Theo nghiên cứu từ Công ty Tư vấn quản lý Bain & Company, sau nhiều thập kỷ tăng trưởng vượt trội so với các tập đoàn toàn cầu, các cái tên lớn đến Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Philippines đã dần đánh mất lợi thế.
Bain & Company cho biết, đối với khoảng 100 tập đoàn tại Đông Nam Á đang niêm yết, tổng lợi nhuận trung bình hàng năm của các cổ đông là 4% trong giai đoạn 2013 - 2022, giảm 0,24% so với thập kỷ trước.
Những cái tên được Bain & Company nhắc đến là các tập đoàn hoạt động trong nhiều lĩnh vực như khai thác mỏ, bất động sản, viễn thông, ngân hàng và lĩnh vực kinh doanh khác. Các tập đoàn này chiếm khoảng 1/3 tổng vốn hoá thị trường ở Đông Nam Á.
Bain cho biết, lợi thế của những tập đoàn này đến từ quy mô, sự đa dạng các ngành nghề kinh doanh và mối quan hệ chặt chẽ với chính phủ. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh của các công ty này đã giảm sút mạnh khi nền kinh tế khu vực đang vào giai đoạn đi ngang. Nhiều doanh nghiệp phải vật lộn với suy thoái kinh tế toàn cầu và quá trình số hóa.
Jean-Pierre Felenbok, Chủ tịch Bain & Company ở Đông Nam Á cho biết, đây là dấu chấm hết của thời hoàng kim đối với các tập đoàn truyền thống mà họ theo dõi.
"Thời đại đó đã qua và tôi không nghĩ nó sẽ quay trở lại. Các ông lớn này bị bất ngờ vì tăng trưởng kinh tế chậm lại, họ gặp rắc rối trong việc thích nghi với môi trường tăng trưởng kém hấp dẫn hơn và sau đó là đại dịch COVID-19 ập đến", ông Felenbok đánh giá.
Nghiên cứu của Bain & Company cho thấy, tổng lợi nhuận cổ đông hàng năm của các tập đoàn trong 10 năm tính đến năm 2022 đã giảm 63% so với giai đoạn 10 năm tính đến năm 2020.
Các tập đoàn Đông Nam Á từng là những doanh nghiệp xuất chúng của thế giới trong những năm 2000. Công ty Tư vấn EY cho biết, họ ghi nhận tổng lợi nhuận trung bình hàng năm của cổ đông trong giai đoạn 2002 - 2011 là 34%, cao hơn nhiều so với mức 14% của các tập đoàn khác trên thế giới.
Ông Felenbok cảnh báo rằng, việc lợi nhuận giảm có thể tác động tới đà tăng trưởng của các nền kinh tế đang phát triển trong khu vực.
Trong số những công ty hoạt động kém hiệu quả nhất, theo phân tích giá cổ phiếu ở giai đoạn này, có Boustead, một trong những tập đoàn đa ngành lâu đời nhất của Malaysia; Lopez Holdings, tập đoàn ngân hàng của Philippines và Lippo Group, một trong những tập đoàn lớn nhất và đa dạng nhất khu vực đến từ Indonesia.
Các tập đoàn thuần túy, là những tập đoàn có 80% hoạt động trong một ngành, có tổng lợi nhuận cổ đông trung bình hàng năm là 11% trong thập kỷ qua, cao hơn đáng kể so với các tập đoàn đa ngành. Bain cho biết, điều này trái ngược với tình hình 10 năm trước, những thế mạnh truyền thống, chẳng hạn như mối quan hệ tốt với chính phủ, giờ ít được đánh giá cao hơn trước.
Bain cho biết, một số tập đoàn đa dạng ngành đã hoạt động tốt bằng cách mở rộng sang các lĩnh vực như kinh doanh xanh, dịch vụ tài chính và chăm sóc sức khỏe, như Adaro ở Indonesia, Phinma ở Philippines, Emtek ở Indonesia và Vingroup của Việt Nam.
