Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên thảo luận.
Tiếp tục phiên họp thứ 50, sáng 16/10 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công.
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung của 24/63 điều, trong đó, sửa đổi, bổ sung 17/63 điều, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều và bổ sung quy định mới tại 5 điều.
Về nội dung phân cấp phân quyền, dự thảo Luật đã phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh chính phủ gắn liền với việc phê duyệt kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm để rút ngắn thủ tục. Đồng thời, giao Bộ Tài chính chủ động điều hành, công bố tài liệu trình kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm để đáp ứng yêu cầu công khai theo thông lệ quốc tế.
Dự thảo cũng bỏ quy định tỉnh lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính về điều kiện, điều khoản của trái phiếu chính quyền địa phương (gồm khối lượng, mệnh giá, đồng tiền, kỳ hạn), phân cấp cho UBND cấp tỉnh báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt Đề án phát hành, đảm bảo trong tổng mức vay được Quốc hội phê duyệt.
Về nội dung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục, ông Phương cho hay, Dự thảo Luật đề xuất bổ sung quy định Bộ, UBND tỉnh, UBND thành phố, doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, công ty con của doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ nắm giữ 100% vốn điều lệ lập đề xuất khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài gửi Bộ tài chính để đánh giá, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt làm cơ sở thực hiện các thủ tục đầu tư chương trình, dự án.
Thông tin về đề xuất khoản vay tập trung vào 4 nội dung của khoản vay nước ngoài dự kiến huy động và thư quan tâm của nhà tài trợ (nếu có), giảm bớt hàm lượng thông tin mà cơ quan chủ quản cần cung cấp tại khâu này.
Trên cơ sở tổng hợp đề xuất của nhiều địa phương về việc đơn giản hóa thủ tục cho vay lại, Chính phủ kiến nghị thay quy định về thẩm định bằng quy định Bộ Tài chính đánh giá việc đáp ứng các điều kiện được vay lại của ủy ban nhân dân cấp tỉnh và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Lần sửa đổi này, Chính phủ kiến nghị mở rộng điều kiện được tiếp cận vốn vay ODA và vay ưu đãi đối với đơn vị sự nghiệp công lập “Tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư; tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn vay và trả nợ theo quy định của pháp luật”.
Đồng thời, để tạo điều kiện cho các đơn vị sự nghiệp công lập khác chưa đáp ứng điều kiện được vay lại nhưng có nhu cầu sử dụng hoặc thực hiện các chương trình, dự án theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, có thể tiếp cận được nguồn vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ, Chính phủ kiến nghị bổ sung quy định cơ quan chủ quản báo cáo về các trường hợp không đủ điều kiện vay lại để Chính phủ xem xét, cho phép được thực hiện theo cơ chế cấp phát.
Chính phủ đề xuất xây dựng Luật theo trình tự, thủ tục rút gọn theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 tới.
Thẩm tra sơ bộ, Thường trực Uỷ ban Kinh tế và Tài chính tán thành với sự cần thiết xem xét sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công.
Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Uỷ ban cơ bản thống nhất với các nội dung phân cấp, phân quyền, trình tự, thủ tục vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài…
Thường trực Ủy ban thẩm tra cũng nhất trí với việc quy định đơn vị sự nghiệp công lập được tiếp cận vay vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài, tuy nhiên, ông Mãi lưu ý việc không chịu rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại có thể dẫn đến tình trạng cho vay không gắn với hiệu quả, không trọng tâm, trọng điểm, các cơ quan cho vay lại dễ bị tình trạng lơ là, chủ quan, thiếu trách nhiệm trong việc giám sát. Đề nghị ban soạn thảo cân nhắc quy định vấn đề này, đồng thời cần đánh giá kỹ lưỡng rủi ro để đảm bảo an toàn nợ công.
Về cơ chế cấp phát/cho vay lại, Dự thảo Luật bổ sung quy định về việc “các địa phương không nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương được vay lại” và “cấp phát toàn bộ vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ đối với các địa phương chưa đảm bảo cân đối 100% thu -chi ngân sách nhà nước”.
Ông Mãi nêu rõ, với quy định như dự thảo Luật, sẽ có 28-30 địa phương được cấp phát toàn bộ vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài. Điều này đồng nghĩa với khuyến khích các địa phương vay vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài vì khi các địa phương này vay vốn sẽ được ngân sách Trung ương cấp phát, vay trong nước thì địa phương phải tự trả, gánh nặng nghĩa vụ nợ tập trung về ngân sách trung ương.
Vì vậy, đa số ý kiến tại Thường trực cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc giữ như quy định hiện hành, giao Chính phủ quy định phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội từng thời kỳ.
Sau khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, Thứ trưởng Trần Quốc Phương báo cáo giải trình làm rõ thêm một số nội dung và cho biết sẽ tiếp thu ý kiến hoàn thiện dự án luật với chất lượng tốt nhất để trình Quốc hội.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý tiếp tục rà soát đảm bảo sửa đổi luật đáp ứng được mục tiêu đặt ra, đặc biệt là mục tiêu huy động nguồn lực để thực hiện mục tiêu tăng trưởng hai con số cho giai đoạn tiếp theo, đồng thời giải quyết được các khó khăn vướng mắc trong công tác huy động, vay và trả nợ công.
