Cuộc chuyển dịch lớn, ESG là một phần trong hoạt động của doanh nghiệp
Chia sẻ tại sự kiện, bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC Việt Nam cho biết: “PwC rất vui mừng khi sau ba năm thực hiện khảo sát mức quan tâm của doanh nghiệp Việt Nam về ESG đã nâng cao lên rất nhiều. Doanh nghiệp đã nhìn ra được sự cần thiết của ESG trong tiến trình phát triển bền vững, không còn là vấn đề tuân thủ, không còn câu hỏi nên hay không nên làm mà là một phần trong kinh doanh của doanh nghiệp. Sự chuyển mình này diễn ra trong bối cảnh toàn cầu doanh nghiệp quan tâm lớn mạnh hơn về phát triển bền vững”.
Theo nghiên cứu toàn cầu mới nhất của PwC - “Value in Motion” (Giá trị trên hành trình chuyển đổi), hàng nghìn tỷ đô la đang được tái phân bổ vào các lĩnh vực giá trị mới và bền vững. Đây không chỉ là một xu hướng, mà là một cuộc chuyển dịch lớn nhất trong kỷ nguyên mới, được thúc đẩy bởi ba động lực không thể đảo ngược: chuyển đổi khí hậu, đột phá công nghệ, và sự thay đổi trong kỳ vọng của xã hội.
 |
Bà Đinh Thị Quỳnh Vân, Chủ tịch PwC Việt Nam chia sẻ tại buổi họp báo. Ảnh Đức Thanh. |
Đối với Việt Nam, sự dịch chuyển toàn cầu này hội tụ hoàn hảo với định hướng quốc gia về tăng trưởng xanh, mở ra những cơ hội chưa từng có, đồng thời cũng là một lời kêu gọi hành động khẩn thiết đối với mỗi doanh nghiệp.
Chủ tịch PwC Việt Nam cũng nhấn mạnh, doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước một thời điểm bước ngoặt, ở đó, những quyết định mà mỗi lãnh đạo sẽ định hình không chỉ tương lai của doanh nghiệp mình, mà còn là khả năng cạnh tranh và sự thịnh vượng bền vững của cả nền kinh tế.
Về kết quả khảo sát, ông Nguyễn Hoàng Nam, Phó tổng giám đốc, Lãnh đạo Dịch vụ ESG, PwC Việt Nam cho biết, có 89% đại diện doanh nghiệp tham gia khảo sát đã hoặc đang có kế hoạch cam kết ESG trong vòng 2 - 4 năm tới, tăng đáng kể so với mức 80% vào năm 2022.
Tỷ lệ doanh nghiệp chưa có kế hoạch ESG đã giảm gần một nửa, chỉ còn 11%. Quan trọng hơn, thị trường đang trưởng thành nhanh chóng, với hơn một nửa (54%) doanh nghiệp cho biết đã triển khai các cam kết ESG. Tuy nhiên, các loại hình doanh nghiệp có tốc độ áp dụng ESG khác nhau, trong đó, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục dẫn đầu với 71% đã triển khai cam kết ESG, chủ yếu do tuân thủ các tiêu chuẩn toàn cầu.
Doanh nghiệp niêm yết đang bắt kịp nhanh chóng, với 57% đã triển khai kế hoạch ESG, được thúc đẩy bởi áp lực từ nhà đầu tư và quy định pháp lý. Doanh nghiệp tư nhân/chưa niêm yết có tiến bộ, nhưng đang chậm lại phía sau, với kết quả chỉ 27% đã triển khai cam kết ESG, trong khi 23% vẫn chưa có kế hoạch, phản ánh sự tồn tại của những rào cản lớn hơn hoặc mức độ ưu tiên thấp hơn đối với việc thực hành ESG.
 |
ESG không còn chỉ là một hoạt động tuân thủ mà là một yêu cầu chiến lược. Ảnh Đức Thanh. |
Các yếu tố thúc đẩy việc triển khai ESG tại Việt Nam đã trở nên rõ ràng và thuyết phục, chủ yếu được định hình bởi áp lực từ bên ngoài và định hướng từ cấp lãnh đạo. Có tới 70% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết tuân thủ pháp lý là động lực hàng đầu thúc đẩy hành động ESG, khẳng định đây là lý do chủ đạo, tiếp theo là áp lực từ các bên liên quan (40%) và chỉ đạo từ lãnh đạo cấp cao (39%).
