Thái Lan là một trong những quốc gia Đông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi các biện pháp thuế quan do Tổng thống Trump đề xuất, khi phải đối mặt với mức thuế 36% đối với hàng hóa trừ khi các cuộc đàm phán đang diễn ra thành công trước khi lệnh hoãn áp thuế kết thúc vào tháng 7.
"Nếu Mỹ áp thuế, gạo thơm jasmine của chúng tôi sẽ quá đắt để cạnh tranh", Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan (TREA) cho biết.
Năm ngoái, Thái Lan đã xuất khẩu 849.000 tấn gạo sang Mỹ - chủ yếu là loại gạo thơm jasmine đắt nhất của nước này - trị giá 28,03 tỷ baht (735 triệu USD).
Tổng cộng, Thái Lan đã xuất khẩu 9,94 triệu tấn gạo vào năm 2024, trị giá 225,65 tỷ baht (6,82 tỷ USD), trong đó Mỹ là thị trường lớn thứ ba theo khối lượng nhưng lại là thị trường sinh lợi nhất.
Thuế quan tiềm tàng của Mỹ sẽ làm đình trệ xuất khẩu và trao lợi thế cho các đối thủ cạnh tranh chính trong khu vực của Thái Lan, như Việt Nam vì giá gạo ở đây thấp hơn đáng kể.
"Từ 1.000 USD/tấn, giá sẽ tăng lên 1.400 - 1.500 USD/tấn… Các nhà nhập khẩu sẽ chuyển sang gạo thơm Việt Nam, chỉ có giá 580 USD/tấn”, ông Ophaswongse cho biết.
Gạo từ Việt Nam rẻ hơn vì chi phí sản xuất thấp hơn, nông dân trồng nhiều loại cây trồng khác nhau và thu hoạch nhiều vụ.
Bên cạnh đó, nông dân ở Thái Lan đã lo lắng vì giá gạo trong nước giảm 30% sau khi Ấn Độ nối lại xuất khẩu vào tháng 9. Quốc gia này chiếm 40% lượng gạo xuất khẩu thế giới vào năm 2022 trước khi lệnh cấm được đưa ra.
Các nhà phân tích cho biết, Thái Lan không có khả năng giảm giá gạo để cạnh tranh.
"Chi phí sản xuất của chúng tôi cao, trong khi năng suất lại thấp… Nếu chúng tôi phá giá, nông dân sẽ không thể tồn tại", Somporn Isvilanonda, nhà kinh tế nông nghiệp độc lập cho biết.
Ngành công nghiệp và nông dân đang đặt hy vọng vào các cuộc đàm phán giữa Mỹ và phái đoàn Thái Lan do Bộ trưởng Tài chính Pichai Chunhavajira dẫn đầu.
Tuy nhiên, các lô hàng gạo xuất khẩu đã giảm. Theo TREA, tổng kim ngạch xuất khẩu gạo đã giảm 30% trong quý đầu năm nay do các quốc gia trì hoãn quyết định mua và sự trở lại của Ấn Độ đã thúc đẩy nguồn cung, và dự báo cũng sẽ ghi nhận mức giảm tương tự trong ba tháng tới.
Theo các nhóm trong ngành, những đề xuất mà Thái Lan đưa ra để nhận được sự nhượng bộ từ Nhà Trắng bao gồm việc giảm thuế đối với ngô của Mỹ từ 73% xuống 0, điều này cũng sẽ gây tổn hại cho nông dân Thái Lan.
Banjong Tangchitwattanakul, Chủ tịch Hiệp hội xay xát gạo cho biết, một đợt nhập khẩu ngô giá rẻ có thể làm giảm thêm giá gạo tấm và cám gạo, được chiết xuất trong quá trình xay xát gạo và được sử dụng trong thức ăn chăn nuôi.
Tuy nhiên, Chính phủ đã cam kết rằng, bất kỳ đề xuất nào mà họ đưa ra trong các cuộc đàm phán với Mỹ sẽ không làm suy yếu các ngành công nghiệp trong nước.
