Từ đỉnh 1.794 điểm, VN-Index giảm hơn 170 điểm (tức gần 10%). Đáng chú ý là nhờ sự neo đậu của một số mã trụ, chỉ số mới có mức giảm như vậy còn xét về tổng thể nhiều cổ phiếu đã giảm 20 - 30%.
Ở mặt bằng giá này, những nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy buộc phải nạp thêm tài sản hoặc CTCK được quyền bán ra nhằm thu nợ. Các khung 10h30 sáng hoặc 14h chiều là thời điểm CTCK bán giải chấp do đó giá cổ phiếu thường rơi rất sâu. Một vài phiên hồi phục lác đác trong cả chuỗi giảm kéo dài khiến nhà đầu tư cũng rất khó kiếm lãi khi giao dịch T+.
CTCK có căng margin không? Câu trả lời là không nhưng mức độ giảm giá mạnh của các mã cổ phiếu, cộng thêm lãi suất có xu hướng tăng khiến nhà đầu tư càng có tâm lý muốn bán ra, nhằm quản trị rủi ro. Thiếu hụt dòng tiền và tâm lý thận trọng càng khiến bên mua chịu tác động, giá cổ phiếu dù được thuyết minh về vùng hấp dẫn nhưng thanh khoản vẫn ở mức rất thấp.
Nhìn rộng hơn, tâm lý thận trọng có thể được lý giải ở nhiều góc độ. Số liệu của Cục Thống kê tháng 10 cho thấy, cả nước có gần 18.000 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 6,8% so với tháng trước và tăng 26,5% so với cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, cả nước còn có 11.600 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 7,9% so với tháng trước và tăng 33,9% so với cùng kỳ năm 2024.
Song cũng có tới 6.065 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, tăng tương ứng 32,9% và 11,2% so với tháng trước và cùng kỳ năm trước; 6.771 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 9,9% và tăng 24,8%; 4.536 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 8,5% và tăng 128,3%.
Trong báo cáo về Triển vọng kinh tế toàn cầu cập nhật cuối tháng 10, IMF đánh giá cần chuẩn bị cho một kịch bản suy giảm kinh tế.
Hiện kinh tế toàn cầu đang điều chỉnh để thích ứng với bối cảnh mới được định hình bởi các biện pháp chính sách mới của các nền kinh tế lớn. Một số mức thuế quan cao trước đây đã được kiềm chế nhờ các thỏa thuận và điều chỉnh tiếp theo. Tuy nhiên, môi trường chung vẫn còn nhiều biến động và những yếu tố tạm thời từng hỗ trợ hoạt động kinh tế trong nửa đầu năm 2025 - như việc đẩy mạnh sản xuất, nhập khẩu trước thời hạn áp thuế - đang dần mất tác dụng.
Tăng trưởng toàn cầu dự kiến giảm từ 3,3% năm 2024 xuống 3,2% năm 2025 và 3,1% năm 2026, trong đó các nền kinh tế phát triển tăng trưởng khoảng 1,5%, còn các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển đạt hơn 4%. Lạm phát toàn cầu được dự báo tiếp tục giảm, dù có sự khác biệt giữa các quốc gia: vẫn cao hơn mục tiêu tại Mỹ - với rủi ro nghiêng về xu hướng tăng - và ở mức thấp tại các khu vực khác.
Sự bất định kéo dài, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và cú sốc nguồn cung lao động có thể làm giảm tốc tăng trưởng. Ngoài ra, rủi ro tài khóa, khả năng điều chỉnh mạnh trên thị trường tài chính, và sự suy yếu của các thể chế có thể đe dọa ổn định kinh tế toàn cầu.
Bối cảnh trong và ngoài nước như vậy có lẽ cũng đòi hỏi nhà đầu tư chuẩn bị một tâm thế vững vàng, quản trị rủi ro tốt và tìm kiếm những mục tiêu dài hạn hơn, cân nhắc đầy đủ chi phí cơ hội và dự liệu kịch bản thay đổi trong quá trình đầu tư.