Trong khi đó, chỉ 16% doanh nghiệp xem việc giảm thiểu chi phí là động lực triển khai ESG; 25% coi khả năng tiếp cận tài chính là yếu tố thúc đẩy hàng đầu, cho thấy lợi ích từ tài chính xanh vẫn chưa được hiểu rõ hoặc chưa dễ tiếp cận. Khoảng cách này phản ánh rằng phần lớn doanh nghiệp vẫn nhìn nhận ESG như một chi phí tuân thủ, thay vì là đòn bẩy mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả vận hành và kiến tạo giá trị.
Kết quả khảo sát cho thấy, Quản trị là trụ cột ESG phát triển mạnh nhất, với 41% đã xác lập cơ cấu quản trị ESG chính thức và 68% doanh nghiệp ghi nhận sự tham gia của Hội đồng Quản trị vào các vấn đề ESG. Mức độ tham gia của ban lãnh đạo cũng được củng cố với 75% doanh nghiệp có lãnh đạo phụ trách việc quản lý các vấn đề ESG, so với 62% của Báo cáo năm 2022. 82% đã thu thập dữ liệu ESG, nhưng chỉ 10% ứng dụng công cụ AI để khai thác thông tin chuyên sâu.
Xét về mức độ trưởng thành của công tác báo cáo, 57% doanh nghiệp đã thực hiện báo cáo ESG và 43% đang áp dụng các tiêu chuẩn chính thức như GRI hoặc ISSB, tăng đáng kể so với 30% vào năm 2022. Xu hướng đi lên này phản ánh nhận thức ngày càng cao và việc tiếp thu các thông lệ tốt nhất toàn cầu, dù nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc chuyển hóa dữ liệu ESG thành các chỉ số hiệu quả hoạt động và các công bố thông tin có ý nghĩa.
 |
Mức độ tham gia của ban lãnh đạo cũng được củng cố với 75% doanh nghiệp có lãnh đạo phụ trách việc quản lý các vấn đề ESG, so với 62% của Báo cáo năm 2022. |
Thúc đẩy mức độ trưởng thành ESG tại Việt Nam
Khi các doanh nghiệp Việt Nam chuyển từ cam kết ESG sang hành động cụ thể, họ đang đối mặt với một loạt thách thức mới thay đổi theo từng giai đoạn trưởng thành của doanh nghiệp. Với các doanh nghiệp đang trong giai đoạn phát triển, rào cản chủ yếu đến từ nội bộ, bao gồm thiếu chiến lược ESG rõ ràng (70%), thiếu chuyên môn ESG (60%) và hệ thống đo lường chưa hoàn thiện (54%). Trong khi đó, các doanh nghiệp đã trưởng thành lại gặp phải những lực cản từ bên ngoài, như khoảng trống trong chính sách pháp lý (45%) và sự bất ổn kinh tế (38%), gây khó khăn cho việc mở rộng quy mô triển khai ESG.
Để tăng tốc trên hành trình ESG, các doanh nghiệp kêu gọi nhận được các yếu tố hỗ trợ thực tiễn.
Từ phía Chính phủ, doanh nghiệp mong muốn có các tài trợ tài chính gắn với phát triển bền vững (59%), tiêu chuẩn xanh và chứng nhận (56%) và luật định liên quan Phát triển bền vững kèm theo các ưu đãi (55%).
Từ thị trường, các doanh nghiệp cần những giải pháp phù hợp với từng giai đoạn trưởng thành như lộ trình và đào tạo kiến thức nền tảng cho doanh nghiệp mới bắt đầu, và các công cụ chuyên sâu như hệ thống theo dõi dữ liệu phát thải và phân tích tính trọng yếu cho các doanh nghiệp đã triển khai ESG. Cách tiếp cận kép này là chìa khóa để thúc đẩy mức độ trưởng thành ESG và tạo ra giá trị dài hạn cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.
Báo cáo kết luận rằng, ESG không còn chỉ là một hoạt động tuân thủ mà là một yêu cầu chiến lược. Với 45% CEO khu vực châu Á - Thái Bình Dương tin rằng, doanh nghiệp của họ sẽ không còn khả năng tồn tại trong 10 năm tới nếu không chuyển đổi, các doanh nghiệp Việt Nam cần tái thiết mô hình kinh doanh để giảm phát thải carbon, số hóa và hướng tới tăng trưởng bền vững.
Quá trình chuyển đổi này đòi hỏi ESG phải được tích hợp vào các chức năng cốt lõi của doanh nghiệp, tận dụng dữ liệu để đưa ra các phân tích dự báo, và tích hợp ESG vào chiến lược tài chính và quản trị rủi ro. Bằng cách làm chủ công tác báo cáo và tuân thủ, ứng dụng công nghệ và tối ưu hóa hiệu quả vận hành, doanh nghiệp có thể mở khóa các cơ hội kiến tạo giá trị mới và tăng cường khả năng thích ứng trong một môi trường toàn cầu ngày càng biến động.
