thêm các biện pháp hạn chế xuất khẩu đối với vật liệu và công nghệ đất hiếm.
Allen Yao, Chủ tịch của Novasurface - nhà xuất khẩu thiết bị kỹ thuật số ở Quảng Châu cho biết, phản ứng duy nhất mà ông có thể thực hiện là đẩy nhanh tiến độ giao hàng.
“Nếu thuế thực sự có hiệu lực vào ngày 1/11, hầu hết các công ty đều chưa có kế hoạch dự phòng nào. Tôi chỉ có thể cố gắng sắp xếp vài container xuất đi trước thời hạn đó. Nhưng một container 40 feet đầy hàng của chúng tôi - bao gồm cả chi phí vận chuyển và thông quan - hiện đã lên tới khoảng 60.000 nhân dân tệ (8.430 USD) để gửi tới Los Angeles, và giá cước dự kiến sẽ còn tăng trong tuần tới, thậm chí cao hơn vào tháng sau”, ông cho biết.
Liu Kaiming, người sáng lập Viện Quan sát Đương đại có trụ sở tại Thâm Quyến và là nhà phân tích kinh nghiệm về chuỗi cung ứng thương mại Mỹ-Trung cho biết: "Mọi nhà xuất khẩu Trung Quốc sẽ có rất ít không gian để xoay xở, họ đang theo dõi tình hình bế tắc của hai nước và chờ đến ngày 1/11 để xem liệu có thay đổi gì không".
Các nhà xuất khẩu Trung Quốc đã học được cách hoạt động trong bối cảnh bất ổn kể từ đầu nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump. Vào tháng 4, ông đã dọa tăng thuế đối với một số hàng hóa Trung Quốc lên 145%, nhưng sau đó rút lại giữa lúc tạm dừng áp thuế trong 90 ngày vào tháng 5.
Tuy nhiên, khi tin tức về mức thuế 100% được công bố, thị trường đã trở lại mức căng thẳng của tháng 4 chỉ sau một đêm. "Tình hình đầy rẫy sự bất ổn và khó lường", Joe Gao, đồng sáng lập doanh nghiệp chăm sóc sức khỏe có trụ sở tại tỉnh Quảng Tây cho biết.
Tại các trung tâm xuất khẩu như Quảng Đông, nhiều nhà sản xuất đang chuẩn bị cho sự sụt giảm liên tục về lượng hàng xuất khẩu sang Mỹ. Liang Yun, đại diện nhà xuất khẩu phần cứng tại thành phố Phật Sơn lưu ý rằng các nhà nhập khẩu Mỹ đã bắt đầu đặt hàng từ quý II để phòng ngừa rủi ro.
"Các lô hàng cho mùa Giáng sinh đã được đặt hết từ lâu. Tác động của năm nay không nghiêm trọng nhưng không ai biết phải vận hành thế nào cho năm sau, về vấn đề có nên cắt giảm nhân công hay thu hẹp đơn hàng hay không. Tất cả đều chưa chắc chắn”, ông cho biết.
Theo số liệu hải quan, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc trong tám tháng đầu năm đạt tổng cộng 2.500 tỷ USD, tăng gần 6% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, phân tích theo khu vực cho thấy có sự phân hóa rõ rệt. Xuất khẩu sang châu Phi, ASEAN và Mỹ Latinh lần lượt tăng 24,7%, 14,6% và 5,8%, nhấn mạnh sự chuyển dịch sang các thị trường mới nổi. Trong khi đó, xuất khẩu sang Mỹ giảm 15,5%. Bức tranh còn ảm đạm hơn vào tháng 8, khi xuất khẩu sang Mỹ giảm 33% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ngay cả những nhà xuất khẩu tập trung vào thị trường Mỹ, những người đã đa dạng hóa dây chuyền sản xuất sang Mexico, Việt Nam và các thị trường khác cũng đang cảm thấy lo lắng trở lại.
Andy Zhang, đại diện nhà sản xuất robot tiêu dùng thông minh đến từ Thâm Quyến – trung tâm công nghệ của tỉnh Quảng Đông cho biết, các doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc như ông cảm thấy mình giống như “những quân cờ” trong cuộc cạnh tranh quyền lực giữa Mỹ và Trung Quốc.
“Niềm tin trong các ngành công nghiệp đã bị lung lay nghiêm trọng, và đầu tư cũng như tiêu dùng có thể sẽ trở nên thận trọng hơn nữa. Ngay cả các nhà máy ở nước ngoài cũng phải đối mặt với rủi ro chính sách”, ông cho biết.
Theo ông Liu Kaiming, đợt áp thuế 100% này mang tính chất chính trị hơn là một biện pháp tức thời. Ông lưu ý rằng hầu hết các công ty đã "chịu mức thuế hiện hành lên tới 55%" và đa dạng hóa rủi ro thông qua việc chuyển dịch chuỗi cung ứng và trung chuyển qua các quốc gia khác.
Tuy nhiên, chỉ còn vài tuần nữa là đến hạn chót ngày 1/11, và cảm giác lo lắng quen thuộc đang lan tỏa khắp thị trường. "Nếu Tổng thống Trump thực hiện như các tuyên bố của mình, ông ấy sẽ phải đối mặt với những rủi ro chính trị đáng kể, như mất thỏa thuận TikTok, mất cơ hội bán đậu nành cho Trung Quốc và ảnh hưởng tới nguồn cung cấp đất hiếm quan trọng đối với chuỗi cung ứng ô tô và hàng không vũ trụ của Mỹ", ông Joe Gao nhận định.
TikTok đã bị vướng vào cuộc chiến pháp lý trước khi Tổng thống Trump phê duyệt một thỏa thuận vào tháng trước để duy trì hoạt động dưới quyền sở hữu của Mỹ, trong khi nông dân trồng đậu nành của Mỹ phụ thuộc rất nhiều vào hoạt động xuất khẩu sang Trung Quốc.
"Các nhà sản xuất xuất khẩu của Trung Quốc và nông dân trồng đậu nành của Mỹ về cơ bản không khác gì nhau khi phải đối mặt với cuộc chiến thương mại khó lường”, ông Joe Gao cho biết.