Đây là những phản ánh đầy lo ngại của các DN dệt may và chuyên gia kinh tế tại Hội thảo do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức, trong bối cảnh Thông tư 37 bắt đầu có hiệu lực ngay từ giữa tháng này.
Theo nhận xét thẳng thắn của các DN và nhiều chuyên gia, đây là một thông tư bất chấp ý kiến góp ý của DN và thậm chí đã đi ngược lại tinh thần Nghị quyết 19/NQ-CP. Ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM đã phải khẳng định rằng Thông tư này không hề đáp ứng tinh thần chung, cũng như từng yêu cầu cụ thể của Nghị quyết 19 đối với việc sửa đổi Thông tư 32 về hướng dẫn kiểm tra hàm lượng formaldehyt, vốn đang làm nhiều DN phải khổ sở vì sự phức tạp, tốn kém và mất thời gian.
Rất nhiều DN từng phải “kêu trời” khi mất tiền tỷ và không ít thời gian, công sức cho việc kiểm tra hàm lượng formaldehit trong sản phẩm dệt may theo Thông tư 32 của Bộ Công thương và nay lại là Thông tư 37.
Thông tư 37 có nhiều nội dung không rõ ràng và khó hiểu, do đó dễ dẫn đến việc mỗi nơi hiểu một cách khác nhau. Bên cạnh đó, xét theo tiêu chí và yêu cầu của Nghị quyết 19 thì Thông tư 37 còn khoảng cách khá xa.
Từ trường hợp này, ông Phạm Thanh Bình, Nguyên Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) ước tính sơ bộ, cả nước có hàng nghìn DN dệt may, tính ra chi phí cho việc tuân thủ Thông tư này mỗi năm lên tới hàng nghìn tỷ đồng, một con số quá sức tưởng tượng về chi phí kiểm định.
Bà Phạm Kiều Oanh, Giám đốc điều hành Tổng công ty May Nhà Bè cho biết, DN đã có nhiều góp ý từ khi Thông tư 37 đang được dự thảo, nhưng “các góp ý không được quan tâm và đoái hoài”. Ngay cả Hiệp hội Dệt May Việt Nam cũng khẳng định, nội dung Thông tư 37 đã ban hành hoàn toàn khác với các bản dự thảo đã gửi cho DN để góp ý, khiến DN rất lúng túng và Thông tư mới ban hành chưa rõ ràng, có xu hướng tăng thêm đối tượng phải kiểm tra, tăng thêm chi phí cho DN.
So sánh một cách khách quan, ông Bình công nhận Thông tư 37 có nhiều tiến bộ hơn với Thông tư 32 đang áp dụng, như đã giảm 50% số hồ sơ, giảm đáng kể phạm vi kiểm tra… Tuy nhiên, theo ông Bình, Thông tư 37 có nhiều nội dung không rõ ràng và khó hiểu, do đó dễ dẫn đến việc mỗi nơi hiểu một cách khác nhau. Bên cạnh đó, xét theo tiêu chí và yêu cầu của Nghị quyết 19 thì Thông tư 37 còn khoảng cách khá xa.
Trong khi Nghị quyết yêu cầu giảm mạnh chi phí cho DN thì nếu tuân thủ Thông tư 37, chi phí chỉ có thể giảm trong trường hợp áp dụng hình thức kiểm tra hồ sơ, mặc dù chưa tính được mức phí cụ thể thế nào, nhưng lại tăng thêm chi phí cho hình thức kiểm tra xác xuất và kho bãi. Nghị quyết 19 yêu cầu chuyển mạnh sang hậu kiểm thì Thông tư 37 lại yêu cầu kiểm tra ngay tại kho bãi…
“Cách quy định kiểu này rất không rõ ràng, thiếu minh bạch, nguy cơ tùy ý cao, không quy được trách nhiệm nên không có áp lực buộc có trách nhiệm giải trình”, ông Cung nói và cảnh báo về bản chất quy định như vậy dễ dẫn đến buông lỏng quản lý nhà nước đối với cung ứng loại dịch vụ này, làm giảm chất lượng dịch vụ và hiệu quả quản lý nhà nước. Thậm chí có nguy cơ lạm dụng dịch vụ quản lý nhà nước để trục lợi. Chính vì vậy, ông Cung đề nghị Bộ Công thương xem xét đình chỉ hiệu lực thi hành Thông tư 37 và nghiên cứu sửa đổi bổ sung Thông tư 32 theo đúng yêu cầu Nghị quyết 19.